مذهب

آقا ﷺ

ابدال بيلا لکي ٿو ”هي ڪتاب هڪ ٻانھي پاران پنھنجي ۽ سڄي ڪائنات جي آقا ﷺ  جي لاءِ تبرڪ جو هڪ هديو آهي.  ٻيو تہ هن ڪتاب ۾ پنھنجي علميت، فوقيت، عظمت، خطابت يا پنھنجي ڪنھن مسلڪ جو حوالو ڪونھي. ڪٿي بہ بحث نہ ڇيڙيو اٿم. بنا سبب جي ڪو واقعو ٻيھر لکي پڙهندڙ کي ٿڪايو نہ اٿم، نہ مونجهاري جو شڪار ڪيو اٿم ، ڪوشش اها ئي ڪئي اٿم تہ پڙهڻ وارو جيڪو پڙهي رهيو آهي ، اهو زماني ترتيب سان، سڀني تفصيلن سان، ان منظر ۾ ايئن وڃي گڏجي، جو هو پاڻ کي ان جو شاهد سمجهي، ڄڻ هو سڀ ڪجهہ ڏسي رهيو هُجي ۽ اهو سڀ مٿس وهي واپري رهيو هُجي.“

  • 4.5/5.0
  • 25
  • 4
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • يوسف سنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book آقا ﷺ

ٽي سوال

ٽي سوال

مڪي جا قريشي ته آقا ﷺ جي مخالفت ۾ چريا ٿي پيا هلندا هئا. پر کين آقاﷺ جي آسمان مان لٿل سچائين کي رد ڪرڻ جي لاءِ ڪو ٺوس دليل نه ٿي مليو. کين ايتري خبر هئي ته يثرب جا يهودي به آسماني ڪتاب جو ذڪر ڪن ٿا، مڃين ٿا، کانئن راءِ وٺن ٿا، کين ڀڙڪائين ٿا، ڪٿي هو کين مڃيندڙ نه بنجي وڃن. سوچ ويچار کانپوءِ هنن پنهنجا ٻه همراھ يهودين ڏانهن موڪليا.
عقبه بن ابي معيط ۽ نضر بن حرث
ٻيئي يثرب جي يهودي ربين سان وڃي مليا
کين سڄي حال کان واقف ڪيائون.
يهودي ربي مٿو جوڙي ويٺا
چيائون
ٽي سوال لکي وٺو
اهي وڃي پُڇو
جيڪڏهن هو انهن جا صحيح جواب ڏي ته پڪ سمجهجو ته هو خدا جو رسول آهي ۽ کيس مڃي وٺجو. جواب نه ڏئي سگهي ته يقينن هو ڪوڙو آهي.
قريشي همراھ خوشيءَ مان ٽڙندا مڪي آيا ۽ ٽيئي سوال آقا ﷺ جي سامهون رکيائون.
آقا ﷺ فرمايو
سڀاڻي آءٌ اوهان کي ٽنهي سوالن جا جواب ڏيندس. قدرت خدا جي ته ان سان گڏ پاڻ انشاءَ الله نه چيائون.
ٻي ڏينهن جبرائيلعه جو انتظار هو، پر هو نه آيا
هڪ ٻي ٽي ڏينهن، ڪا آسماني خبر نه آئي
آقا ﷺ پريشان ٿي ويا.
مڪي جا قريش روز اچي ٺٺوليون ڪندا هئا.
پندرهن ڏينهن گذري ويا
انتظار ڏکيو هو
پندرهين ڏينهن جبرائيلعه آسمان تان لٿو
گڏ سوره ڪهف آندائين
جنهن ۾ سڀ جواب موجود هئا.
آيتون لٿيون:
”اسين نازل نه ٿيندا آهيون، پر تنهنجي رب جي حڪم سان ان واسطي اهي جيڪي اسان جي اڳيان آهن ۽ جيڪي اسان جي پويان آهن ۽ جيڪي ان جي وچ ۽ آهن ۽ تنهنجو رب وسارڻ وارو نه آهي.
اي رسول ڇا تون ڀانئين ٿو ته اصحاب ڪھف ۽ رقيم وارا اسانجي نشانين مان هڪ عجيب نشاني آهن جڏهن انهن جوانن غار ۾ پناهه ورتي ۽ خدا کان دعا گهريائون ته اسانجا پالڻهار اسان کي ٻاجهه عطا ڪر ۽ اسانجي ڪم ۾ اسان لاءِ آساني پيدا ڪر. پوءِ ڪيترائي سال کين غار ۾ سُمهاري ڇڏيوسون. وري کين هن لاءِ اٿاريوسون ته جا مدت رهيا سا ٻنهي ٽولين مان ڪهڙيءَ کي ياد آهي.“
پوءِ الله فرمايو
”اسين انهن جو واقعو توکي صحيح بيان ڪريون ٿا.
بيشڪ اهي اهڙا نوجوان هئا، جن پنهنجي رب تي ايمان آندو هو ۽ کين وڌيڪ هدايت ڪئي سون ۽ سندن دلين کي مضبوط ڪيوسون،جڏهن هو اٿيا تڏهن چيائون اسان جو پالڻهار هو ئي رب آهي، جيڪو آسمانن ۽ زمين جو رب آهي. ان کانسواءِ ٻي ڪنهن کي معبود چئي نه سڏينداسون. جيڪڏهن سَڏيوسون ته اها ته بي حد خراب ڳالهه آهي.
۽ جڏهن ته اوهان انهن ماڻهن کي ۽ اُنهن جي معبودن کي، جن کي هي خدا کانسواءِ پُوڄين ٿا تن کان پاسي ٿيو، تڏهن غار ۾ پناھ وٺو ته اوهانجو رب اوهان لاءِ پنهنجي رحمت پکيڙيندو ۽ اوهانجي ڪم ۾ اوهان لاءِ سولائي مهيا ڪندو.
جڏهن سج اُڀري ته ڏسندين ته اُس سندن غار جي ساڄي پاسي لڙندي آهي ۽ جڏهن لهي تڏهن سندن کاٻي پاسي مُڙندي آهي ۽ اهي غار جي ڪشادگيءَ ۾ آرامي آهن.
هي واقعو خدا جي نشانين مان آهي، يعني اُنهن ڪتاب وارن تي جيڪي ان بابت ڄاڻن ٿا ۽ جن اي رسول ﷺ اوهانجي سڄي نبوت جي باري ۾ اهو سوال پڇڻ جو حڪم ڏنو آهي، جنهن کي الله هدايت ڪري سو هدايت وارو آهي ۽ جنهن کي گمراھ ڪري، تنهن لاءِ ڪوبه دوست واري واٽ ڏيکاريندڙ نه لهندين.
۽ (جڏهن تون کين ڏسندين) ته کين جاڳندڙ ڀائيندين‘ پر اهي ستل آهن ۽ کين سڄي پاسي ۽ کٻي پاسي اٿلائيندا آهيون ۽ سندن ڪتو چائنٺ تي اڳيون ٽنگون ڊگهيريو پيو آهي. ايئن اسان ماڻهن کي اصحاب ڪھف جو حال معلوم ڪرايو ته جيئن ماڻهو ڄاڻي وٺن ته خدا جو وعدو سچو هوندو آهي ۽ بيشڪ قيامت ٿيڻي آهي، منجهس ڪو به شڪ ڪونهي. تڏهن انهن جي ڳالهه بابت ماڻهو پاڻ ۾ وڙهڻ لڳا. انهن جي حال مان سندن رب چڱي طرح واقف آهي. ماڻهن چيو ته هتي هڪ گهر يادگار طور اڏيو. جيڪي پنهنجي ڳالهه ۾ غالب ٿيا تن چيو ته انهن تي سجدو ضرور بڻائينداسين“.
جلد ئي چوندا ته اصحاب ڪھف ٽي آهن ۽ چوٿون سندن ڪتو آهي ۽ ڪي چوندا ته پنج آهن، ڇهون سندن ڪتو آهي ۽ ڳجهه بابت اندازا هڻندا آهن. ۽ ڪي چوندا ته ست آهن ۽ اٺون سندن ڪتو آهي. (اي پيغمبر) چؤ ته سندن ڳاڻيٽو منهنجو پالڻهار ئي ڄاڻي ٿو ۽ بنھه ٿورا ماڻهو انهن جي تعداد کان واقف آهن. تنهنڪري انهن بابت سرسري ڳالهه ٻولهه کانسواءِ ساڻن جڳهڙو نه ڪر ۽ نڪي انهن بابت ڪنهن هڪ کان پُڇا ڪر-
تون ڪنهن به ڪم بابت انشاءَ الله چوڻ کانسواءِ ايئن نه چوندو ڪر ته آءٌ اهو سڀاڻي ڪندس، ۽ جي اهو وسارين ته جنهن وقت ياد اچئي ان وقت چئو ۽ چئو ته منهنجو ڌڻي مونکي هن کان به وڌيڪ هدايت ڪندو.
۽ جلد ئي هو چوندا ته اصحاب ڪھف ٽي سئو نون سالن کانپوءِ جاڳيا.
چئو ته اُنهن جي اهو خدائي بهتر ٿو ڄاڻي ته هو ڪيترو عرصو سُتل رهيا. سڀني آسمانن ۽ زمين جو ڳجهه کيس ئي معلوم آهي. هو وڏو ڏسڻ وارو ۽ ٻڌڻ وارو آهي. مخلوق جو خدا کان سواءِ ٻيو ڪوبه سهارو ڪونهي، نڪي هو ڪنهن کي پنهنجي حڪم ۾ شريڪ ڪري ٿو“.
ٻي سوال جو جواب به اچي ويو
اهي توکان(ﷺ ) ذي القرنين جي باري ۾ سوال ڪن ٿا. کين چئو ته آءٌ ان جو حال اوهانجي اڳيان بيان ڪريان ٿو، اسان کيس زمين تي بادشاھت ڏني هئي ۽ کيس هر قسم جو سامان عنايت ڪيو هو. تنهنڪري هو هڪ ئي سامان جي پويان لڳا“.
پوءِ اڳيان ذي القرنين جي سير ۽ سفر جو ذڪر آهي. جيڪو هن اوڀر کان اولهه تائين ڪيو ۽ اُن حد تائين پهتو، جنهن کان اڳتي ڪابه آبادي نه هئي.
ٽيون سوال هو: روح ڇا آهي؟
اُن جو الله هڪ ئي سٽ ۾ مختصر جواب ڏنو
آيت لٿي
”توکان روح جي باري ۾ سوال ٿا ڪن. کين چئو ته روح منهنجي رب جو اَمر آهي ۽ توکي اُن جو نهايت گهٽ علم ڏنو ويو آهي“.
يهودي جواب ٻڌي پَٿرائجي ويا
تفصيل ته سندن توريت ۾ ڏنل تفصيل کان به وڌيڪ ٻڌايا ويا.
چُپ ڪري ويهي رهيا
جڏهن آقا ﷺ مديني هجرت ڪري ويا ته سندن عالم پُڇڻ لڳا.
”توکي تمام گهٽ علم ڏنو ويو آهي“. ان جو مطلب اوهين آهيو يا اسين؟
آقا ﷺ فرمايو
ٻيئي
هُنن چيو: اها ڳالهه وري ڪيئن ٿي. حالانڪه اوهانکي الله فرمايو ته توريت ۾ اسان هر شئي کي بيان ڪيو آهي.
آقا ﷺ فرمايو: توريت جو بيان الاهي علم جي ڀيٽ ۾ صفا گهٽ آهي.
الله آيت نازل ڪئي
”چؤ! جيڪڏهن منهنجي پالڻهار جي سُخنن لکڻ لاءِ سمنڊ مس ٿئي ۽ سڀ وڻ قلم بنايا وڃن ته به سُخنن پوري ٿيڻ کان اڳ سمنڊن جي مس ختم ٿي ويندي. بيشڪ الله غالب حڪمت وارو آهي“.
قريشي سردار ۽ يهودي چپ ٿي ويا، پر سندن دلين تي ته انڪار ۽ ڪفر جا تالا لڳل هئا. الله قرآن ۾ ٻه ڀيرا اها خوشخبري سڀني قومن جي مذهبن کي ٻڌائي.
’جيڪي ماڻهو مسلمان آهن يا يهودي ۽ يا عيسائي يا تارن کي پوڄندڙ ۽ جيڪي خدا ۽ ڏينهن قيامت کي مڃيندا ۽ چڱا ڪم ڪيا تن لاءِ سندن پالڻهار وٽ اجر آهي ۽ کين نڪو ڀؤ آهي ۽ نڪي اهي غمگين ٿيندا. (قرآن البقره، آيت 63)
هدايت جي ڪُنجي رستي تي ڪلف سان گڏ لڙڪائي ويئي.
اچو کوليو
هڪ الله کي مڃئو
آخرت کي مڃئو
پوءِ اوهين بُڇڙن ڪمن جي جاءِ تي نيڪ ڪم ڪريو.
پوءِ اوهين ڀؤ ۽ غمگينيءَ کان بچيل رهندا.
بس راز جي ڳالهه اها آهي ته هدايت جي ڪُنجي ڀاڳن سان ملي ٿي.
هدايت جي ڪُنجي جنهن جي ڀاڳ ۾ هوندي، اِهي ئي اُهي بند دروازا الله جي مدد سان اُپٽين ٿا.
نه ته هر ڪو پنهنجي اندر ۾ ڏسي اهو ٿوروئي ڪو چوندو آهي.
”دروازو کلندو آهي“.