تاريخ، فلسفو ۽ سياست

اسلامي فلسفو ۽ تصوف

ڪتاب ”اسلامي فلسفو ۽ تصوف“ اوهان اڳيان پيش آهي. هي ڪتاب فلسفي جي عالمي افڪار جي روشنيءَ ۾ إسلامي فلسفي جي اوسر جو عالماڻو مطالعو ۽ تصوف سميت اسلامي فڪر جو تفصيلي تعارف آهي، جنهن جو ليکڪ محترم ابوبڪر خان مگسي آهي.
عام طرح تصوف جي حوالي سان به ٻه گروهه سامهون آيا. هڪ گروهه خانقاهيت پيدا ڪرڻ جو ذريعو بڻيو ۽ ٻئي گروهه پاران تصوف اسلامي حڪمتن ۽ شريعت جي احڪامن کي عوام دوست بڻائڻ جي هڪ عملي ڪوشس هئي، جنهن جي عالم صوفين سخت ڏکيائين جي باوجود علمبرداري ڪئي. بلڪه هي چوڻ ۾ ڪو به وڌاءُ ڪونهي ته ملوڪيت پسند جڏهن به اسلام جي تعليم کي پنهنجن مفادن جي ور چاڙهڻ جي ڪوشش ڪئي ته ان وقت انهن ڪرڀائتين ڪوششن جي خلاف اسلام جي حق پرست صوفي عالمن جي پاران ئي مزاحمت سامهون آئي.

Title Cover of book Islami Philsipho & Tasouf

متڪلمين عالمن جون اسلام جي تبليغ لاءِ خدمتون:

متڪلمين عالمن جون اسلام جي تبليغ لاءِ خدمتون:
علم الڪلام جي عالمن، معتزلن توڙي اشعرين اسلام جي وڏي خدمت ڪئي آهي. هنن علمي محاذ تي ناستڪ، ايراني ۽ يوناني فڪر جي مقلد عالمن جي اسلام تي حملن جو خوب جواب ڏنو آهي.
هنن جا ڪيترن مسئلن تي يوناني فيلسوفن کي ڏنل جواب تمام وزندار آهن. ڪن حالتن ۾ وري کين خود مسلمان اعتراض ڪندڙ عالمن کي جواب ڏيڻا پئجي ويا هئا. مثال خود ابن سينا يوناني فلسفي جي اثر ۾ اچي ان جي تائيد ڪري ٿو.
اشعري متڪلمين ۽ فيلسوفن جو هيٺين بنيادي نقطن تي اختلاف هو.
فيلسوف اشعري
1- هر شيءِ ۾ وجود مرڪب ۽ مشترڪ آهي. 1- هر شيءِ کي جدا ۽ مختلف وجود آهن.
2- ضرورت،ممڪن، ناممڪن شيون حقيقتون آهن. 2- هي اضافي اصطلاح آهن.
3- هڪ حادثو ٻئي حادثي سان شامل رهي ٿو. 3- شامل نٿو رهي.
4- خدا جو هجڻ ناممڪن آهي. 4- ممڪن آهي.
5- ايٽم جي وجود جي حقيقت نه آهي. 5- هر شيءِ ايٽمن جو مجموعو آهي.
6- جسم ايٽم ۽ صورت جو مجموعو آهي. 6- پاڇولي جو ڪو به وجود نه آهي.
7- فيلسوف حقيقت پسند آهن. 7- غزالي ۽ ٻيا متڪلمين Nominalish هئا.
8- فلسفو حقيقتن جو علم آهي،جنهن جو بنياد انساني قوت استدلال تي مبني آهي. 8- متڪلمين اسلامي اصولن جي سائنسي طور تي درجه بندي ڪرڻ جي ڪوشش ڪن ٿا.