آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

وڃن سور سنڌا ڪيو

محمد خان ابڙي جو شمار ستر جي ڏهاڪي واري ان قوم پرست شاگرد قيادت ۾ ٿئي ٿو، جن جهر جهنگ وڃي، سنڌ جي آجپي، خوشي ۽ خوشحاليءَ جي تسبيح سوري، قومي جاڳرتا ۽ شعور ڦهلائڻ توڙي حب الوطنيءَ جي جذبي کي هڪ تحريڪ ۽ سوچ جو روپ ڏيڻ ۾ غير معمولي ڪردار ادا ڪيو. ”وڃن سور سنڌا ڪيو“ ۾ سنڌ جي شاگرد سياست توڙي قومپرست سياست جي تاريخ جو ترورابه آهن ته 70 جي ڏهاڪي ۾ سنڌ جي تعليمي ادارن اندر سائين جي ايم سيد جي فڪر، فلسفي ۽ سنڌ جي قومي حقن واري جدوجهد جي جواني واري دور جون يادون ۽ تاريخ به آهي، جڏهن سنڌ اندر قومي سوچ هڪ سگهاري قوت طور اڀري سامهون آئي هئي ۽ ون يونٽ خلاف هلايل ڪامياب جدوجهد سنڌ جي ماڻهن جي ذهنن ۾ پنهنجي وطن، ٻولي، درياهه، نوڪرين ۽ حق حڪمرانيءَ جي احساس کي سگهارو ڪيو هو، تڏهن سنڌ اندر جساف نه رڳو يونين جون چونڊون کٽيندي هئي پر تعليمي ادارن جي مالڪي ۽ شاگردن جي حقن ۽ سندن تعليمي گهرجن جو پوراءُ به ڪندي هئي، اهي سڀ تاريخي حوالا هن ڪٿا ۾ اختصار سان موجود آهن

Title Cover of book وڃن سور سنڌا ڪيو

هن عشق جي انداز کي...

هن عشق جي انداز کي...
الهڏنو سيوهڻ مان مئٽرڪ پاس ڪري ڪراچيءَ پنهنجي چاچي وٽ وڃي رهيو ۽ وڌيڪ اتي ئي تعليم حاصل ڪيائين. سندس چاچو رسول بخش سمون جيڪو اسٽيٽ لائيف ڪراچيءَ جو جنرل مئنيجر به رهيو. گهڻي وقت کان پوءِ خبر پئي ته الهڏني کي سنڌي لئنگئيج ٽيچر جي نوڪري ملي هئي. جيئن ڪراچيءَ ويو ته سيوهڻ وري سالن جا سال ڪونه وريو. چاچي جي گهر ۾ سندس هڪ سئوٽِ سان عشق ٿي ويو. شايد هڪ طرفو عشق هو سو انهن (ڇوڪريءَ جي گهر وارن) جي پيو خدمت چاڪري ڪندو هئو، پوءِ سندس چاچي، کيس ميڊيڪل اسٽور ۽ جنرل اسٽور ننڍي پئماني تي کولي ڏنو، چنيسر ڳوٺ ۾ جتي منهنجي ساڻس ملاقات ٿي. ڇاڪاڻ ته ننڍي هوندي جو دوست هئو ۽ ٿوري گهڻي پَري جي مائٽي به هئي ان ڪري پاڻ ۾ بي تڪلفي ساڳي هئي. ان ٻڌايو ته چاچي وارو اسٽور ڊيوٽيءَ کانپوءِ کوليندو آهيان. مان جيڪو به ڪمائيندو آهيان کين ڏيندو آهيان مان پنهنجو گذر سفر SLT (سنڌي لئنگئيج ٽيچر) جي نوڪريءَ جي پگهار مان ڪندو آهيان، بس يار دعا ڪر ننڍي هوندي کان خواهش آهي ته سئوٽِ سان پرڻو ٿي پوي. مون ان کانسواءِ زندگيءَ ۾ ڪنهن به ڇوڪريءَ کي نه چاهيو آهي ڪنهن ٻيءَ ڏانهن اک کڻي ڏٺو هجيم ته حرام!
جڏهن کان اک لڳي توسان
تڏهن کان اک لڳي ناهي.

(احمد خان مدهوش)

اها ڪيفيت هوندي هئس. پوءِ منهنجي الهڏني سان جڏهن به ملاقات ٿيندي هئي ته سندس زبان تي سندس محبوبه جو ذڪر هوندو هئو. هِن اهو رشتو گهريو به ۽ کيس آسرو به ڏنو ويو شايد ان ڪري جو ڇوڪريءَ جي مالڪن کي دڪان هلائڻ لاءِ ڪم ڪار واسطي ماڻهوءَ جي ضرورت هئي. پوءِ هيءُ صرف آسرن ۾ رهيو ۽ جڏهن مون کيس چيو ته هينئر ته تنهنجي عمر، ڀريا پنجيتاليهه سال آهي! ڇا مسئلو آهي جو اڃا پرڻائي نه ٿا ڏينئي؟! سندس چوڻ هئو ته منهنجو ننڍو ڀاءُ؛ حسين بخش-جيڪو مهراڻ يونيورسٽيءَ ۾ پڙهيوآهي ۽ راقم الحروف به 1984 کان 1986 تائين مهراڻ يونيورسٽيءَ ۾ ٻه سال نوڪري ڪئي هئي. هڪ ڳوٺ جا به هئاسين ۽ ٻيو حسين بخش منهنجي يار الهڏني جو ڀاءُ هو. سو اسان جي به پاڻ ۾ دوستي ٿي ويئي ان جي معرفت الهڏني جي خبر پوندي هئي. حسين بخش هاڻي دبئي ۾ ملٽي نيشنل ڪمپنيءَ جي ڪنهن فرم ۾ انجنيئر آهي.
الهڏني جي مطابق ته؛ چاچي وارن جو چوڻ آهي ته ننڍي ڌيءَ سان حسين بخش شادي ڪندو ته توکي به ڏينداسين مگر حسين بخش کي شايد اهو رشتو پسند ڪونه هئو جنهن جي ڪري اهو سلسلو ڪونه جڙي سگهيو ۽ هن همراهه پنهنجي سئوٽِ جي سچي عشق ۽ محبت ۾ ٽيهه سال انتظار ڪري ڪري نيٺ عذابن ۽ آسرن جو عادي ٿي ويو. ۽ پوءِ به هڪ طرفي عشق ۾ مبتلا رهي سندن گهر جي چاڪريءَ ۾ مصروف رهيو. سندن دڪان تي روزانو ڊيوٽي ڏيڻ ۽ سندن گهر جو ڪم ڪار ڪرڻ ۾ ان حد تائين مگن رهيو جو ان کان پنهنجا ماءُ، پيءُ، ڀيڻ، ڀائر، مٽ مائٽ، عزيز، دوست سنگتي ساٿي به وسري چڪا هئا. سندس چاچو ان جو خاندان ۽ اهو نامراد عشق ئي، سندس ڪُل ڪائنات هُئي ۽ ايئن پنجاهه سالن جي عمر تائين انتظار ڪندو ڪندو، سوچيندو، صدما سهندو پنهنجي دل کي جهوريندو رهيو ۽ آخرڪار برهه جي بيماريءَ مان دل جو مريض ٿي ويو. ڪڇيو پڇيو رڳو ايترو ته؛ ”ڪل حياتي پرينءَ جي در تي قربان ڪيم.“ آس رڳو اها رهيم ته:
نـــيڻ آلا اگــهي ته به چـــڱو
ٿورو مرڪي کلي ته به چڱو

(احمد سولنگي)