طبيعات بابت سندس نظريو:
ابو علي سينا جو طبيعات تي نظريو گهڻو ڪري ارسطوءَ جي روايتن جي مطابقت ۾ آهي جنهن ۾ هن پنهنجو تجربو ۽ قياس به شامل ڪيو آهي.
ابو علي سينا کي علم نجوم (Astrology) ۾ ڪو به اعتبار نه هوندو هو، مگر هو ڌرتيءَ تي موجود حياتي، ستارن جي روشنائيءَ جي اثر جو قائل هو، جسم، مادي مان پيدا ڪيل آهي جنهن کي تصور ڏنل آهي، جيڪو پاڻ کي ٽن طرفن ۽ نمونن ۾ طول ڏيئي سگهي ٿو. ٽيئي رُخ پاڻ ۾ هڪ ٻئي کي گوني ڪنڊن تي ڪاٽين ٿا. مادو خود هڪ بي تصور شيءِ آهي پر منجهس صورت کي قبول ڪرڻ جي صلاحيت موجود آهي. مادي جسمن سان گڏ ، اهڙيون به شيون موجود آهن جيڪي موقولات (Catagaries) سان تعلق رکن ٿيون.
جسم جا ٻه قسم آهن: مفرد ۽ مرڪب: مفرد ۾ ڪو به جزو يا حصو نه هوندو آهي پر ان کي تخيل ۾ ورهائي سگهجي ٿو. جسم سان تعلق رکڻ وارا نظريا هي آهن: 1-تحرڪ، 2-سڪون، 3- زمان، 4- مڪان، 5- محدود، 6- لامحدود، 7- لاڳاپو ۽ مطابقت پيدا ڪرڻ 8- تواتر، 9- پويان اچڻ يا وارث ٿيڻ.
چار عناصر مفرد جسم آهن. سماوي جسمن کان سواءِ ٻيا سمورا جسم هڪ شروعات ۽ انتها رکن ٿا. مادو صورت کي قبول ڪري ٿو، پر فطرت جي قانون موجب ان ۾ تغير نٿو اچي. مثلاً پٿر مان سچو پٿر يا جيئرو شينهن ٺاهي نٿو سگهجي. مڪمل تحرڪ گولائيءَ ۾ هلي ٿو جنهن جو مثال ستارا آهن.