تاريخ، فلسفو ۽ سياست

اسلامي فلسفو ۽ تصوف

ڪتاب ”اسلامي فلسفو ۽ تصوف“ اوهان اڳيان پيش آهي. هي ڪتاب فلسفي جي عالمي افڪار جي روشنيءَ ۾ إسلامي فلسفي جي اوسر جو عالماڻو مطالعو ۽ تصوف سميت اسلامي فڪر جو تفصيلي تعارف آهي، جنهن جو ليکڪ محترم ابوبڪر خان مگسي آهي.
عام طرح تصوف جي حوالي سان به ٻه گروهه سامهون آيا. هڪ گروهه خانقاهيت پيدا ڪرڻ جو ذريعو بڻيو ۽ ٻئي گروهه پاران تصوف اسلامي حڪمتن ۽ شريعت جي احڪامن کي عوام دوست بڻائڻ جي هڪ عملي ڪوشس هئي، جنهن جي عالم صوفين سخت ڏکيائين جي باوجود علمبرداري ڪئي. بلڪه هي چوڻ ۾ ڪو به وڌاءُ ڪونهي ته ملوڪيت پسند جڏهن به اسلام جي تعليم کي پنهنجن مفادن جي ور چاڙهڻ جي ڪوشش ڪئي ته ان وقت انهن ڪرڀائتين ڪوششن جي خلاف اسلام جي حق پرست صوفي عالمن جي پاران ئي مزاحمت سامهون آئي.

Title Cover of book Islami Philsipho & Tasouf

ابو اسحاق اسفرياني:

ابو اسحاق اسفرياني:
هي پنهنجي وقت جو مشهور ايراني عالم دين ٿي گذريو آهي. هن تمام گهڻا ڪتاب لکيا آهن، جن۾ هن ملحدن جو رد پيش ڪيو آهي. هو 1040ع مطابق 418 هجريءَ ۾ فوت ٿي ويو.
هن هڪ اشعري عالم جي حيثيت ۾ هيٺيان اصول پيش ڪيا:
1- عمل الله تعاليٰ جي ارادي ۽ انساني فعل جو مرتب آهي.
2- الله تعاليٰ جو ڪلام ابدي آهي پر قرآن مجيد جي ٻولي مخلوق آهي.
3- انسان نيڪي ۽ بديءَ جي ڄاڻ فقط عقل وسيلي حاصل ڪري نٿو سگهي، ان ڪري مٿس الهامي حڪمن جو مڃڻ لازمي ٿيو پوي.
4- انسان سان لاڳو ڪيل اخلاقي قانون کي الله تعاليٰ جي ذات سان لاڳو ڪري نٿو سگهجي.
5- انسان لاءِ هي ڳالهه ثابت ڪرڻ هڪ ڏکيوڪم آهي ته نيڪ بندن کي آخرت ۾ جزا ۽ بدڪارن کي سزا ڏني ويندي.
6- الله تعاليٰ جي مقابلي ۾ انسان جي حيثيت هڪ ٻانهي جي آهي جنهن کي سندس فيصلن جي ڪا به خبر نه هوندي آهي.