ڪعبي جي تبديلي
هجرت جي پهرينءَ سال ئي 15 شعبان تي آقا ﷺ پنهنجي هڪ مرحوم پرواني جي گهر ويا.
اهو پروانو به عجيب هو.
آقا ﷺ کي ڏسڻ ۽ ساڻس ملڻ کان اڳ ۾ ئي ’بيعت عقبه ثاني‘ ۾ ايندي هو سڄو رستو نماز فلسطين ڏانهن مُھڙ ڪري پڙھڻ جي بدران، مڪي ڏانهن منهن ڪري پڙهندو آيو هو. جڏهن چوڏهينءَ جي چنڊ واري رات ۾ نور ڀريل برسات ۾ وهنجندڙ ماٿريءَ ۾ ، وفاداريءَ جي حلف کڻڻ جو وقت آيو ته هن سڀني کان پهرين ٽُپ ڏئي ادب مان آقا ﷺ جو هٿ جهليو.
اهو پروانو شمع رسول ﷺ سان ايتري ويجهڙائپ کان ڪيئن ٿي بچي سگهيو.
سَڙي ويو.
آقا ﷺ جي هجرت ڪرڻ کان اڳ هي جهان ڇڏي ويو.
بقيع ۾ دفنايو ويو.
وفات کان اڳ وصيت ڪئي هئائين ته منهنجو مُنهن منهنجي آقا ﷺ جي اباڻي شهر ”حرم شريف“ طرف ڪجو.
ايئن ئي ڪيو ويو.
اهو سيدنا براء بن معرور هو.
آقا ﷺ مديني پهچي پاڻ اُن جي غائبانه جنازي نماز به پڙهائي هئي.
ان جو پٽ بشير بن براء، جيڪو خيبر جي جنگ ۾ هڪ يهودڻ جي زهر کائڻ ۾ آقا ﷺ جو هم نواله هو. اُن ماني کائڻ جي ڪري شهيد ٿي ويو. پر ان گهڙيءَ هُن پنهنجي گهر آقا ﷺ جي دعوت جهلي هئي.
سندس گهر اڏجندر مسجد نبويءَ کان ساڍا ٽي ڪلوميٽر پري ’ڪوھ سلع‘ جي پويان وادي عقيق ۾ هو.
منجهند جي ماني کائڻ کانپوءِ اڳين نماز جو وقت آيو.
آقا ﷺ اُن پاڙي جي هڪ مسجد ۾ ڪجهه مسلمانن سان گڏ نماز پڙھڻ لڳا.
عجيب واقعو ٿيو.
سيدنا براءَ بن معرور جنهن کي رڳو خدا جي گهر ڏانهن منهن ڪري نماز پڙهڻ جو جنون هو. اُن جي ئي گهر جي اڱڻ ۾ نماز پڙهندي سجدي جي حالت ۾ آقا ﷺ کي آسمان تان هڪ وحي نازل ٿي.
”بيشڪ اسين تنهنجو آسمان ڏانهن منهن کڻي ڏسڻ ڏسي رهيا آهيون. تنهنڪري اسين توکي اُن ئي قبلي طرف ڦيرينداسين، جيڪو توکي پسند آهي. هاڻ، پنهنجو مُنهن مسجد حرام طرف ڦيريو.“ (سوره بقره 144:4)
آقا ﷺ نماز ۾ سجدي جي حالت ۾ ئي گهمي ويو.
منهن مبارڪ فلسطين جي بدران، اُن جي اُلٽو مڪي ڏانهن ڦيري ڇڏيائين.
آقا ﷺ جي پوئلڳن کي آقاﷺ جي پيروي ڪرڻي هئي، آقا ﷺ جي پويان سجدي ۾ پيل نمازين کي آقا ﷺ جي پويان ئي سجدو ڪرڻو هو.
هو سڀئي آقا ﷺ جي پويان ئي سجدي ۾ گُهمي ويا.
سجدي جو رخ بدلجي ويو.
آسمان اِهوئي رهيو.
زمين اِهائي رهي.
الله تعاليٰ زمين ۽ آسمان ۽ اُن جي وچ ۾.
پنهنجي بارگاھ ۾ ايندڙ وقتن ۾ ادا ٿيندڙ سڀني سجدن جا رُخ ڦيري ڇڏيا.
اهو گهر، جيڪو آقا ﷺ جي جد امجد سيدنا ابراهيم عليه السلام ۽ ان جي سڳوري پُٽ اسماعيل عليه السلام جي حڪم سان ئي جوڙيو هو. سڄي ڪائنات جي لاءِ، خدا جي خاطر ڪنڌ جهڪائيندڙن جو مرڪز بنجي ويو.
اڄ مديني ۾ اُن جاءِ تي ”مسجد قبلتين“ آهي، جتي هڪئي وقت ۾ هڪ ئي اڳينءَ جي نماز ۾ ٻن طرفن مُھڙ ڪري آخري ڀيرو اها يادگار نماز پڙهي ويئي هئي. جڏهن آقاﷺ پنهنجي مرحوم پرواني سيدنا براء بن معرور جي گهر مان منجهند جي ماني کائي نڪتا هئا.
ايندڙ وچينءَ جي نماز مسجد نبويءَ ۾ نئين طرف تي خانه ڪعبه ڏانهن منهن ڪري پڙهي ويئي.
ماڻهو مديني ۾ پڙهو ڏيندا وتيا.
ٻُڌو!
مسلمانو
ڪعبي جي تبديليءَ جو حڪم اچي ويو آهي،
هاڻ خانه ڪعبه ڏانهن مُھڙ ڪري نماز پڙهو.
يهودين کي جيڪو پنهنجي سڳوري گهر جو مان هو.
اهو هليو ويو،
شايد هو سمجهن يا نه ته خدا کين جيڪا فوقيت ڏيئي رکي هئي. اها کانئن کسجي ويئي، خدا کي ٿيندڙ سَجدن جو رخ بدلايو ويو.