روح
صوفين جا روح لاءِ ڪيترائي مختلف نظريا آهن. مثلاً:
1- روح نور ڪل جو حصو آهي.
2- روح الله تعاليٰ جي ذاتي وجود جو هڪ حصو آهي.
3- سمورا روح خلقيا ويا آهن.
4- ڪي روح خلقيل آهن ۽ ڪي اڻ خلقيل آهن.
5- روح ابدي ۽ لافاني آهي.
6- ڪي صوفي چون ٿا ته ڪافرن کي هڪ روح آهي، مسلمانن کي ٽي روح ۽ انبياءِ ڪرام کي پنج روح ٿين ٿا.
7- انسان ۾ ٻه روح آهن، هڪ خدائي ٻيو انساني.
مصنف جي چوڻ موجب سمورا روح مخلوق آهن. وڌيڪ هيءَ به سندس راءِ آهي ته روح ۽ الله تعاليٰ جي ذات ۾ ڪو به لاڳاپو نه آهي ۽ روح ابدي ۽ لافاني نه آهي.
هي آهي ابو نصر سراج جي ڪتاب ‘اللمع في تصوف’ جو اختصار ۽ لب لباب- هن ڪتاب جو رينالڊ نڪلسن انگريزيءَ ۾ ترجمو ڪيو آهي.