مذهب

آقا ﷺ

ابدال بيلا لکي ٿو ”هي ڪتاب هڪ ٻانھي پاران پنھنجي ۽ سڄي ڪائنات جي آقا ﷺ  جي لاءِ تبرڪ جو هڪ هديو آهي.  ٻيو تہ هن ڪتاب ۾ پنھنجي علميت، فوقيت، عظمت، خطابت يا پنھنجي ڪنھن مسلڪ جو حوالو ڪونھي. ڪٿي بہ بحث نہ ڇيڙيو اٿم. بنا سبب جي ڪو واقعو ٻيھر لکي پڙهندڙ کي ٿڪايو نہ اٿم، نہ مونجهاري جو شڪار ڪيو اٿم ، ڪوشش اها ئي ڪئي اٿم تہ پڙهڻ وارو جيڪو پڙهي رهيو آهي ، اهو زماني ترتيب سان، سڀني تفصيلن سان، ان منظر ۾ ايئن وڃي گڏجي، جو هو پاڻ کي ان جو شاهد سمجهي، ڄڻ هو سڀ ڪجهہ ڏسي رهيو هُجي ۽ اهو سڀ مٿس وهي واپري رهيو هُجي.“

  • 4.5/5.0
  • 25
  • 4
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • يوسف سنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book آقا ﷺ

سيدنا عمرو بن عاصرضه

سيدنا عمرو بن عاصرضه

موته جي جنگ کان ٻه مهينا اڳ خالد بن وليد ۽ عمرو بن عاص هڪئي ڏينهن مڪي مان مديني پهچي مسلمان ٿيا هئا. موته جي جنگ ۾ خالد بن وليد کي فوج جي ڪمان مِلي ۽ اُن جنگ کان ٻه هفتا پوءِ عمرو بن عاص کي به آقا صلي الله عليھ وسلم هڪ مهم جو امير بنائي روانو ڪيو.
اها فوجي مهم ٽن سئو سپاهين تي ٻَڌل هئي.
۽ اُن مهم جو نشانو، مديني کان تبوڪ ڏانهن ويندڙ وارياسي رستي کان هٽي ڳاڙهي سمنڊ جي ڪناري ”ضبا“ بندرگاهه وٽ، ساحلي علائقي ۾ هڪ چشمي ”سلاسل“ جي ڀرسان رهندڙ قبيلن کي سيکت ڏيڻ هو.
”سلاسل“ چشمي جي ڪري اُن مهم کي تاريخ جي صفحن ۾ ”ذات سلاسل“ جو نالو ڏنو ويو. اُن جي اهميت هيئن آهي ته جيڪي قبيلا مديني جي خلاف گڏ ٿي رهيا هئا. انهن مان هڪ وڏو قبيلو ”بلي“ هو، جيڪو سيدنا عمرو بن عاص جي ”امڙ“ جو قبيلو هو.
عربستان ۾ والده جي حوالي سان مِٽن مائٽن سان هڪ والهاڻون پيار هوندو آهي ۽ ماءُ جا مٽ مائٽ اڪثر ڀاڻيجن جي طرف داري ڪندا آهن.
اُن ڪري آقا صلي الله عليھ وسلم کي مُهم جو امير چونڊڻ ۾ دير نه لڳي.
آقا ﷺ هڪ نئين پر انتهائي تجربيڪار سالار کي چونڊي ورتو.
ايئن آقا ﷺ جي نظر داريءَ ۾ عمرو بن عاص جي تربيت به ٿيندي.
۽ اُن خاص موقعي تي، سندس نسبت سان انهن قبيلن سان جنگ کي ٽاري امن قائم ڪرڻ جي لاءِ سندس مِٽي مائٽيءَ سان لاڳاپيل امڪانن کي به موقعو ڏيڻ شامل هو.
بهرحال، آقاﷺ جي سمجهه ۾ ڏاهپ جو ڪو هڪ پَرت ٿورو ئي ڪو هو.
سندن فراست نبوي، سمجهه ۽ دور رس نظرون ايندڙ ڏينهن جو جيڪو منظر نامو ڏسي رهيون هُيون، ان جي لاءِ تياري ۽ ماڻهن جي سکيا لازمي هئي،
ٽن سئو ماڻهن جو لشڪر روانو ٿيو،
اها جمادي الاآخر اٺين هجريءَ جي ڳالهه آهي.
مڪي جي فتح کان ڪجهه مهينا اڳ
رات جو سفر ڪرڻ ۽ ڏينهن جو لڪي ويهڻ جو حڪم هو.
ٻٽيهه گهوڙا به گڏ هئا.
محاذ تي پهتا ته ڏٺائون، دشمن اندازي کان به وڌيڪ سپاهي گڏ ڪيا هئا.
سيدنا عمرو بن عاص هڪ محتاط ۽ تجربيڪار سالار هو.
هُن وڌيڪ سپاهي موڪلڻ جي لاءِ نياپو مُڪو.
آقا صلي الله عليھ وسلم ٻن سئو سپاهين تي ٻڌل لشڪر قديمي اصحابي سيدنا ابو عبيده بن جراح جي ڪمان ۾ روانو ڪيو. هي اهو ئي جليل القدر اصحابي آهي، جنهن احد جي جنگ ۾ آقا صلي الله عليھ وسلم جي حفاظت ڪئي هئي ۽ آقا صلي الله عليھ وسلم جي مُبارڪ ڳل ۾ ڦاٿل لوهي خود جود ڪڙيون پنهنجن ڏندن سان ڪڍڻ مهل پنهنجا ٻيئي ڏند آقا صلي الله عليھ وسلم تي قربان ڪري ڇڏيا هئا.
جڏهن ته جنهن نئين امير جي ڪمان ۾ اها ڪمڪ وٺي وڃي رهيو هو، اهو احد جي جنگ ۾ دشمن جي فوج جو بُرج هو، پر حڪم ته آقاﷺ جو هلندو هو.
هلي ٿو،
آقا صلي الله عليھ وسلم کين روانو ڪندي فرمايو هو:
گڏجي ڪم ڪرڻون آهي... سهمت رهڻون آهي ۽ اختلاف ڪرڻون ڪونهي.
اها ذميداري وڏي جي حوالي ٿي.
اصول طئي ڪيو ويو
جيڪو مقام، مرتبي ۽ سُڌ سمجهه ۾ وڏو هجي، اهو اها ذميداري نبا هي ۽ نئين ايندڙ کي جيڪڏهن آقا صلي الله عليھ وسلم ڪو ڪم سونپيو آهي ته کيس ان سان سهمت رهڻون آهي.
نون ايندڙن جي تربيت ته پراڻا ئي ڪندا آهن.
اُن ئي سيدنا عمرو بن عاص جي هٿان هڪ ڏينهن مصر فتح ٿيڻو هو.
۽ اها ڳالهه شايد آقا صلي الله عليھ وسلم جي سمجهه ڏسي چڪي هئي.
۽ جنهن عمرو بن عاص کي، مصر فتح ڪرڻ جي لاءِ موڪلڻو هو، ان کي شايد اُن ڪري موڪليو ويو هو ته هو شايد اهو مشاهدو ڪري وٺي ته ان وقت کيس پنهنجو سالار چونڊڻ ۾ سهولت رهي.
سيدنا عمرو بن عاص اسلام ۾ سيدنا ابو عبيده بن جراح جي عظيم مرتبي کان واقف هو.
پُڇيائينس: اوهين سپهه سالار بنجي آيا آهيو يا مددي لشڪر وٺي.
سيدنا ابو عبيده بن جراح چيو: مددي لشڪر وٺي.
اهو چوڻ کانپوءِ سيدنا ابو عبيده بن جراح ڪجهه مهينا اڳ مسلمان ٿيل عمرو بن عاص جي اُمامت ۾ نماز پڙهندو رهيو، نه رڳو اهو، پر سيدنا ابو عبيده بن جراح جي ٻن سئو ماڻهن تي ٻَڌل مددي لشڪر ۾ کانئس به عظيم اصحابي موجود هئا، جن ۾ سيدنا ابوبڪر ۽ سيدنا عمر بن خطاب به شامل هئا.
آقا صلي الله عليھ وسلم کي مسلمانن کي اها ڳالهه سمجهائڻي هئي ته امير جي اطاعت ضروري آهي ۽ اُن حڪم جي تعميل لازمي آهي، جيڪو آقا ﷺ ڏنو هجي.
اهو ڪو وڏو معرڪو نه هو، بس دشمن کي سيکت ڏيڻي هئي، سا ڏني ويئي.
هڪ مختصر جنگ ٿي، دشمن پُچ پائي ڀڄي ويو. عمرو بن عاص، فتح جي خوشخبري آقا صلي الله عليھ وسلم کي ترت پهچائڻ لاءِ آقا صلي الله عليھ وسلم جي خدمت ۾ ماڻهو روانو ڪيو، پاڻ لشڪر جون واڳون مديني ڏانهن مُوڙيائون.
کين خبرهئي ته آقا صلي الله عليھ وسلم، پنهنجن ماڻهن جي تربيت ڪرڻ وقت ڪڏهن امير مقرر ڪندا آهن ته ڪڏهن امير جو سپاهي. ڇو ته فوجي سکيا ۾ ڪمانڊ، اسٽاف ۽ ريسرچ جي هر مرحلي تي، هر رينڪ ۽ پوزيشن تي رهڻ جي صلاحيت ۽ تجربو فائدو ڏيندو آهي.
آقا صلي الله عليھ وسلم هڪ ڀيري فرمايو هو.
”ماڻهو سُون ۽ چانديءَ جي کاڻين وانگر هوندا آهن،
جيڪي ماڻهو جاهليت ۾ بهتر هئا، اسلام آڻڻ کان پوءِ به اِهي بهتر رهندا. جيڪڏهن کين دين اسلام جي صحيح سمجهه اچي وڃي.“