تاريخ، فلسفو ۽ سياست

اسلامي فلسفو ۽ تصوف

ڪتاب ”اسلامي فلسفو ۽ تصوف“ اوهان اڳيان پيش آهي. هي ڪتاب فلسفي جي عالمي افڪار جي روشنيءَ ۾ إسلامي فلسفي جي اوسر جو عالماڻو مطالعو ۽ تصوف سميت اسلامي فڪر جو تفصيلي تعارف آهي، جنهن جو ليکڪ محترم ابوبڪر خان مگسي آهي.
عام طرح تصوف جي حوالي سان به ٻه گروهه سامهون آيا. هڪ گروهه خانقاهيت پيدا ڪرڻ جو ذريعو بڻيو ۽ ٻئي گروهه پاران تصوف اسلامي حڪمتن ۽ شريعت جي احڪامن کي عوام دوست بڻائڻ جي هڪ عملي ڪوشس هئي، جنهن جي عالم صوفين سخت ڏکيائين جي باوجود علمبرداري ڪئي. بلڪه هي چوڻ ۾ ڪو به وڌاءُ ڪونهي ته ملوڪيت پسند جڏهن به اسلام جي تعليم کي پنهنجن مفادن جي ور چاڙهڻ جي ڪوشش ڪئي ته ان وقت انهن ڪرڀائتين ڪوششن جي خلاف اسلام جي حق پرست صوفي عالمن جي پاران ئي مزاحمت سامهون آئي.

Title Cover of book Islami Philsipho & Tasouf

مرجعي

مرجعي
مرجعين جا هيٺيان اصول هئا:
1- مسلمان کي توحيد ۾ ايترو ايمان هجڻ گهرجي جو سڌي يا اڻسڌيءَ طرح شرڪ جو گمان به نه ٿي سگهي.
2- سڀ مسلمان اسلام ۾ هڪ جهڙا آهن، يعني اسلام ۾ ڪو به طبقو نه آهي.
3- سمورا غير مسلم پنهنجن اعتقادن ۾ هڪ جهڙا آهن، يعني سندن اعتقاد موجب غير مسلمانن ۾ ڪو به واضح فرق نه آهي.
4- صحابن ۾ اجتهادي اختلافن ۽ خلافت جي عهدي جي حقدار هجڻ جو فيصلو الله تعاليٰ کي ڪرڻو آهي. هو اصحابن کي به گنهگار سمجهن ٿا، جن کي الله تعاليٰ مغفرت ڪري سگهي ٿو. حقيقت ۾ هو کڻي بيڏوها به هجن پر سندن همعصرن ۾ سندن لاءِ غلط فهمي پيدا ٿيل هئي.
5- مسلمان کي سواءِ پنهنجي بچاءَ ۾ وڙهڻ جي، ٻئي مسلمان سان وڙهڻ حرام آهي.
6- سڀ ڪنهن جي عمل مطابق سندس فيصلو ٿيندو، ان ڪري نيڪ نيتيءَ سان ڪيل غلط عمل جو به اجورو ملندو.
7- الله تعاليٰ جي رضا، انساني رضا تي غالب آهي.
8- چارئي خلفاءِ الراشدين حق تي هئا، (هن معاملي ۾ خارجي عثمان بن عفان ۽ علي ابن ابي طالب جي خلافت کي ناجائز سمجهن ٿا.)
9- انسان جي عمل جو فيصلو ڪرڻ فقط الله تعاليٰ جي هٿ ۾ آهي، جنهن کي جزا ۽ سزا ڏيڻ جو اختيار آهي.
10- اسلام تي عمل نه ڪرڻ لاءِ فقط ايمان رکڻ جي ڪا به معنيٰ ۽ فائدو نه آهي.
11- شرڪ ۽ ڪفر کان سواءِ ٻيا سمورا گناهه معاف ٿي سگهن ٿا.