سراقه بن مالڪ جو پيڇو ڪرڻ
هڪ واقعو ته هي ٿيو، جو ’مدلج قبيلي‘ جو بدو سردار سراقه بن مالڪ پنهنجي گهوڙي جي پُٺيءَ تي چڙهي نيزو کڻي آقاﷺ جي ڳولا ۾ نڪري پيو، کيس خبر پئجي چڪي هئي ته آقاﷺ کي جهلڻ جو انعام ڪهڙو آهي.
هُن جو ڳوٺ ساحلي پٽيءَ تي هو.
سندس هڪ ماڻهوءَ کيس اچي ٻڌايو ته لڳي ايئن ٿو ته جنهن جي ڳولا آهي ۽ جنهن تي هيترو انعام رکيل آهي، اهي ٻيئي سفيد ڏاچين تي اوڏانهن وڃي رهيا آهن.
سراقه جوفڙيو هو.
هُن سوچيو، انعام ملندڙ هڪ سئو ڳاڙهن اُٺن ۾ ٻين کي ڇو ڀاڱي ڀائيوار ڪجي، هن خبر ڏيندڙ کي ٽاري ڇڏيو ۽ پاڻ پنهنجي جهوپڙيءَ جي پويان گهوڙي جي اڏَ وٺي نيزو کڻي نڪتو.
گهوڙو ڏاچين کي پري وڃڻ ڪٿي ٿو ڏي.
زمين پٿريلي هئي.
گهوڙو تيز ڊوڙندو آيو.
ويجهو پهتو ته گهوڙي ٿاٻو کاڌو
سراقه گهوڙي تان ڪري پيو
هن چيلهه سان ٻَڌل فال جي تير کي ڇُھيو
فال ڪڍيائين، هٽي وڃ، واپس موٽي وڃ .
پر سئو ڳاڙهن اُٺن جي لالچ، ان ڏينهن کيس فال کان وڏي لڳي. ٽُپ ڏئي گهوڙي تي چڙهيو ۽ جيترو به تِکو گهوڙو ڊوڙائي ٿي سگهيو، ڊوڙايائين، هو ايترو ويجهو پهچي ويو ، جو کيس آقاﷺ جي قرآن پڙهڻ جو آواز ٻُڌڻ ۾ اچڻ لڳو.
سيدنا ابوبڪر تعاقب ۾ ايندڙ نيزي بردار گهوڙي سوار کي ڏسي ٿورو هَڄي ويو.
پوءِ هڪ عجيب ڳالهه ٿي.
ڊوڙندڙ سراقه جو گهوڙو هڪدم بيٺو ۽ پنهنجون ٻيئي اڳيون ٽنگون هوا ۾ کڻي بيهي رهيو ، ڄڻ کيس ڪنهن لوهي هٿ روڪي ڇڏيو هُجي.
سراقه وري ڪِري پيو
هن وري فال جي تيرن کي ڇُهيو
فال چيو، مُڙي وڃ.. اڳتي نه وڌ،
پر هُن جي مٿي تي ڀوت سوار هو.
ٽُپ ڏيئي وري گهوڙي تي چڙهيو ۽ چهٻڪن سان گهوڙي کي رتورت ڪري ڇڏيائين. تيز ڊوڙندڙ گهوڙو هڪ پٿريلي ٽڪر کي اُڪري آقاﷺ جي ڀرسان پهچڻ وارو ئي هو، جو پٿريلي زمين ڄڻ ڏري پئي ۽ گهوڙي جو ٻيئي ٽنگون ان جي اندر ايئن ڦاسي پيون، ڄڻ مکڻ ۾ تکي ڪاتي. هن ڀيري سراقه پنهنجي ئي گهوڙي جي ڪنڌ تي وڃي ڪريو ته سڄو هَڄي ويو ۽ پنهنجا سڀ حوصلا وڃائي ويهي رهيو ۽ سندس گهوڙي جو کانئس به خراب حال هو.
سراقه ڊڄي ويو.
هُن جي دل ڊپ سبب ڌڙڪڻ لڳي.
هو ٻي علم بَدو هو.
سندس سڄو علم هڪ زور آور گهوڙي، هٿ ۾ جهليل نيزي ۽ پنهنجي ٻانهن جي ٻَل تي هو. هو پهريون ڀيرو اهڙي سگهه سان مُنهن ڏيئي رهيو هو. جيڪا دنيا جهان جي مڃيل قوتن کان مٿانهين هئي.
سگهاري هئي.
سندس گهوڙو پَٿرائين زمين ۾ ڦاٿو پيو هو ۽ هو پٿريلي زمين تي ريتيءَ ۾ ڀڀوت ٿيو پيو هو.
هُن اُن ئي حالت ۾ آقاﷺ جي مختصر قافلي کي سڏيو
آقاﷺ جي ٻن اُٺڻين جو قافلو بيهي رهيو،
سراقه بن مالڪ پنهنجو ڌَڪيل جسم، هَڄيل منهن ۽ ڪپهه جيان ڌنوندڙ عذاب جو حال ڏسي چڪو هو. پنهنجي بي وسي، رتوڇاڻ ٿيل روح جي پوري رڙ سان عاجزيءَ مان ٻيرو ٻيرو ٿي چيائين
منهنجو عرض ٻُڌندا وڃو
اهو ٻُڌي آقاﷺ پنهنجو منهن مبارڪ هُن ڏانهن ڪيو
سراقه چيو..
اوهانکي جهلڻ جي لاءِ هڪ سئو اُٺن جو انعام رکيل آهي.
آءٌ لالچ ۾ اچي ويو هئس.
پر مون ڏسي ورتو ته اوهان کي ڪير به مغلوب ڪري نٿو سگهي.
اوهانجو غالب اچڻ يقيني آهي
منهنجي هڪ وينتي آهي، هڪ گذارش آهي.
آقاﷺ فرمايو. چئو
سراقه چيو.. مونکي يقين آهي ته اوهين غالب اچي ويندو ۽ جڏهن ايئن ٿئي ته مونکي پنهنجي هن حرڪت تي امان کپي.
آقاﷺ پاڻ ته اُمي هئا.
پر پنهنجن غلامن کي پڙهڻ، لکڻ ۽ ڪنهن به سفر ۾ ڪاغذ ۽ قلم پاڻ گڏ کڻي هلڻ جي لاءِ حڪم ڏيندا هئا. سيدنا ابوبڪر جو غلام عامر بن فهيره به پڙهيل لکيل هو. وٽس ڪاغذ طور چمڙي جو هڪ ٽڪر به هو، قلم به هو، جنهن جو قسم خدا کنيو ۽ جنهن جي عظمت ۾ آسمان مان پهريون حڪم لٿو.
آقاﷺ سراقه کي مخاطب ٿي چيو
”اهو وقت به ڪهڙو نه هوندو، جڏهن تون ”ڪسريٰ“ جا ڪنگڻ پائيندين،“
اُن گهڙيءَ سراقه کي ڪسري جي بادشاهت جي پکيڙ، هُن جي مٿي وٽ لڙڪيل سوين مَڻ سون جو تاج ۽ ڪيترن ئي سيرن جو وزني ٻانهن ۾ پاتل ڪنگڻ جو شعور ڪٿي هوندو.
پر تاريخ ۾ اهو به محفوظ ٿي ويو ته اُن گهڙيءَ کان پندرهن سال پوءِ سيدنا عمر بن خطاب جي دور حڪومت ۾ اسلامي فوجن ايران جي عظيم عالمگير سلطنت ۾ اسلام جي خوشبو پکيڙي، اُن کي فتح ڪيو ۽ جڏهن ڪسريٰ جا ڪنگڻ مديني پهتا ته سيدنا عمر بن خطاب کي آقاﷺ جي چيل ڳالهه ياد هئي، جيڪا آقا ﷺ ان وقت چئي هئي.
”اهو به وقت ايندو جڏهن تون ’ڪسريٰ‘ جا ڪنگڻ پائيندين.“
ته سيدنا عمر بَدو سراقه بن مالڪ کي گهرايو ۽ کيس ڪسريٰ جا ڪنگڻ پارائي ڇڏيا، وقت جنهن سان آقاﷺ مخاطب ٿيو هو .
واھ اڃا اڳتي هلي
رستو اڃا باقي هو
رستي ۾ اڃا ”اُمه معبد“ جي جُڳهي اچڻي هئي. جيڪا پنهنجي تنبوءَ جي ٻاهر شينهڻ جيان ويهندي هئي. جنهن کي پنهنجي زندگيءَ جو سڀ کان سهڻو مشاهدو اڃا ڪرڻون هو.