آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

وڃن سور سنڌا ڪيو

محمد خان ابڙي جو شمار ستر جي ڏهاڪي واري ان قوم پرست شاگرد قيادت ۾ ٿئي ٿو، جن جهر جهنگ وڃي، سنڌ جي آجپي، خوشي ۽ خوشحاليءَ جي تسبيح سوري، قومي جاڳرتا ۽ شعور ڦهلائڻ توڙي حب الوطنيءَ جي جذبي کي هڪ تحريڪ ۽ سوچ جو روپ ڏيڻ ۾ غير معمولي ڪردار ادا ڪيو. ”وڃن سور سنڌا ڪيو“ ۾ سنڌ جي شاگرد سياست توڙي قومپرست سياست جي تاريخ جو ترورابه آهن ته 70 جي ڏهاڪي ۾ سنڌ جي تعليمي ادارن اندر سائين جي ايم سيد جي فڪر، فلسفي ۽ سنڌ جي قومي حقن واري جدوجهد جي جواني واري دور جون يادون ۽ تاريخ به آهي، جڏهن سنڌ اندر قومي سوچ هڪ سگهاري قوت طور اڀري سامهون آئي هئي ۽ ون يونٽ خلاف هلايل ڪامياب جدوجهد سنڌ جي ماڻهن جي ذهنن ۾ پنهنجي وطن، ٻولي، درياهه، نوڪرين ۽ حق حڪمرانيءَ جي احساس کي سگهارو ڪيو هو، تڏهن سنڌ اندر جساف نه رڳو يونين جون چونڊون کٽيندي هئي پر تعليمي ادارن جي مالڪي ۽ شاگردن جي حقن ۽ سندن تعليمي گهرجن جو پوراءُ به ڪندي هئي، اهي سڀ تاريخي حوالا هن ڪٿا ۾ اختصار سان موجود آهن

Title Cover of book وڃن سور سنڌا ڪيو

خط:

پيارا محمد خان ابڙو؛
علڻ ٿيٻو اوهان وٽ اچي پيو منهنجي ۽ محمد هاشم ميمڻ D.C دادو جي ڳالهه ٻولهه ٿي وئي آهي اوهان جو مطالبو سرڪار مڃي ورتو آهي اوهان ٿاڻي تان واپس سن اچو منجهند جي مانيءَ جو انتظام سڀني جو مون وٽ آهي.
خير انديش
غلام مرتضيٰ (سن)

علڻ ٿيٻو سائينءَ جو خاص ۽ ڀروسي جوڳو ماڻهو هوندو هئو ڪامريڊ به هوندو هئو ۽ سائينءَ جا ذاتي ڪم نياپا ۽ خط وغيره کڻي ويندو هئو سندس شمار سڄي سنڌ ۾ سائين جي اعتبار جوڳن ماڻهن ۾ ٿيندو هو ان جي ايتري حيثيت هئي جو هن جو نياپو ئي ڪافي هئو. ليڪن پوءِ به سائينءَ خط لکيو ۽ اسين سڀ بس ۾ سوار ٿي سن روانا ٿياسين ان وقت روڊ ننڍا ۽ ڀڳل ٽٽل هئا صبح جو ڏهين وڳي سن پهتاسين، سائينءَ سان انتهائي ادب سان ملياسين ڏاڍي پيار سان مليو خوش به هجي ۽ چيائين ته وڏي همٿ ڪئي اٿوَ سرڪار سڄي رات پريشان رهي ۽ الائي ڪيترا دفعا D.C۽ SP جا فون تي رابطا هجن پوءِ مون چيو ته صبح جو احتجاج ختم ٿي ويندو تڏهن هو سڪون سان ويٺا آهن. مون چيو سائين پوءِ همراهه ڪٿي آهن؟ چيائين صبح جو فون آئي ٻئي ماڻهو شام جو اوهان جيئن هتان کان سنڌ يونيورسٽيءَ پهچندؤ اتي اوهان کي ملي ويندا. مانجهاندو ڪري سائينءَ کان موڪلايوسين. مون کي سڀني دوستن چيو ته تون هاڻي ڪجهه وقت هلي يونيورسٽيءَ ۾ رهه. تنهنجي خلاف متان ڪو ڪيس داخل ٿيو هجي، توکي ٻڌي نه وجهن. مون کي به ساڳيو خيال دل ۾ هجي ليڪن مسئلو اهو هجي ته ٻئي ڏينهن ڀائيٽين جا طهر هجن ان ۾ به شريڪ ٿيڻو هجي. ليڪن سڀني دوستن چيو ته نه تون بلڪل نه ويندين، ايئن اسين يونيورسٽيءَ پهتاسين ته شام جو ڇهين وڳي ٻئي همراهه آزاد ٿي يونيورسٽيءَ پهتا ۽ پوءِ اتي انهن جي آزادي ۽ اسان جي ڪاميابيءَ تي هڪ مختصر تقريب هاسٽل جي ٻاهران ٿي.
آءُ به پهريون دفعو يونيورسٽيءَ ۾ ڪجهه وقت لاءِ رهي پيس. ان مٿئين معاملي جي ڪري مان سيوهڻ مان ٻاهر سڄي سنڌ ۾ نالو ڪمايو ۽ هاڻي جتي جيئي سنڌ هئي اتي مون کي نالي سان سڃاتو ويندو هئو ۽ پنهنجي شهر ۾ منهنجو اثر رسوخ وڌي ويو پوءِ اهي آفيسر هجن، زميندار هجن، مخالف پارٽيءَ جا ماڻهو هجن يا سيد پير هجن. مونکي بهرحال هڪ مقام مليو ۽ ان ڪري هاڻي سيوهڻ ۾ جيئي سنڌ اسٽوڊنٽس فيڊريشن جو هڪ اثر ۽ حيثيت قائم ٿي وئي ۽ ڪافي ماڻهن مون تي توجهه ڏيڻ شروع ڪيو، هر ڪو نالي واري جي پويان ڀڄندو آهي، سو مون سان به اهوئي معاملو رهيو!