تاريخ، فلسفو ۽ سياست

اسلامي فلسفو ۽ تصوف

ڪتاب ”اسلامي فلسفو ۽ تصوف“ اوهان اڳيان پيش آهي. هي ڪتاب فلسفي جي عالمي افڪار جي روشنيءَ ۾ إسلامي فلسفي جي اوسر جو عالماڻو مطالعو ۽ تصوف سميت اسلامي فڪر جو تفصيلي تعارف آهي، جنهن جو ليکڪ محترم ابوبڪر خان مگسي آهي.
عام طرح تصوف جي حوالي سان به ٻه گروهه سامهون آيا. هڪ گروهه خانقاهيت پيدا ڪرڻ جو ذريعو بڻيو ۽ ٻئي گروهه پاران تصوف اسلامي حڪمتن ۽ شريعت جي احڪامن کي عوام دوست بڻائڻ جي هڪ عملي ڪوشس هئي، جنهن جي عالم صوفين سخت ڏکيائين جي باوجود علمبرداري ڪئي. بلڪه هي چوڻ ۾ ڪو به وڌاءُ ڪونهي ته ملوڪيت پسند جڏهن به اسلام جي تعليم کي پنهنجن مفادن جي ور چاڙهڻ جي ڪوشش ڪئي ته ان وقت انهن ڪرڀائتين ڪوششن جي خلاف اسلام جي حق پرست صوفي عالمن جي پاران ئي مزاحمت سامهون آئي.

Title Cover of book Islami Philsipho & Tasouf

عبدالمالڪ جوائيني:

عبدالمالڪ جوائيني:
عبدالمالڪ جوائيني 1061ع ۾ ڄائو ۽ 1100ع ۾ نيشاپور جي ڀرسان ‘تشنگار’ نالي ڳوٺ ۾ فوت ٿي ويو. هن پنهنجي والد ‘ابوالقاسم اسقافي’ وٽ علم پرايو. هو گهڻو ڪري مڪي معظم ۽ مديني منور ۾ رهندو هو، ان ڪري کيس امام الحرمين به سڏيندا هئا.
هو موٽي نيشاپور آيو، جتي کيس نظاميا ڪاليج جو مهتمم اعليٰ مقرر ڪيو ويو. هن عهدي تي هو ٽيهه ورهيه رهيو، مرڻ قت سندس 400 کان وڌيڪ مشهور شاگرد موجود هئا، کيس اشعري علمائن ۾ شمار ڪيو وڃي ٿو. هو هيٺين ڳالهين تي اشعرين سان متفق آهي:
1- انسان کي خود عمل ڪرڻ جي قوت حاصل نه آهي پر کيس اها طاقت ڪسب وسيلي حاصل ٿيل آهي.
2- الله تعاليٰ هن ڪائنات جو پيدا ڪندڙ آهي.
3- هر اثر کي سبب ٿئي ٿو پر فقط الله تعاليٰ جي ذات هر سبب کان پاڪ ۽ سمورن سببن جي پيدا ڪندڙ يعني مسبب الاسباب آهي.
4- کيس نبيﷺ جي شفاعت ۾ اعتبار هو.
5- نبيﷺ جو معراج جسماني هو.
6- نبيﷺ جا معجزا صحيح آهن.
7- مسيح موعود ظاهر ٿيندو.