تصوف جي ٻيهر اُسرڻ جا امڪان
ماديت جي عروج ۽ ٻن عالمگير جنگين بعد تصوف جي وري اسرڻ جا امڪان پيدا ٿي رهيا آهن. ماديت جي رد عمل ۾ روحاني ۽ اخلاقي قدرن جي ڦهلاءُ جا امڪان پيدا ٿي چڪا آهن. ايران ۾ تحريڪ حقيقت ۾ هڪ صوفيائي تحريڪ آهي پر تصوف جو احياءُ نئين ۽ جديد رنگ ۾ ٿيڻو آهي. ان سلسلي ۾ حسين ڪاظم زاده جو ڪتاب ‘رهبر نزادنو’ ۽ ٻيا اهڙي قسم جا ڪتاب شايع ٿيڻ شروع ٿيا آهن. حسين ڪاظمزاده هن تحريڪ جو برلن ۾ مرڪز قائم ڪيو آهي. اميد ڪئي وڃي ٿي ته، مستقبل وارو تصوف خالص فلسفياڻي رنگ ۾ پيش ٿيندو، جنهن ۾ ڪنهن به مذهبي قسم جي ملاوٽ نه هوندي.
ٻيو اهم ڪتاب ذڪاءُ الملڪ (مرزا حسين بيگ) ”ڪلباءِ هنديءَ“ جي نالي سان شايع ڪيو آهي، جنهن ۾ هڪ انگريز سياح جي واتان هندو فلسفهءِ حياتي جو آکاڻيءَ جي صورت ۾ بيان ڪيو ويو آهي. جيڪڏهن سنسڪرت زبان ۾ لڪل خزانن کي ترجمن جي صورت ۾ ظاهر ڪيو وڃي ته ايترو ته فلسفي ۽ اخلاقيات جو مواد ملي سگهندو جو هندستان اولهه ايشيائي ملڪن جي رهبري ڪري سگهي ٿو. اهي ترجما فارسي ۽ عربيءَ ۾ هجڻ گهرجن ته جيئن تصوف جو ٻوٽو وري پراڻي زمين ۾ اُڀري سگهي.