مذهب

آقا ﷺ

ابدال بيلا لکي ٿو ”هي ڪتاب هڪ ٻانھي پاران پنھنجي ۽ سڄي ڪائنات جي آقا ﷺ  جي لاءِ تبرڪ جو هڪ هديو آهي.  ٻيو تہ هن ڪتاب ۾ پنھنجي علميت، فوقيت، عظمت، خطابت يا پنھنجي ڪنھن مسلڪ جو حوالو ڪونھي. ڪٿي بہ بحث نہ ڇيڙيو اٿم. بنا سبب جي ڪو واقعو ٻيھر لکي پڙهندڙ کي ٿڪايو نہ اٿم، نہ مونجهاري جو شڪار ڪيو اٿم ، ڪوشش اها ئي ڪئي اٿم تہ پڙهڻ وارو جيڪو پڙهي رهيو آهي ، اهو زماني ترتيب سان، سڀني تفصيلن سان، ان منظر ۾ ايئن وڃي گڏجي، جو هو پاڻ کي ان جو شاهد سمجهي، ڄڻ هو سڀ ڪجهہ ڏسي رهيو هُجي ۽ اهو سڀ مٿس وهي واپري رهيو هُجي.“

  • 4.5/5.0
  • 25
  • 4
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • يوسف سنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book آقا ﷺ

آقا ﷺ جو ذڪر، هندن جي سڳورن ڪتابن ۾

آقا ﷺ جو ذڪر، هندن جي سڳورن ڪتابن ۾

هندستان جي دکني علائقي گجرات ۾ هڪ رياست ڀوڄ هئي.
راجا ڀوڄ حڪمران هو
اُجري مَن وارو راجا پَرجا جو سيواڪاري
عدل ۽ انصاف جو نمونو
ڪڇ جي ساحلي علائقي تي به سندس حڪومت هئي.
هڪ رات جي ڳالهه آهي
رات پورن ماشي جي
چوڏهينءَ جو چنڊ آسمان تي ڪنهن شهنشاهه جي اُجريل پُرنور رٿ جي لاءِ ڌنڌليل تارن کي هڪلي رهيو هو. ڳاڙهي محل جي ڀتين سان ٽڪرائيندڙ ساحل تي سمنڊ جون لهرون پنهنجي موج ۽ مستيءَ ۾ هيون.
بي چين هيون
ٽپا ڏيئي رهيون هيون.
ڄڻ سمنڊ جي هر ڇولي جا پکَ گهري پنهنجي چنڊ تي چڙهڻ جي لاءِ تياري ڪري رهيون هُجن.
ڇن ڇن، شائين شائين... ٺا ٺا سمنڊ جون ڇوليون ٽڪرائبيون، اُڇلبيون، ڀڄنديون، ڊڪنديون ٽڪرائجنديون، محل جي ڀتين کي چمنديون ۽ پوءِ پنهنجن ئي پيرن تي گم ٿيڻ جي لاءِ واپس سمنڊ ۾ گهڙي ٿي ويون، هو دٻيل وکن سان سمنڊ جي گهرائيءَ مان ٿي واپس سمنڊ جي ڀت تي چڙهي ٿي آيون. سمنڊ جي سيني مان نڪتل زور دار ڇوليون مٿن مخالف طرف کان سوار ٿي ٻيهر راجا جي محل اچي چُمي رهيون هيون. راجا پنهنجي راڻين کي وٺي، پنهنجي ڳاڙهي ماڙيءَ جي ڇت تي ويهي آسمان جي راجڪمار پورن ماشي جي چنڊ ۽ محل جي ڀتين وٽ ٿڙڪندڙ سمنڊ جي ڇولين جي آوت جاوت مان مزو ماڻي رهيو هو.
گلاس مشروبن مان ڀريل هئا.
صراحيون ڀريون پي ويون
ڇت تي شاهي غاليچا وڇايل هئا.
تخت رکيا هئا.
ٻانهيون ۽ ٻانها مشروب کڻي اچي وڃي رهيا هئا.
راڻين تي به سَر مستي ڇانيل هئي
موسم خوشگوار هئي.
نه سردي نه گرمي
هوا ۾ سمنڊ جي لوڻياٺي نمي هئي.
۽ آسمان مان چانڊوڪي جي بُوندار وسي رهي هئي.
هر شئي نور ۾ ٻُڏل هئي.
راجا ڀوڄ جي من ۾ الائجي ڇو پورن ماشيءَ جي چانڊوڪي رم جهم ڪندي بوندا باندي ڪرڻ لڳي. هو چنڊ جي هيڏي وڏي گول ٿال کي ڏسي ان جي مَنڊ ۾ منڊيو ويٺو هو.
چنڊ ههڙو سهڻو هوندو آهي
کيس پهريون ڀيرو چنڊ سان عشق ٿيو
هو ٽِڪَ ٻڌي چنڊ کي ڏسندو رهيو
هن اُن جي چانڊاڻ جي سڄي روشني پنهنجي اندر ۾ ڀرڻ ٿي گهري، کيس محسوس ٿي رهيو هو ته اهو چنڊ ڪنهن ڪامل مهيني سان جڙيل آهي. جتان هو اهو نور چمڪائي سڄي دنيا ۾ چانڊوڪي پکيڙي رهيو آهي. پر، اها ڪهڙي هستي آهي، چنڊ کي چانڊوڪي ڏيڻ واري؟ هُن جون سوچون سوچي رهيون هيون ۽ سندس نظرون اُن جي چنڊ تي کُتل هيون.
اوچتو سمنڊ مان تمام وڏي لهر اُڀري
چنڊ جي چانڊوڪيءَ ۾ به اها لهر ڀڄندي، جبل جي پاڇولي وانگر هن جي ماڙيءَ جي ڀت طرف وڌي ۽ پوءِ زور سان ڀت سان ٽڪرائي.
ڀت کي ڪجهه به نه ٿيو
اوچتو آسمان تي هڪ عجيب واقعو ٿيو.
پورن ماشيءَ جو چنڊ هڪدم وچ مان ٻه اڌ ٿيو
راجا ڀوڄ جي اکين جي اڳيان
هو ڇرڪ ڀري تخت تان اُٿيو
ڏسو
هو
آسمان تي
سڀ راڻيون راجڪماريون، ٻانهيون آسمان ڏانهن ڏسڻ لڳيون
هُنن جا هٿ پگهرائجي ويا
اکين جون ماڻڪيون ڦري ويون
سڀني جي واتن مان هڪ ڊگهي حيرت ۾ وجهندڙ رڙ جي ٻيو ڪجهه نه نڪتو.
چنڊ بلڪل وچ مان بلڪل ايئن ٻه اڌ ٿيو، ڄڻ ڪاتيءَ سان ڪپيو ويو هُجي. هن جا ٻئي ڪپيل حصا چمڪندا رهيا. هڪ ٻي کان پري هٽندا ويا.
راجا ڀوڄ ۽ سندس محل جي ڇت تي ويٺل هر راڻي، سيواڪار، صلاحڪار ۽ وزير اُٿي بيهي رهيو.
هي ڇا ٿيو؟
سمنڊ جون ڇوليون چَريون ٿي بي لگام، بي ربط ٿينديون وڏين وڏين لهرن جي صورت ۾ سمنڊ جي پيٽ مان نڪري اُڇلجي محل جي ڀتين کي کڙڪائڻ لڳيون.
راجا جو وات اڃا تائين حيرانيءَ مان پَٽيل هو.
ڏسڻ وارا ڪيترائي ماڻهو هئا.
راجا، راڻيون، وزير، مشير، خادم، ٻانهيون، ٻانها، شهزادا، شهزاديون.
سڀ حيران ۽ ڇرڪيل
هو حقيقت ڏسڻ وارا هئا.
مَڃي ورتائون
انڪار جي ڪابه صورت نه هئي.
مُنڪر ڪٿي وڏي صحرا ۾ هئا.
جن کي آقاﷺ ٻن آڱرين جي اشاري سان چنڊ کي ٻه ٽڪر ڪري ڏيکاريو هو. پر هو هوش وڃائي اُٿي ڀڳا ۽ چيائون: هي ته وڏو جادو آهي.
هدايت هر ڪنهن کي نٿي ملي
قرآن سَند لاهي ڇڏي
”قيامت ويجهي اچي ويئي آهي ۽ چنڊ ٻه ٽڪر ٿي پيو ۽ جيڪڏهن ڪافر ڪا نشاني ڏسن ٿا ته مُنهن ڦيري ٿا ڇڏين ۽ چون ٿا ته اهو ته هڪ جادو آهي“. (قرآن سوره بقر 102).
پر راجا ڀوڄ ته مڃيندڙ ن مان هو، خوشنصيب.
ٻه اڌ ٿيل چنڊ کي ڏسي هن جي دل اُجري ٿي ويئي.
ڪامل مهيني جي چانڊوڪي جي نور سان سندس مَن ڀرجي ويو. پنهنجي خوشنصيبيءَ تي حيران، پنهنجي شاهديءَ تي ڇرڪيل. سڀ خاموش.
ڪنهن وٽ به ڪو جواب نه هو.
سڀني جو چهرو خود هڪ سوال هو.
پوءِ ٻئي اڌ ٿيل چنڊ جا ٽڪرا يترا ته پري هٽي ويا. جو وچ ۾ راجا ڀوڄ جي محل جيترو فاصلو ٿي ويو.
پوءِ راجا کي ڊپ ورائي ويو
ٻيئي اڌ ڪٿي آسمان جي ڪنارن تي نه ڪرن
دنيا جون راتيون اونداهيون نه ٿي وڃن.
پر چنڊ جنهن ماھِ ڪامل جي آڱرين جي اشاري سان ٻَڌل هو. اِهو ته دنيا ۾ نور ورهائڻ آيو. هو دنيا جي راتين کي انڌو ۽ اونداهو ڇو ڪري ها.
هوريان هوريان ٻه اڌ ٿيل چنڊ جا ٻئي حصا ٻيهر جڙڻ جي لاءِ هڪٻئي ڏانهن وڌڻ لڳا. ۽ پوءِ اها گهڙي اچي ويئي، جڏهن، جڏهن ٻاهر قلعي جي ڀت کي هڪ جبل جيڏي ڇوليءَ اچي چميو ۽ ٺڪ سان ٻيئي اڌ ٿيل چنڊ جا ٽڪرا پاڻ ۾ جُڙي ويا. چوڏهينءَ جو چنڊ ٻيھر سالم بنجي ويو. چانڊوڪي وڌي ويئي، ڏسندڙن جا کليل وات بند ٿيڻ لڳا ته زبانون هلڻ لڳيون.
هي ڇا ٿيو؟
ڪيئن ٿيو؟
ڪنهن ڪيو؟
راجا ڀوڄ جا هوش اُڏاميل هئا
هُن جو ذهن سوالن سبب ڦڙڪڻ لڳو
راڄ ڀاڳ جو سڄو نشو لهي ويس
مٺن خوشذائقن مشروبن ۽ لذيذ کاڌن سان ڀريل ٿالهه هن جي سامهون هيچ ٿي ويا. هن وزير امير، مُشير، سڀ گڏ ڪيا.. کيس جواب گهربو هو.
وزير هڪ جٿو مذهبي ماڻهن جو به گهرايو.
ڀانت ڀانت جا پير، پنڊت، ٻاوا، شاستري، ودوان، جوڳي، سنياسي، مهاپُرش، پراڻن ڪتابن جا رازدان، گياني، علم ۽ عرفان جون پُٺارڪون ڪلهن تي لڏيل، سڳورن ويدن، پراڻن، مهاڀارت، رامائڻ ۽ گيتا جا ڄاڻون.
ايندڙ ڪيترائي ڏينهن اهو محل ، محل نه رهيو، پر علم ۽ تحقيق جو مندر بنجي ويو. جتي رڳو اِلاهي اسرارن جون ڳالهيون هيون.
راجا ڀوڄ کي پنهنجن سوالن جا جواب گهربل هئا.
اها 722 بڪرمي سال جي ڏينهن جي ڳالهه آهي.
جڏهن مڪي مڪرمه ۾ آقا ﷺ جن نبوت جو اعلان ٿي چڪو هو
راجا ته هندستان ۾ هو کيس ڪهڙي خبر.
اهو ته عربستان جي صحرائن ۾ مُشرڪن آقا ﷺ کان ڪو معجزو ڏسڻ ٿي گهريو. چنڊ کي ٻه اڌ ڪري ڏيکارڻ جي لاءِ چيو ته الاهي حڪم سان آقا ﷺ چنڊ کي ٻه اڌ ڪري ڇڏيو. هزارين ميل پري ويٺل خوشنصيب راجاڀوڄ جي محل جي ڇت تي به اهو ئي آسمان هو. اهو ئي چنڊ هو، هن ڏسي ورتو.
هُن جي دنيا بدلجي ويئي.
ڪڪر ڪٿي ٻي هنڌ وٺو ۽ ساوا سَلا زمين کان پري ڪٿي سمنڊ پار نڪري آيا.
اهو ڪير آهي، ڪٿي آهي جيڪو چنڊ کي ٻه اڌ ڪري ٿو ۽ وري جوڙي ڇڏي ٿو. هن جي سڳورن ڪتابن جا ڄاڻو پنهنجا ڪتاب کولي ويهي رهيا. هنن جي ڪتابن ۾ لکيل پراچين سمئه جي اڻ ڄاتل لکندڙن جون لکتون محفوظ هيون. ڪلام حيرت ۾ وجهندڙ هو.
جيئن پهريون ڀيرو چنڊ کي ٻه اڌ ٿيندو ڏسي راجا ڀوڄ ٽُپ ڏيئي اُٿي بيٺو هو ، تيئن اُن کان به ڏهه ڀيرا وڌيڪ هو هڪ قديمي وڻ جي سنهي ڇالَ تي لکيل سڳوري ڪتاب ”ڀوشيه پراڻ“ جي لکت ڏسي حيران ٿي ويو.
پراچين سمئه جو لکيل اهو سڳورو ڪتاب ان راجا ڀوڄ جي ڏنل اُن ئي چنڊ کي ٻه اڌ ٿيڻ واري واقعي کي لکت ۾ پنهنجي اندر ۾ سمايو ويٺو هو.
هاءِ هاءِ
واقعو هاڻ پيو ٿئي
هزارين سال اڳ اهو ڪنهن لکيو هو
اسڪرپٽ پهرين اچي ٿو
رنگ منچ پوءِ سَجي ٿو
واقعو پنهنجي سمئه تي ٿئي ٿو. جيئن لکيل هوندو آهي
اهو ئي واقعو
پورو پڙهه ]ڀڳوت پراڻ، اسڪتد 12 ودياني 2 شلوڪ 18[
لکيل هو. ”اهو آخري پيغمبر (انتم رشي) جو معجزو آهي، جنهن کي ڪلڪي اوتار جو نالو ڏنو ويو آهي. يعني آخري نبي، ان جا ڪيترائي نالا آهن. ’سروانما‘ جنهن جي سڀ کان ججهي واکاڻ ڪئي ويئي هجي. جيڪو امن واري شهر (شمبل گرام) ۾ برهمن منت (مذهبي پيشوا) جي گهر ۾ جنم وٺندو. سندس جنم جي تاريخ 12 بيساک 628 بڪرمي سال هوندو ( حساب ڪرڻ سان اهو 12 ربيع الاول 570ع ٿئي ٿو) ڏينهن سومر جو هوندو. پيءُ جنم کان اڳ ۾ گذاري چڪو هوندو. اُن جو نالو وشنو ويش (عبدالله) ۽ امڙ جو نالو سومتي (آمنه) هوندو. اها به ننڍي وهيءَ ۾ گذاري ويندي. سالم ديپ جي سيده سان پرڻبو. شاديءَ جو ڪم هڪ چاچو ۽ ٽي ڀائر سرانجام ڏيندا. هڪ جبل جي غار ۾ ويهي ويندو ۽ هڪ ملائڪ کان علم پرائيندو. سندس دعوت تي کيس تڪليفون ڏنيون وينديون. هو هجرت ڪندو ۽ پوءِ پنهنجو شهر فتح ڪندو. ڪلڪي اوتار کي هڪ اُڏامندڙ گهوڙو ڏنو ويندو ، جنهن تي سوار ٿي هو سَتن آسمانن جو سير ڪندو. هو تلوار کڻندو ۽ شيطانن ۽ بي دينن سان وڙهندو ۽ کٽندو ملائڪن وسيلي سندس مدد ڪئي ويندي.“
اڳيان آيل پورو تفصيل به جامع ۽ تفصيل سان آهي.
۽ حيرت ۾ وجهندڙ ڳالهه اها آهي ته اِهي سڀ ڳالهيون اڃا به اُن سڳوري ’پراڻ پوشيھ‘ ۽ ’ڀڳوت پراڻ‘ ۾ موجود آهن. ارڙهن ڪتاب آهن هندو پراڻن ۾، اهو ’پوشيه پراڻ‘ ايندڙ وقت جي وقت جي واقعن جي اڳ ڪٿين تي مشتمل آهي. اُن ڪتاب جي ٽئين کانڊ جي ٽئين سرگت، جنهن کي پَرتي سرگ چوندا آهن، ان ۾ رسول الله ﷺ ٻنهي جهانن جي سردار حضرت محمد ﷺ بابت صاف ۽ چٽي تشريح ۽ اڳ ڪٿي موجود آهي.
اڄ به ساڳئي نموني صحيح ۽ سالم لکيل آهي.
۽ اڄ به پنڊت اها پڙهي سگهه حاصل ڪن ٿا.
اُن سرڳ ۾ اهي سڀ ڳالهيون ڪتاب ۾ منتر 5 کان 8 تائين لکيل آهن. اهو قصو قديم سڳورن ڪتابن کان وٺي ويدن جي جديد زبانن ۾ ليکڪ ’مهروياس‘ جي هڪ مڪاشفي تي ٻڌل آهي.
مهروياس جي لکي ٿي.
راجا ڀوڄ جي حڪومت کان هزارين سال اڳ.
هن جو پورو نالو پتو ۽ چنڊ جي ٻه اڌ ٿيندي ڏسڻ جي واقعي کي ٿيڻ کان هزارين سال اڳ ڏسي لکيو. لکيو ته ڏسان ٿو هڪ غير آريائي معلم جيڪو محامد (محمد ﷺ) جي نالي سان مشهور آهي. پنهنجن ساٿين سان اچي ٿو ، هو عربي آهي. راجا ڀوڄ اُن عظيم شخصيت جي احترام ۾ دل جي اٿاهه گهراين سان سواگت جي لاءِ اُٿي ٿو. سندس خدمت چاڪري ڪري ٿو، ٻانهون بنجي جُهڪي ٿو ۽ چوي ٿو ’اوهان تي سلام اي انساني نسل جا فخر اي عرب جا شهنشاهه شيطانن کي ماريندڙ ڪيترين ئي قوتن وارا.‘
’پراڻ پوشيھ‘ ۾ اُن آخري نبي (انتم رشي) جي ٻين نشانين ۾ اهو به لکيل آهي ته سندس چار خليفا هوندا ۽ ٻارنهن زالون.
راجا ڀوڄ ته پنهنجي اها سڄي ڪهاڻي پراچين سڳوري ڪتاب ’پوشيھ پراڻ‘ ۾ پڙهي. سمورا شڪ ختم ٿي ويا. راڄ ڀاڳ ڇڏي، چنڊ کي ٻه اڌ ڪندڙ ماھ ڪامل جي ڳولا ۾ نڪري پيو.
هن جو ڳاڙهو محل ويران ٿي ويو.
راڻيون کيس روڪڻ لڳيون
سندس وزير مُشير، نوڪر چاڪر، ٻانها، ٻانهيون روئڻ ۽ رڙڻ لڳا.
راجا نه وَڃ
پر راجا هاڻ راجا ڪٿي رهيو هو،
هو ته چنڊ کي آسمان کي ٻه اڌ ٿيندو ڏسي ماهه ڪامل جي چانڊوڪي بنجي ويو هو.
هو ته هاڻ تاجدار نه رهيو هو
مٿي تي رکيل تاج لاهي هيٺ رکيائين
شاهي پوشاڪ جي جاءِ تي فقيراڻي گودڙي پاتائين
چئن چئن گهوڙن وارين چمڪندڙ رٿن، چمڪندڙ ڇم ڇم بگين ۽ مضبوط رٿن کي ڇڏي. هڪ بانس تي ٻه لنگوٽيون لڙڪائي هو سمنڊ جي ڪناري ئي ڪناري پڇم ڏانهن نڪري ويو .
خدا ئي ٿو ڄاڻي ته هن سمنڊ ڪٿان پار ڪيو .
پار ڪيو به يا نه .
تاريخ ۾ رڳو ايترو لکيل آهي ته اهو راجا، راڄ ڀاڳ ڇڏي، آقا ﷺ جو غلام بنجي وري ڪڏهن به پنهنجي راجڌاني نه وريو. هن جي ڪهاڻي ڊاڪٽر ڪمار ڪانت تيواڙيءَ، پنهنجي ڪتاب ’انتم رشي‘ ۾ لکي آهي. هن اهو ذڪر پنڊت ڌرم ويدا پاڌياء جي ڪتاب ”انتم ايشور دوت“ ڇپرايل درياهه گنج دهلي (1927) جي حوالي سان ڪيو آهي.
اُن سڄي قصي جو پاڙون اڄ به هندن جي چئن سڳورن ويدن ۾ موجود آهن. انهن چئني ويدن جا نالا آهن.
رگ ويد
بجر ويد
سام ويد
اَٿر ويد
انهن سڳورن ڪتابن ۾ جيڪي ’پراچين سمئه‘ اڻ ڄاتل شخصيتن جا لکيل آهن. رگ ويد جو انداز هيئن آهي ته اها ڪنهن سڳوري شخصيت ( ڪڏهن ديوتا ڪڏهن انسان) کي چونڊي اُن جا گُڻ بيان ڪندي آهي. اهو ذڪر شاعريءَ جي زبان ۾ مختلف ٽڪرين ۾ آهي. جنهن کي هو آيتن بدران منتر چون ٿا.
چئني ويدن ۾ آقا ﷺ جي باري ۾ ذڪر آهي.
تفصيلي ذڪر چوٿين ويد ۾ آهي، جيڪو هندن جو سڀ کان وڌيڪ پڙهيو ويندڙ ويد، اٿر ويد آهي ۽ آقا ﷺ جي باري ۾ سڄي ڪهاڻي، نشانيون ۽ اُن جي گُڻن تي چوڏهن منتر آهن. جيڪي اڃا به هندو سڀني کان وڌيڪ پڙهندا آهن.
حوالو ياد رهي.
سڳورو اٿر ويد. ڪانڊ 20، سوڪت 127.
منتر 1 کان 6
ترجمو هيٺيون آهي.
منتر1.... ماڻهوءَ احترام سان ٻڌو.
نراشنس جي واکاڻ ڪئي ويندي. ]نراشنس جي معنيٰ آهي اهو انسان جنهن جي گهڻي واکاڻ ڪئي ويئي هجي. يعني ان جو اهو مطلب آهي جيڪو عربي ۾ محمد ﷺ جو آهي .[اسين ان مهاجر امن بردار کي سٺ هزار نوي دشمنن کان محفوظ رکنداسين ]سڀئي مشرڪ، يهودي ۽ منافقين گڏي ايترا ئي دشمن بنجن ٿا[
مُنتر 2 : هن جي سواري اٺ هوندو. هن جون ٻارنهن گهر واريون هونديون، هن جو درجو ايترو بلند هوندو ۽ هن جي سواري ايتري ته تکي هوندي جو اها آسمانن کي ڇُهندي پوءِ لهي ايندي. ]بلڪل چٽو[
مُنتر 3 : هن صالح رشي ] صالح. محمد جي معنيٰ آهي،[ کي سئو اشرفيون، ڏهه هار، ٽي سئو گهوڙا ۽ ڏهه هزار ڍڳيون عطا ڪيون.
]وضاحت: سئو اشرفيون، حبشه ڏانهن هجرت ڪندڙ مهاجر هڪ سئو هڪ هئا، هڪ عيسائي ٿي ويو، باقي بچيا سئو ڏهه هار: عشره مبشره. ٽي سئو گهوڙا جنگ بدر ۾ 313 يا ٽي سئو چوڏهن مان 300 بچيا. باقي 14 شهيد ٿي ويا. مڪي جي فتح لاءِ ڏهه هزار سپاهي ويا هئا[.
مُنتر 4 : تبليغ ڪر اي احمد تبليغ ڪر. جيئن جهرڪيون پڪل ميوي واري وڻ تي چهچائينديون آهن. تنهنجي زبان ۽ تنهنجا چپ قئنچي جي ٻنهي ڦرن وانگر هلندا آهن.
]وضاحت: اها قرآن جي قرآت کي جهرڪين جي ساراهه ۽ واکاڻ ڀريل چهه چهه چئي ويئي آهي، جيڪا هدايت ۽ تبليغ جو ذريعو آهي[
مُنتر 5 : ساراهه ڪندڙ پنهنجي ثناءَ ۽ عبادت سان گڏ ڀلن گهوڙن اُٺن جيان جنگ تي ويندا آهن. انهن جو اولاد پنهنجن گهرن ۾ ئي رهندو آهي. جيئن ڍڳيون پنهنجن وٿاڻن تي.
مُنتر 6 : اي رييبهه (احمد جي هم معنيٰ) هن ڪلام کي مضبوطيءَ سان جلهه، جو اهو ڍڳن مالون جو بنياد آهي ۽ اهو نيڪ صالح ماڻهن تائين پهچائي، جيئن سورمو نشاني تي تير هڻندو آهي.
مُنتر 7 : هو دنيا جو سردار ديوتا آهي. سڀني کان افضل انسان آهي، سڀني ماڻهن جو سرواڻ ۽ سڀني قومن ۾ مشهور، هن جي سڀ کان وڌيڪ ساراهه ۽ ثناء ڳايو.
مُنتر 8 : هُن مشهور شخص گهر جي اڏاوت جي دوران حڪومت ۽ عدالت هٿ ۾ وٺندي ئي چؤڏس امن ۽ شانتي قائم ڪري ڇڏي. ۽ اها ڳالهه هر مڙس پنهنجي زال سان ڪري رهيو آهي.
مُنتر 9: هُن مشهور شخص جي حڪومت ۾ هڪ زال پنهنجي مڙس کان پُڇي ٿي، آئون ڇا آڻيان؟ ڌنئرو، لسي يا ٻيو ڪو نشي وارو مشروب.
منتر 10 : جوَ جو هڪ پڪل سَلو زمين جي کڏ مان نڪري آسمان تائين وڃي ٿو. هن نيڪ نام شخص جي حڪومت ۾ انسان تقويٰ ]پاڪائي[ ۽ خير جي اندر ترقي ڪندو آهي.
منتر 11 : الله احمد کي جاڳايو ]احمد جي هم معنيٰ لفظ روم لکيو ويو آهي.[
ته اُٿ.
۽هِتي هُتي ماڻهن وٽ وڃ
۽ منهنجي وڏائي بيان ڪر، نتيجي ۾آءٌ ئي غالب ايندس
آءٌ توکي سڀ نعمتون ڏيندس.
]وضاحت: سوره المدثر جو مڪمل سنسڪرت ترجمو هن 11 هين منتر ۾ آهي.[
منتر 12 : اي ڍڳيون، اي گهوڙا، اي انسانو، ترقي ڪريو، وڌو، هيڻن جو همراهي ۽ هزارن جو دان ڏيندڙ هِتي ويٺل آهي.
منتر 13 : نه اي غالب رب. هي ڍڳيون ۽ نه انهن جو دراڙ مري، اي غالب رب سندس دشمن ۽ ڌاڙيل مٿس غلبو نه پائين.
منتر 14 : اسين واکاڻ وارن لفظن ۽ نهايت سُهڻي ڪلام سان وڏي ادب سان هڪ سورمي جا ڳُڻ ڳايون ٿا. تون خوشيءَ سان اسان جا گيت قبول فرمائي ته جيئن اسين ڪڏهن ڪنهن هلاڪت يا گهاٽي ۾ نه رهون.
اهي چوڏهن منتر اَٿرويد جي ويهين ڪانڍ جي هڪ سئو ستاويهين سوڪت ۾ اچن ٿا. ان سوڪت کي ”ڪتاب سوڪت“ چيو وڃي ٿو. هندو اڄ به ان جو گهڻو احترام ۽ بندوبست ڪن ٿا. پنهنجي ڌرمي مجلسن ۽ تقريبن ۾ عام طور تي 17 ساڌو گڏجي اُنهن جي چوڏهن منترن کي بار بار پڙهندا آهن. گويا هنن جي چئني ئي ويدن ۾ جتي منهنجي آقاﷺ جو ذڪر مبارڪ آهي. اهو انهن ويدن جي دل آهي. ان ئي دل ۾ ساڌو پنهنجي زبان ۽ پنهنجي ڌڙڪن گڏي آقا ﷺ جي مُهابي خير گهرن ٿا.
آقا ﷺ هرو ڀرو ته ڪونه فرمايو هو
”هندستان مان ٿڌڙي هير واري خوشبوءَ اچي ٿي“.
اها مَهڪندڙ خوشگوار هير، سڀ ذڪر ،آقا ﷺ جي ڪري آهي. جيڪو هند جي سڀني سڳورن ڪتابن جو روح آهي ۽ روح ڪل ته خدا آهي.
الله ته الله آهي.
جنهن کي جهڙي به نانءَ سان سڏيو، هُو سُڻي ٿو.
سندس محبوب جو جنهن به زبان ۾ ذڪر ڪريو،
هو خوش ٿئي ٿو
مهربانيون ڪري ٿو
هُو ته هُو آهي، جيڪو بي زبانن جي زبان به سُڻي ٿو
هُو ته جيڪا چت ۾ چتائجي ٿي، سو ٻُجهي ٿو،
هو، اهو منهنجو الله آهي.