تاريخ، فلسفو ۽ سياست

اسلامي فلسفو ۽ تصوف

ڪتاب ”اسلامي فلسفو ۽ تصوف“ اوهان اڳيان پيش آهي. هي ڪتاب فلسفي جي عالمي افڪار جي روشنيءَ ۾ إسلامي فلسفي جي اوسر جو عالماڻو مطالعو ۽ تصوف سميت اسلامي فڪر جو تفصيلي تعارف آهي، جنهن جو ليکڪ محترم ابوبڪر خان مگسي آهي.
عام طرح تصوف جي حوالي سان به ٻه گروهه سامهون آيا. هڪ گروهه خانقاهيت پيدا ڪرڻ جو ذريعو بڻيو ۽ ٻئي گروهه پاران تصوف اسلامي حڪمتن ۽ شريعت جي احڪامن کي عوام دوست بڻائڻ جي هڪ عملي ڪوشس هئي، جنهن جي عالم صوفين سخت ڏکيائين جي باوجود علمبرداري ڪئي. بلڪه هي چوڻ ۾ ڪو به وڌاءُ ڪونهي ته ملوڪيت پسند جڏهن به اسلام جي تعليم کي پنهنجن مفادن جي ور چاڙهڻ جي ڪوشش ڪئي ته ان وقت انهن ڪرڀائتين ڪوششن جي خلاف اسلام جي حق پرست صوفي عالمن جي پاران ئي مزاحمت سامهون آئي.

Title Cover of book Islami Philsipho & Tasouf

تصوف ۽ ويدانيت ۾ فرق

تصوف ۽ ويدانيت ۾ فرق
(الف) يوگي ۽ صوفي ٻئي روحاني حياتيءَ ۾ اعتبار رکن ٿا. يوگي مجرد رهن ٿا ، صوفي گرهستي زندگيءَ کي ترجيح ڏين ٿا.
(ب) تصوف جو بنياد اسلام تي رکيل آهي. صوفي قرآن مجيد جي آيتن مان روشني حاصل ڪن ٿا. ويدانيت جو بنياد هندو فلسفي تي آهي. هو رشين ۽ لکيتن مان روشني وٺن ٿا.
(ت) تصوف ۾ الله تعاليٰ جو انساني شڪل ۾ ظاهر ٿيڻ يا اوتار جو خيال موجود نه آهي، تصوف ۾ انسان روحانيءَ ترقي ڪري الله تعاليٰ سان وصال حاصل ڪري سگهي ٿو.
(ث) تصوف ۾ الله جي نالن ۾ صفتن کي ڪنهن روپ يا شڪل ۾ پيش ڪرڻ حرام آهي پر هو مرشد جي شڪل جو تصور ڪري سگهن ٿا.
(ج) هندو مذهب ۾ الله تعاليٰ جي صفتن کي مورتا ۽ امورتا ۾ ورهايو ويو آهي يعني ڪن صفتن جي ڪا شڪل ٺهي سگهي ٿي ۽ ڪن جي صورت نٿي ٺهي سگهي. تصوف ۾ هن کي ظلمات ۽ تعينات سڏجي ٿو.
(ح) ٻنهي ۾ آسڻ آهن مگر ٻنهي جا آسڻ مختلف آهن.
(خ) صوفي روئڻ، خوف ۽ سڪ جي تجربن مان لنگهن ٿا پر يوگي شانتي ۽ دل جي قرار وسيلي دنياوي خواهشن کي ترڪ ڪرڻ جي ڪوشش ڪن ٿا.
(د) تصوف سامي ۽ آريائي روحاني نظرين جو مرڪب آهي، ويدانيت خالص آريه فلسفو آهي.