پريم پَتر
وقت ڪيئن ٿو بيهي، ڪيئن ٿو گذري ۽ ڪيئن اندر ۽ ٻاهر انسان کي وڍي رتو ڇاڻ ڪري ٿو، ان جو اندازو فقط تڏهن ٿئي ٿو، جڏهن ڪو ڪنهن جي اوسيئڙي ۾ هجي، پوءِ جنهن هستيءَ سان جيترو به گهرو لاڳاپو ۽ واسطو هوندو آهي، ان جو ايترو ئي شديد اوسيئڙو هوندو آهي.
انتظار جي گهڙين ۾ ئي خبر پوندي آهي ته هڪ هڪ گهڙي ڪيتري نه ڊگهي هوندي آهي.
هڪ گهڙيءَ ۾ ڪيترا پل آهن.
پَل ٻن پلن جي ڳالهه ڪونهي، اوسيئڙو جڏهن هفتن، مهينن کانپوءِ سالن جو ٿي وڃي ته دل تي جيڪو وهندو واپرندو آهي، اهو فقط اُهو ئي ڄاڻندو آهي، جنهن سان اها وهندي واپرندي آهي.
آقاﷺ تي ٽن سالن تائين وحي جو اچڻ بند رهيو.
آقاﷺ کي هر ڏينهن ۽ رات خدا جي برگزيده ملائڪ جبرائيل جو اوسيئڙو رهيو.
گهر ۾
ٻاهر
غار حرا ۾
هر جاءِ تي آقاﷺ رهيو، پر جنهن جو اوسيئڙو هو، اهو نه آيو. آقا دل ئي دل ۾ اهو سوچي ڊڄي ۽ گهٻرائجي ويا ته ڪٿي منهنجي خدا مونکي ڇڏي ته نه ڏنو آهي؟
منهنجو خدا مون کان ناراض ته نه ٿي پيو آهي؟
مجازي محبت ۾ به محبوب ملڻ کانپوءِ جيڪڏهن هو جدائي ڏيئي پري خاموش ٿي ويهي رهي ته مُحب جي دل ۾ حُب ۽ اڪير وڌي ويندي آهي. وسوسا به اچي گهيريندا آهن.
ڊپ اهوئي هوندو آهي ته ڪٿي هو ناراض ته نه ٿي پيو آهي.
مون کان ڪا ڀُل چُڪ ته نه ٿي ويئي آهي.
خدا ته شهه رڳ ۾ ويٺو سڀ ڪجهه ڏسي رهيو آهي.
پوءِ اِهو آخري رسولﷺ ، جنهن کي سوچي خدا ڪائنات جوڙڻ سوچي هئي. جنهن جي سڳوري روح کي سڀني انسانن جي لاءِ ’في احسن تقويم‘ جو بهترين نمونو بنائي سڄي ڪائنات جي سڀني تخليقن مان، خدا سڀني کان پهرين تخليق ڪيو هو. اهو خدا کانئس ڪيئن ٿي ناراض ٿي سگهيو. اهو ته محبت جي شدت کي وڌيڪ وڌائڻ لاءِ لاٿل سڳوري ڪلام ۾ وڌ ۾ وڌ ٻڏي، بي حد پختگي پيدا ڪرڻ جي لاءِ شايد خدا ڪجهه عرصي جي لاءِ ماٺ اختيار ڪئي هئي.
نيٺ اهو سُهڻو ڏينهن اچي ويو.
جڏهن خدا کي آقاﷺ کي پنهنجي محبت جو يقين ڏياري آقاﷺ جي دل کي مطمئن ڪرڻون هو.
جبرائيل پهچي ويو
خدا جو ڪلام اچي ويو
خدا کي هاڻ پنهنجي محبوب تي محبت نڇاور ڪرڻي هئي.
محبت ۾ قسم به کڻبا آهن
خدا قسم کڻڻ جي لاءِ ٻن حسين وقتن جي چونڊ ڪئي
هڪ صبح جو وقت ۽ ٻيو رات جو وقت. پوءِ انهن ٻنهي وقتن جو قسم کائي چيو: ”قسم آهي مٿي آيل ڏينهن ۽ اونداهي ٿي ويل رات جو جڏهن اها سڪون سان ڇائنجي وڃي، ته تنهنجي رب نڪي توکي ڇڏي ڏنو آهي، نڪي ناراض ٿيو آهي. يقينن تنهنجي پڇاڙي تنهنجي اڳياڙي کان گهڻي سُٺي آهي ۽ تنهنجو رب توکي جلد ئي اهو ڏيندو، جو تون خوش ٿيندين. ڇا هن توکي يتيم ڏسي جاءِ ڪانه ڏني؟ ۽ توکي اڻ واقف ڏسي واٽ ڏسيائين. توکي غريب ڏسي مالدار ڪري ڇڏيائين، پوءِ تون به يتيم تي سختي نه ڪج. سواليءَ کي ڇڙٻ نه ڏج ۽ پنهنجي پالڻهار جون نعمتون بيان ڪندو رھ“.
اهي ’سورة الضحيٰ‘ جون پهريون ڪجهه آيتون، جيڪي ٽن سالن جي وقفي کانپوءِ لٿيون، تن مان اندازو لڳائي سگهجي ٿو ته انهن آيتن جي نزول سان آقاﷺ جي دل کي ڪيترو نه سڪون ۽ قرار آيو هوندو.
خدا قسم کائي پنهنجي محبت جو اظهار ڪيو.
خوشخبري ڏني ايندڙ بهترين وقت جي.
آقاﷺ جي زندگيءَ جي يتيمي ۽ مفلسي جي دورن کي ياد ڪرائي، يتيمن ۽ سوالين (سائلن) تي رحم ڪرڻ جي ڳالهه ڪئي ۽ خدا جي نعمتن جو ٻين سان اظهار ڪرڻ جو حڪم ڏنو. هر ڳالهه چٽي، صاف بنا ڪنهن شڪ ۽ شُبهي جي محبت جي انوکي اظهار سان ڪئي. قسم کائڻ جي لاءِ ٻه الاهي وقت چونڊيا.
”والضحيٰ“ قسم ان سهائي وقت جو جڏهن آسمان جي ڇت جي هڪ ڪُنڊ مان صبح ساجهر جي نوراني ليڪ ظاهر ٿئي ٿي، هوريان هوريان اوڀر مان اٿي سڄي آسمان جي ڇت تي خوشبو جيان پکڙجڻ لڳي ٿي. اهڙي سهائي صبح جي روشن. سمئه جو اندازو فقط ريگستان ۾ سڌو ليٽيل صحرا ئي ڪري سگهي ٿو ته اهي نور جا ڪرڻا ڪيئن آسماني ڇت چيري اونداهيءَ جي ٻُوڪانيءَ مان نڪري الاهي نور جو بلوري نگينو بنائي ٿيا ڇڏين. الل وهاڻيءَ جي پهرينءَ ڪرڻي کان وٺي سڄي آسمان جو نور ۽ اجالو بنجي وڃڻ جو واقعو. الضحيٰ ۾ آهي.
خدا پهرين ان جو قسم کنيو.
پوءِ ٻيو قسم رڳو رات جو نه پر اُن رات جو جيڪا هوريان هوريان چئني طرفن کان ڏينهن جي سُهائي کي پنهنجي اندر ۾ جذب ڪري آسمان جي ڇت تي ايئن تاڻجي وڃي ٿي، جو چئني طرفن زمين ۽ آسمان جي گڏجڻ جي سنگم جا ڪنارا پاڻ ۾ هڪ ٿي ٻاٽ اونداھي طاري ڪريو ڇڏين.
آسمان تي تارا اُڀري اچن.
اهي به اهڙا چمڪندڙ ۽ اکيون کيريون ڪندڙ روشنيءَ ۾، جو انهن کي اونداهيءَ ۾ ڏسڻ وارو سوچي ته ڪيترو ويجهو. هٿ کڻي اهي جهلي وٺان. چؤڏس سانت، هڪ مُطلق ۽ گهري ماٺار، جتي زمين ۽ آسمان جي هڪ ڪنڊ تي ٿيندڙ ٿورو کُڙڪو به انسان جي دل ۽ ماغ ۾ لهي روح جا دروازا کولي ڇڏي.
اهڙي رات ڇانئجي وڃي.
ان رات جو به قسم کائي خدا چيو؛ محبوب مون توکي نه ڇڏيو آهي.
نه تو کان ناراض ٿيو آهيان.
ٽن سالن جي اوسيئڙي کانپوءِ آقاﷺ جي لاءِ سندس محبوب خدا جي طرفان اهو ڪهڙو نه خوش ڪندڙ پريم پتر هوندو.