تاريخ، فلسفو ۽ سياست

اسلامي فلسفو ۽ تصوف

ڪتاب ”اسلامي فلسفو ۽ تصوف“ اوهان اڳيان پيش آهي. هي ڪتاب فلسفي جي عالمي افڪار جي روشنيءَ ۾ إسلامي فلسفي جي اوسر جو عالماڻو مطالعو ۽ تصوف سميت اسلامي فڪر جو تفصيلي تعارف آهي، جنهن جو ليکڪ محترم ابوبڪر خان مگسي آهي.
عام طرح تصوف جي حوالي سان به ٻه گروهه سامهون آيا. هڪ گروهه خانقاهيت پيدا ڪرڻ جو ذريعو بڻيو ۽ ٻئي گروهه پاران تصوف اسلامي حڪمتن ۽ شريعت جي احڪامن کي عوام دوست بڻائڻ جي هڪ عملي ڪوشس هئي، جنهن جي عالم صوفين سخت ڏکيائين جي باوجود علمبرداري ڪئي. بلڪه هي چوڻ ۾ ڪو به وڌاءُ ڪونهي ته ملوڪيت پسند جڏهن به اسلام جي تعليم کي پنهنجن مفادن جي ور چاڙهڻ جي ڪوشش ڪئي ته ان وقت انهن ڪرڀائتين ڪوششن جي خلاف اسلام جي حق پرست صوفي عالمن جي پاران ئي مزاحمت سامهون آئي.

Title Cover of book Islami Philsipho & Tasouf

حروفي:

حروفي:
‘فضل الله’ نالي هڪ ايراني عالم، ايران جي شهر استرآباد ۾ 14 صدي عيسويءَ ۾ هن فرقي جو بنياد وڌو. هن رسم الخطن جي حروف تي زور ڏنو آهي، ان ڪري کيس حروفي سڏين ٿا.
هن فرقي جي هڪڙي شاخ ترڪي ۽ البانبا ۾ زور ورتو. فضل الله جي مريدن سندس فلسفي بابت ڪيترا ڪتاب لکيا آهن.سندن اعتقاد جو خلاصو هي آهي ته:
1- هيءَ ڪائنات ابدي ۽ ازلي آهي، جيڪا سدائين گردش ۾ رهي ٿي. ان ڪري هن ڪائنات جون حالتون به سدائين بدلبيون رهن ٿيون. هر گردش کي خاص امتيازي سبب ۽ اثر ٿين ٿا
2- الله تعاليٰ انسان کي پنهنجي صورت تي خلقيو آهي، خاص ڪري سندس منهن.
سندن خيال موجب لکڻ جو فن انساني ارتقا جو معراج آهي، جنهن موجب هر آواز کي ڌار ڌار ڪري شناخت جا قاعدا مقرر ڪيا ويا آهن. انسان کي پنهنجي باطني ۽ لڪل رازن کي ظاهر ڪرڻ لاءِ لکيل اکرن جو سهارو وٺڻو پوي ٿو. هنن وٽ عبادت جو ڪو خاص مقرر ڪيل طريقو نه آهي سواءِ پنهنجي گرو يا مرشد جي روزانو ديدار ڪرڻ جي، جيڪو پنهنجي هر مريد کي هڪ شراب جو گلاس، مانيءَ ڳڀو ۽ مکڻ ذرو تبرڪ طور ڏيندو آهي. هنن جي هيءَ رسم ظاهر ۾ عيسائي مذهب جي نظر اچي ٿي. هي فرقو عيسائين وانگر پنهنجي گناهن جو مرشد وٽ اقرار به ڪندو آهي.