تاريخ، فلسفو ۽ سياست

اسلامي فلسفو ۽ تصوف

ڪتاب ”اسلامي فلسفو ۽ تصوف“ اوهان اڳيان پيش آهي. هي ڪتاب فلسفي جي عالمي افڪار جي روشنيءَ ۾ إسلامي فلسفي جي اوسر جو عالماڻو مطالعو ۽ تصوف سميت اسلامي فڪر جو تفصيلي تعارف آهي، جنهن جو ليکڪ محترم ابوبڪر خان مگسي آهي.
عام طرح تصوف جي حوالي سان به ٻه گروهه سامهون آيا. هڪ گروهه خانقاهيت پيدا ڪرڻ جو ذريعو بڻيو ۽ ٻئي گروهه پاران تصوف اسلامي حڪمتن ۽ شريعت جي احڪامن کي عوام دوست بڻائڻ جي هڪ عملي ڪوشس هئي، جنهن جي عالم صوفين سخت ڏکيائين جي باوجود علمبرداري ڪئي. بلڪه هي چوڻ ۾ ڪو به وڌاءُ ڪونهي ته ملوڪيت پسند جڏهن به اسلام جي تعليم کي پنهنجن مفادن جي ور چاڙهڻ جي ڪوشش ڪئي ته ان وقت انهن ڪرڀائتين ڪوششن جي خلاف اسلام جي حق پرست صوفي عالمن جي پاران ئي مزاحمت سامهون آئي.

Title Cover of book Islami Philsipho & Tasouf

(4) وحي ۽ معجزو:

(4) وحي ۽ معجزو:
وحي اها ڪيفيت آهي، جنهن ۾ انبياءِ ڪرام انساني حالت مان مافوق الانساني حالت ۾ پهچن ٿا. جتي، نبي الله تعاليٰ جو ڪلام ٻڌي سگهي ٿو. هو اهڙيون اڻ ڏٺل شيون ۽ مخفي خيال معلوم ڪري ٿو، جيڪي هڪ معمولي انسان ڪڏهن به معلوم ڪري نٿو سگهي.
معجزا نه صرف انبياءِ ڪرام ۽ اولياءِ الله تعاليٰ جي هٿن مان سرزد ٿين ٿا، بلڪه اهڙن شخصن جي هٿان به ٿي پون ٿا، جيڪي ظاهر ظهور غلط مذهب جا پيروڪار ٿين ٿا، مثلاً، بت پرست وغيره، ان جو سبب هي آهي ته اهڙا شخص اها بت پرستي به وڏي سچائي ۽ دل جي حضور سان ڪن ٿا.
سمورا جسم اصل۾ بي جان شيون هيون. منجهن الله تعاليٰ زندگي وجهي ٿو، جيڪا جدا جدا روپن ۾ ظاهر ٿئي ٿي. سندن دنياوي حياتي عارضي آهي ۽ الله تعاليٰ جي منشا ۽ مرضيءَ جي محتاج آهي. مولانا روميءَ جي چوڻ موجب، سبب ۽ اثر جو سلسلو ٻن قسمن جو ٿئي ٿو. هڪڙو اهو جيڪو ڏسڻ ۾ اچي يا حواسن جي وسيلي معلوم ڪري سگهجي ۽ ٻيو اڻ سڃاتل ۽ عام انسانن جي نظرن ۽ حواسن کان ڳجهو ۽ لڪل هوندو آهي پر هڪ وڏي خيال ۽ روحاني طاقت رکندڙ انسانکي سڀ معلوم ٿي وڃي ٿو. کانئس ڪو به ڳجهه يا راز لڪل ۽ مخفي رهي نٿو سگهي. پهريون سلسلو فطري يا طبعي آهي ۽ ٻيو مابعد الطبيعاتي آهي.
ڪيترن ئي صوفي بزرگن لاءِ عام طور تي چيو ويندو آهي ته کين معجزن ڏيکارڻ جي قوت هوندي هئي ۽ ڪن بزرگن کي Telepathy جو علم به حاصل هو. ڪي بزرگ پنهنجن دشمنن يا مخالفن جا خيال معلوم ڪري وٺندا هئا يا دماغي قوت جي وسيلي بيمارن جو علاج ڪندا هئا ۽ تعويذن، وظيفن جي وسيلي عوام جون مشڪلاتون حل ڪندا هئا.