تصوف جو تنزل
تصوف جي تجريڪ نيڪ مقصد سان شروع ٿي هئي، جنهن ۾ نيڪي ۽ سادگيءَ جي تلقين ڪئي ويندي هئي، جنهن اڳتي هلي هڪ فلسفي جي صورت اختيار ڪئي. صوفين ۾ فرقا پيدا ٿي ويا. اهڙا رواج پيدا ڪيا ويا ، جن نيم مذهبي حيثيت وٺڻ شروع ڪئي، صوفين سادگيءَ جي بجاءِ سست ۽ ذليل زندگي گذارڻ شروع ڪري ڏني. پنڻ سندن مشغلو ٿي پيو. ان ڪري عوام ۾ سندن وقار گهٽجي ويو. صوفين ساده لوح عوام کي ٺڳڻ ۽ ڦرڻ شروع ڪري ڏنو. اهڙي عام تنزل جي حالت ۾ به ڪي باعمل ۽ نيڪ صوفي پيدا ٿيندا رهيا. 11 کان 13 صدي عيسوي تصوف جي عروج جو دؤر هو.