نٽشي
1843ع ۾ پرشيا ۾ پيدا ٿيو ۽ 1900ع ۾ وفات ڪئي. هن ڪيترائي ڪتاب لکيا، جن ۾ ”ائين چيو زردشت“ (Thus spake Zardashtra) مشهور آهن. هو ناستڪ هيو ۽ هن جو عيسائيت ۾ اعتبار نه هو ۽ چوندو هو ته عيسائيت ، غلاميءَ لاءِ اٽڪل بازي آهي. هن ئي انسان ڪامل (Super man) جو تصور ڏنو هو، جنهن علامه اقبال کي اتساهيو هيو. تاريخ ثابت ڪيو ته نٽشي جو Superman جرمنيءَ ۾ هٽلر جي روپ ۾ آيو. علامه اقبال جو انسانِ ڪامل هڪ روحانيت پرست هو ۽ خود علامه چواڻيءَ ان جو تخيل روميءَ مان ورتو ويو هو، جنهن چيو آهي:
دي شيخ با چراغ همي گشت گردِ شهر
کزِ دام ودَد ملولم و انسانم آرزوست
(ڪالهه رات شيخ چراغ کڻي شهر جي چوڌاري ڦري رهيو هو؛ ۽ چئي رهيو هو ته پَسون پَسي ملول ٿي پيو آهيان ۽ مون کي انسان جي آرزو آهي)
پر نه علام اقبال جي دؤر ۾ ۽ نه ان کان پوءِ اڃان تائين، اهڙو انسان پيدا ٿي سگھيو آهي. ان جي پڪ آهي ته علامه جي دؤر کان وٺي اڄ تائين ڪوئي مسلمان انهيءَ معيار تي نه پهتو آهي.
نٽشي خدا سان بغاوت ڪئي هئي ۽ خدا هن تي ديوانگي مسلط ڪئي. هو ڏهه سال پاڳل خاني ۾ رهيو. هن جي موت کان پوءِ هن جي ڪاغذن ۾ هڪ لفظ لکيل مليو: “The Crucified” (صليب تي چاڙهيل)