شراب حرام
شراب اهو مشروب آهي، جيڪو صدين کان بني نوع انسان جي سماجي زندگيءَ جو حصو رهيو. خاص طور تي اُتي جتي مِٺن خوشگوار مهڪندڙ گلن جي گهڻائي هوندي هئي، اُتي شراب ٺاهڻ جون بَٺيون لڳي وينديون هُيون. انگور، کجي، صوف، مالٽا جيڪو به رس ڀريو ميوو ماڻهن کي ملندو هو، اهو گڏ ڪري ڪنهن ٿانوَ يا مٽَ ۾ وجهي مٽيءَ ۾ پُوري ڇڏيندا هئا. ڪجهه وقت کان پوءِ اهو ميوو پنهنجو قدرتي قدر وڃائي هڪ بدنما بدبودار ٿُڪ جهڙو بڻجي ويندو هو، جنهن ۾ وري ڪجهه اهڙا جراثيم پيداٿي ويندا هئا، جيڪي انساني جسم جي ڀلائيءَ لاءِ پيدا ڪيل ميون کي اُبتو ڪري ڇڏيندا هئا.
اهي ميوا جيڪي صحت جو ضامن هوندا هئا.
اُنهن ميون کي چِڪائڻ سان انساني عضوا ۽ هوش و حواس بگڙڻ لڳندا هئا.
پر دلين ۾ وسوسن جو فصل پچائي ويٺل گهٽ عقل ماڻهو وقتي طور تي ان مشروب مان پنهنجي عقل ۽ سمجهه کي سُمهاري مزو ماڻيندا هئا. هُل بکيڙو ڪندا هئا، جيڪو سوچڻ سان کين ڏک ٿيندو هو، ان سوچ کان بچيو رهڻ جو ڍونگ رچائيندا هئا.
عربستان جي صحرا نشينن وٽ شراب اهڙي ئي هڪ وندر هئي.
نخلستان جا رهواسي عام طور تي اُن سان دل کولي پاڻ کي وندرائيندا هئا.
مديني ۽ مڪي جا رهواسي به ان کان آجا نه هئا.
قرآن پاڪ کي نازل ٿيندي 18 کان 19 سال ٿي ويا هئا.
اڪثر اهم احڪامات لهي آيا هئا.
پر شراب جي چٽي منع خندق جي جنگ تائين نه ٿي هئي
ڇهين هجريءَ جو سال اچي ويو هو.
اڪثر پاڪيزه صفت، نيڪ ۽ صالح مسلمان ته شروع کان ئي اُن شغل کان پري هئا. نه رڳو پري هئا، پر دل سان ان کي خراب سمجهندا هئا.
سيدنا عمر ته اعلانيه طور تي اُن جي خلاف هو.
هُن ڪيترا ڀيرا آقا صلي الله عليھ وسلم کي عرض ڪيو.
يا رسول الله! الله جي حضور ۾ دعا گهرو.
آسمان مان اُن شراب بابت ڪو چٽو حڪم نازل ڪري.
اهو صحت ۽ ماحول ٻنهي تي ڳرو آهي.
ماڻو اهو پي هوش ۾ نٿا رهن.
آسمان تي اها ڳالهه ٻُڌي ويئي.
قرآن ۾ هيءَ آيت لٿي:
”اي پيغمبر ماڻهو توکان شراب ۽ جُوا بابت حڪم پُڇن ٿا. کين چئو ته انهن ۾ وڏا نقصان آهن ۽ ماڻهن جي لاءِ ڪجهه فائدا به آهن، پر انهن جا نقصان فائدن کان ججها آهن ]قرآن: سوره بقره: 21[
سيدنا عمر خاموش ته ٿي ويو، پر دل کي قرار نه آيس.
شراب نوشيءَ ۾ مبتلا ماڻهو خدا جي منع جي ان تجويز تي به پيئڻ بند نه ڪيو.
شراب نوشيءَ جاري رهي.
ڪجهه وقت کانپوءِ سيدنا عمر، ٻيهر آقا صلي الله عليھ وسلم جي خدمت ۾ گذارش ڪئي، يا رسول الله! الله کي چِٽن حڪمن جي درخواست ڪريو.
شراب مان جند ڇڏرايو.
هاڻ آسمان مان دليل سان گڏ آيت لٿي.
خدا ماڻهن کان هوريان هوريان عادت ڇڏرائڻ ٿي گهري.
الله فرمايو: قرآن ۾ آيو.
”مومنو اوهين جڏهن نشي جي حالت ۾ هُجو ته جيستائين وات سان نه چئو، اها سمجهڻ لڳو. نماز جي ويجهو نه وڃو. ]قرآن 23:4[
پڙهو ڏياريو ويو.
ڪوبه شخص نشي جي حالت ۾ نماز نه پڙهي.
نمازين ۾ نماز مهل شراب نوشي گهٽجي ويئي.
جيڪڏهن غير عرب ملڪن ۾ اڃا به ڏٺو وڃي، اسين ماڻهو جن کي عربي نٿي اچي، جيڪي اهو سمجهن ئي نٿا ته نماز جي دوران وات سان ڇا پڙهي رهيا آهن، انهن جي حالت نشي کانسواءِ به نشي جهڙي ئي آهي. پر ڪنهن عرب مسلمان ملڪ اهو سوچيو ئي ڪونه ته اسلام اختيار ڪرڻ جي لاءِ عربي زبان کي سمجهڻ، قرآن کي سمجهڻ، نماز ۾ جيڪي ڪجهه پڙهيو وڃي ٿو، اهو سمجهي ڳالهائڻ ڪيترو ضروري آهي. نه ته انهن تي اهو ئي قانون لاڳو ٿئي ٿو.
”جيستائين اهو نه سمجهڻ لڳو ته ڇا پيا پڙهو، نماز جي ويجهو نه وڃو.“
پر ڇا ڪجي.
هتي ته دعائون اِهي گهريون ۽ گهرايون وڃن ٿيون، جيڪي اسين سمجهون ئي نٿا. ڇا اها گهٽ بدنصيبي آهي.
سيدنا فاروق جي بي تابي نه ويئي.
هُو آسمان تان چِٽي حڪم جي دعا ۾ مگن هو.
آقا صلي الله عليھ وسلم جي اڳيان به ليلائيندا رهندا هئا.
ڪجهه اهڙا واقعا به ٿيا ته مسلمانن ۾ ڪنهن دعوت ۾ شراب جو دور هليو.
مهاجر ۽ انصار نشي ۾ هڪٻئي تي ڪَڙڪي پيا.
ڪجهه زخمي به ٿيا.
اَجاين سَجاين ڳالهين جي ڪري گهري مُحبت وارو ڀائيچارو به متاثر ٿيو. ان ۾ ويريون پوڻ لڳيون. منافقن کي چڻنگ کي ڀڀڙ بنائڻ جو موقعو ملڻ لڳو.
سيدنا عمررضه، آقا صلي الله عليھ وسلم جي اڳيان گوڏن ڀر ويهي رهيا
آقا صلي الله عليھ وسلم آسمان تان جبرائيل اچي ته ڳالهائجو س
چِٽو خدائي فيصلو گُهرجوس
خدا کي ته ماڻهن ۾ هوريان هوريان شعور جاڳائڻو هو.
جيڪو جاڳايو ويو.
بُري ڀَلي ۾ فرق سيکارڻون هو
جيڪو سيکاريو ويو.
آسمان تان چٽو فيصلو لٿو.
”اي ايمان وارو! شراب، جوا ۽ ڍارو اُڇلڻ جهڙا ناپاڪ شيطاني ڪم آهن، تنهن ڪري اُنهن کان بچجو، ته جيئن شيطان کان ڇوٽڪارو حاصل ڪريو. شيطان ته چاهي ٿو ته شراب ۽ جوا سبب اوهان ۾ دشمني ۽ رنجش وجهي ڇڏي ۽ اوهان کي الله جي ياد ۽ نماز کان روڪي، سو اُوهين انهن ڪمن کان پاسو ڪجو. ]سورة المائده- 190-91[
اَٽل فيصلو اچي ويو
پَڙهو ڏياريو ويو
الله تعاليٰ شراب کي حرام قرار ڏيئي ڇڏيو آهي.
جنهن مهل قرآن حڪيم ۾ اِهي آيتون نازل ٿيون، سيدنا اَنس هڪ محفل ۾ ساقي بنيا ويٺا ماڻهن کي شراب پياري رهيا هئا. سندس ڪَن ۾ اُن پَڙي جو آواز پيو ته هن شراب جي مَٽڪي کي لت هنئي، مٽڪو ته ڀڄي پيو، ڀريل گلاس هاريا ويا. ماڻهن پنهنجي واتن ۾ اوتيل ڍُڪَ ٿُڪي ڇڏيا، جن جي معدن ۾ شراب وڃي چڪو هو، انهن گهرن مان ٻاهر نڪري اُلٽيون ڪرڻ شروع ڪري ڏنيون.
اُن ڏينهن مديني جي گهٽين ۾ شراب پاڻيءَ کان به وڌيڪ وهي رهيو هو.
ماڻهن ۾ نسل در نسل، سالن کان وٺي شراب جو شوق ته رهيو هو، پر آقا صلي الله عليھ وسلم جي حڪم ۽ قرآن جي آيتن تي عمل ڪندي هنن هڪ ئي پَڙي کان پوءِ پنهنجي صدين جي پراڻي رسم کي هڪدم پنهنجي زندگيءَ مان ڪڍي ڇڏيو.
ڪجهه شرارتي ماڻهن سُر کنيو ته
جيڪڏهن اهو شراب ايترو ئي ڪِنو ۽ بُڇڙو آهي ته انهن ماڻهن جو ڇا ٿيندو جن جو بدر ۽ احد جي جنگين ۾ به شراب پيتل هو؟
الله اهو اعتراض به ٻُڌي ورتو
آسمان مان وحي لٿي.
”جن ماڻهن ايمان آندو ۽ نيڪ عمل ڪندا رهيا، تن تي انهن شين جو ڪو گناهه ڪونهي، جيڪي هو کائي چڪا آهن، جڏهن ته هُنن پرهيز ڪئي ۽ ايمان آندو ۽ نيڪ ڪم ڪيا. وري پرهيز ڪئي، ۽ ايمان آندائون، وري پرهيز ڪيائون ۽ نيڪيءَ جا ڪم ڪيائون ۽ الله نيڪوڪارن کي دوست رکندو آهي. ]المائده: 5-13[
آقا صلي الله عليھ وسلم جي دور ۾ شراب پيئندڙن کي کجيءَ جي بانٺي سان گڏ جُوتا هڻڻ جي سزا تجويز ٿي.
صديق اڪبر چاليهه دُرا هڻڻ جي سزا مقرر ڪئي
ٻي خليفي سيدنا عمر سٺ دُرا مقرر ڪيا.
هاڻ مُهذب دنيا ڄاڻي ٿي ته سزا واجب آهي
جيڪو قرآن جو دليل آهي، اهو ئي سچ آهي
شراب پي دنيا ۾ ٽريفڪ جا حادثا
جهيڙا جَهٽا
جسم ۾ ڀَڄ ڊاهه
جگر جون بيماريون
ذهن جو فِتور
ڪهڙي اهڙي سزا آهي جيڪا بني نوع انسان اُنهن مصيبتن جي جَڙ مان نٿو پالي
جوا جون بُڇڙايون به انساني نسل جو ناسور آهن
خدا جو جوڙيل رستو پاڪ ۽ پوَتر آهي
۽ خدا هوريان هوريان سمجهائي دليل سان عقل کي اپيل ڪري ٿو
اهائي صراط مستقيم ]سڌي واٽ[ جي نشاني آهي
موٽر وي وانگر اهو رستو مسافر کي ڀٽڪڻ نٿو ڏي.
ٿوري ٿوري پنڌ کانپوءِ ڪيڏانهن وڃڻو آهي، باقي ڪيترو پنڌ بَچيو آهي، ڪيترو پنڌ ٿي چڪو آهي، ڪِٿي لهڻو آهي، ڪٿان چڙهڻو آهي... اهو سڀ اهڙي سُهڻي رستي تي کليل هوندو آهي.
اهو سلامتيءَ جو رستو آهي،
اهو سُهڻو ۽ سنئون رستو آهي.