تاريخ، فلسفو ۽ سياست

اسلامي فلسفو ۽ تصوف

ڪتاب ”اسلامي فلسفو ۽ تصوف“ اوهان اڳيان پيش آهي. هي ڪتاب فلسفي جي عالمي افڪار جي روشنيءَ ۾ إسلامي فلسفي جي اوسر جو عالماڻو مطالعو ۽ تصوف سميت اسلامي فڪر جو تفصيلي تعارف آهي، جنهن جو ليکڪ محترم ابوبڪر خان مگسي آهي.
عام طرح تصوف جي حوالي سان به ٻه گروهه سامهون آيا. هڪ گروهه خانقاهيت پيدا ڪرڻ جو ذريعو بڻيو ۽ ٻئي گروهه پاران تصوف اسلامي حڪمتن ۽ شريعت جي احڪامن کي عوام دوست بڻائڻ جي هڪ عملي ڪوشس هئي، جنهن جي عالم صوفين سخت ڏکيائين جي باوجود علمبرداري ڪئي. بلڪه هي چوڻ ۾ ڪو به وڌاءُ ڪونهي ته ملوڪيت پسند جڏهن به اسلام جي تعليم کي پنهنجن مفادن جي ور چاڙهڻ جي ڪوشش ڪئي ته ان وقت انهن ڪرڀائتين ڪوششن جي خلاف اسلام جي حق پرست صوفي عالمن جي پاران ئي مزاحمت سامهون آئي.

Title Cover of book Islami Philsipho & Tasouf

روح

روح
صوفين جا روح لاءِ ڪيترائي مختلف نظريا آهن. مثلاً:
1- روح نور ڪل جو حصو آهي.
2- روح الله تعاليٰ جي ذاتي وجود جو هڪ حصو آهي.
3- سمورا روح خلقيا ويا آهن.
4- ڪي روح خلقيل آهن ۽ ڪي اڻ خلقيل آهن.
5- روح ابدي ۽ لافاني آهي.
6- ڪي صوفي چون ٿا ته ڪافرن کي هڪ روح آهي، مسلمانن کي ٽي روح ۽ انبياءِ ڪرام کي پنج روح ٿين ٿا.
7- انسان ۾ ٻه روح آهن، هڪ خدائي ٻيو انساني.
مصنف جي چوڻ موجب سمورا روح مخلوق آهن. وڌيڪ هيءَ به سندس راءِ آهي ته روح ۽ الله تعاليٰ جي ذات ۾ ڪو به لاڳاپو نه آهي ۽ روح ابدي ۽ لافاني نه آهي.
هي آهي ابو نصر سراج جي ڪتاب ‘اللمع في تصوف’ جو اختصار ۽ لب لباب- هن ڪتاب جو رينالڊ نڪلسن انگريزيءَ ۾ ترجمو ڪيو آهي.