مل جو جنرل مئنيجر معشوق علي ڀٽو
ان وقت اها پهرين مل هوندي هئي، خبر پئي ته معشوق علي ڀٽو، ممتاز علي خان ڀٽي صاحب جو ڀاءُ ان مل ۾ جنرل مئنيجر هئو شايد وزير اعليٰ جي ڀاءُ هجڻ ڪري کيس ان عهدي تي رکيائون ته جيئن حڪومت ۾ ڪم پئي ته ان جي معرفت آسانيءَ سان ٿي وڃي. ان حڪمت عمليءَ ۾ مل جا مالڪ ڪامياب به ويا. معشوق علي ڀٽي کي ان وقت لک کن پگهار، گاڏي، بنگلو ۽ مل مالڪن طرفان نوڪر، ڊرائيور سڀ سهولتون ميسر هيون ڄڻ مالڪن مان هجي. اسان جا وڏا ماڻهو ڌارين جي چنبي ۾ ڪيئن ٿا اچن ۽ ڌاريا وري هنن کي ڪيئن ٿا استعمال ڪن اها کين خبر به ڪونه ٿي پوي يا کڻي کين خبر پوي به ٿي ته پنهنجي ذاتي مفادن کي عزيز تر رکندي سهل پسنديءَ سبب قومي مفادن کان ڄاڻي واڻي ڪن لاٽار ڪري ڇڏين ٿا! آئون ڪڏهن ڪڏهن کيس هلندي ڦرندي ڏسندو هئس جڏهن هو موٽر ۾ ڦڙڪاٽ ڪري ايندو هئو، باقي جنرل مئنيجر سان هڪ قلي جي ملاقات جو ان وقت ۾ ڪو تصور به ڪونه هئو پرسنلٽي هن جي ممتاز ڀٽي وانگر هوندي هئي. ساڳئي اسٽائيل تي وٽيل مڇون هونديون هئس. شڪل ۽ رنگ ۾ خوبصورت ۽ قداور هوندو هئو. سو ايئن مان نوڪريءَ ۾ لڳس ان وقت منهنجي ماهوار پگهار هئي؛ هڪ سؤ ٻاهٺ روپيه! صبح جو ستين وڳي مل ۾ اچڻو هوندو هئو ان ڪري صبح جو سوير اٿي مل ۾ هليا ويندا هئاسين ان نوڪريءَ جي وقت تي پهچڻ جي ته پابندي هئي باقي جيڪي ڪپڙا پاتل هوندا هئا انهن ۾ ئي هليا ويندا هئاسين. اڄ وانگر نه تڙ ڦليل جي ضروت نه بوٽ پالش نه ڪپڙا ڌوتل ۽ استري ڪجهه به نه. زندگي بس ايئن ئي روان دوان هئي. شام جو ٽئين وڳي موڪل ٿيندي هئي. ٽئين وڳي ٻي شفت ۽ يارهين وڳي رات آخري نائٽ شفٽ لڳندي هئي. اسان جي رهائش ڪچي قلعي جي اوڀر پاسي هڪ پهاڙيءَ جي ٽڪريءَ تي هوندي هئي. جيڪا پهاڙي جي ٽڪري ڪچي قلعي کان شروع ٿي اندران ئي اندران ننڍا ۽ سوڙها رستا وڃي ان وقت جي وينس سينما ۽ سنڌ يونيورسٽيءَ جي پوائنٽ بس اسٽاپ وٽان نڪرندا هئا ان وچ ۾ شاهه فيصل ڪالوني ۽ پوليس لائين به هوندا هئا.
مان 2016ع ۾ ليبر کاتي جي وزير سعيد غني جو ڪوآرڊينيٽر مقرر ٿيو هوس ۽ اِهو عهدو سعيد غني صاحب مونکي ذاتي تعلق، اعتبار، اعتماد ۽ ليبر ليڊر طور ڪم ڪرڻ سبب ڏنو. اسان جو گڏيل پليٽ فارم بئنڪ ٽريڊ يونين الائنس هو. جنهن ۾ ڪم ڪرڻ دوران پاڻ MCB ۽ مان اسٽيٽ بئنڪ جو نمائندو هوس، ان ۾ هڪ ٻئي تي اعتماد رهيو هئو. کيس خبر هئي ته ليبر جي معاملن کي محمد خان ابڙو بهتر طرح ڄاڻي ٿو ۽ مزدورن جو درد سمجهي ٿو. مان حيدرآباد ۾ ان مل ۾ ڪم ڪندي پنهنجي هٿ جي تريءَ تي آيل وڍ کي ياد ڪندي، ڪاف ڪاٽ مل کي وزير ليبر جي نمائندي طور گهمڻ ۽ ڏسڻ چاهيم ۽ اها سوشل سيڪيورٽيءَ جي ڊسپينسري جيڪا لطيف آباد نمبر پوڻا 7 ۾ هئي جتي منهنجي هٿ جي تريءَ تي ٽاڪا لڳا هئا، ڏسڻ جي خواهش پيدا ٿي. جيئن مان حيدرآباد گهر آيس ته ٻئي ڏينهن ليبر کاتي جي ريجنل ڊائريڪٽر کي چيم ته صبح جو مونکي هڪ ٻه فيڪٽري ۽ هڪ ٻه سوشل سيڪيورٽيءَ جي ڊسپينسيري ڏسڻي آهي. پر مقصد اهو هئو ته مان ڪاف ڪاٽ مل ۾ وڃان ۽ اتي وڃي هڪ ڪلاڪ اهو ساڳيو بيلنگ ڪلي وارو ڪم ڪيان، پراڻي ياد ۽ پراڻي حيثيت کي ياد ڪيان، جتان مون روزي ڪمائي ترقيءَ جو سفر شروع ڪيو هو. صبح جو جڏهن ان هنڌ پهتس ته خبر پئي ڪاف ڪاٽ مل ڪافي عرصو اڳ بند ٿي ويئي هئي، هاڻي ان جاءِ تي ڪابه مل نه آهي. مونکي شديد ڌچڪو لڳو ۽ مايوسي جي عالم ۾ هڪ وڏي آهه ڀريندي واپس ٿيس ته ليبر جي عملدار چيو سائين ڇا ٿيو؟ مون چيو بس جيڪو ڏسڻو هئو اهو نه آهي. باقي ڊسپينسري به اتان شفٽ ٿي چڪي هئي، ائين ننڍپڻ جي اها خواهش پوري نه ٿي سگهي. گهر آيس چند لمحا سوچيندو رهيس ۽ پراڻو منظر ياد ڪندي اکيون آليون ٿي ويون.
*