تاريخ، فلسفو ۽ سياست

اسلامي فلسفو ۽ تصوف

ڪتاب ”اسلامي فلسفو ۽ تصوف“ اوهان اڳيان پيش آهي. هي ڪتاب فلسفي جي عالمي افڪار جي روشنيءَ ۾ إسلامي فلسفي جي اوسر جو عالماڻو مطالعو ۽ تصوف سميت اسلامي فڪر جو تفصيلي تعارف آهي، جنهن جو ليکڪ محترم ابوبڪر خان مگسي آهي.
عام طرح تصوف جي حوالي سان به ٻه گروهه سامهون آيا. هڪ گروهه خانقاهيت پيدا ڪرڻ جو ذريعو بڻيو ۽ ٻئي گروهه پاران تصوف اسلامي حڪمتن ۽ شريعت جي احڪامن کي عوام دوست بڻائڻ جي هڪ عملي ڪوشس هئي، جنهن جي عالم صوفين سخت ڏکيائين جي باوجود علمبرداري ڪئي. بلڪه هي چوڻ ۾ ڪو به وڌاءُ ڪونهي ته ملوڪيت پسند جڏهن به اسلام جي تعليم کي پنهنجن مفادن جي ور چاڙهڻ جي ڪوشش ڪئي ته ان وقت انهن ڪرڀائتين ڪوششن جي خلاف اسلام جي حق پرست صوفي عالمن جي پاران ئي مزاحمت سامهون آئي.

Title Cover of book Islami Philsipho & Tasouf

اخلاقيات:

اخلاقيات:
انسان کي قدرت پنج ظاهري ۽ پنج باطني حواس عطا ڪيا آهن. کيس ٽي مکيا قوتون عطا ڪيون ويون آهن. 1- ڪنهن شيءِ کي سمائي ڇڏڻ، 2- هضم ڪرڻ، 3- پنهنجي نسل کي وڌائڻ ويجهائڻ، سندس روحاني قوتون، جيڪي سندس نفس حيوانيءَ وسيلي ظاهر ٿين ٿيون. 1- مقصد کي حاصل ڪرڻ جي چاهنا رکڻ، 2- همت، 3- پنهنجو بچاءُ ڪرڻ ، 4- ڪاوڙ يا اهنڪارا.
جيڪڏهن ڄاڻايل قوتن ۾ اعتدال آهي ۽ اهي پاڻ ۾ گڏجي صلح سان ڪم ڪن ٿيون ته انهن مان 1- نفس جي پاڪائي (نيڪ اخلاق) 2- علم، 3- عصمت، 4- ۽ بهادري پيدا ٿين ٿيون. هنن قوتن کي غلط ۽ صحيح طريقن سان استعمال ڪرڻ کي نيڪي ۽ بدي، خير ۽ شر سڏجي ٿو.
علم انسان کي نور ڏانهن هلڻ جي واٽ ڏيکاري ٿو. انسان جيترو علم ۾ وڌيڪ ڀڙ هوندو اوترو نور کي ويجهو ٿيندو.
سهرورديءَ جي نظرين کي ايندڙ نسلن جي انهن فيلسوفن قبول ڪيو جن جو لاڙو تصوف ڏانهن هو. ڪيترن مفڪرن سهرورديءَ جي ڪتاب ‘حڪمت الاشراق’ تي شرحون لکيون آهن. ‘حڪمت الاشراق’ جي معنيٰ آهي ‘نور جو فلسفو’ هنن شارحن مان شهرازوري (1250ع) سعدي شيرازي 1311ع، هروي (1300ع)، ابن قامونه (1277ع)، دواني (1501ع) جون شرحون مشهور آهن.