ابن الرشد:
ابو وليد محمد بن احمد، جيڪو ابن الرشد جي ڪنيت سان مشهور ٿيو، يورپ جو آخري عظيم مسلمان فيلسوف ٿي گذريو آهي. هو 1126ع ۾ قرطبه ‘اشهر’ ڳوٺ ۾ ڄائو ۽ 1198ع ۾ فوت ٿي ويو. سندس تصنيفن مان هيٺيان ڪتاب مشهور آهن:
1- ڪليات (طب تي)
2- ابو علي سينا جي ڪتاب عرجزا (طب) تي هڪ شرح ۽ طب جي مختلف موضوعن تي ٻيا 18 ڪتاب
3- تسلل (علم الڪلام تي)
4- ڪشف العديله (علم الڪلام تي)
5- فناءَ الفنا (فلسفي تي) معنيٰ تباهيءَ جي تباهي
6- ميثاق المذهب والفلسفه
7- مذهبي اصولن جو مظاهرو
ڄاڻايل ڪتابن کان سواءِ هن جا دينيات، علم نجوم، فلڪيات ۽ صرف نحو تي به ڪيترائي ڪتاب لکيل آهن.
يورپي متڪلمين کيس ‘شارح’ جو لقب ڏيئي ڇڏيو آهي. سندس فلسفي تي لکيل ڪتاب گهڻو ڪري ارسطوءَ جي فلسفي تي شرح طور لکيل آهي. هن ارسطوءَ جي تعليمات کي الامي نظريي کي مطابقت ۾ آڻڻ جي ڪوشش ڪئي آهي. کيس يورپي مسلمان مفڪرن جو سردار شمار ڪيو وڃي ٿو. اسپنوزا تي سندس فلسفي جو ڪافي اثر ڏسڻ ۾ اچي ٿو.