حيدرآباد جي مل ۾ مزدوريءَ جو آغاز
نذير احمد سومرو• هينئر ڊاڪٽر آهي ۽ سيوهڻ جي سرڪاري اسپتال ۾ 19 گريڊ ۾ آفيسر آهي. شاگردي جي زماني ۾ تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ حيدرآباد وڃي رهيو. ڇاڪاڻ ته سندن بشير احمد اوٺي سان تمام گهڻي دوستي هوندي هئي. سو مان حيدرآباد هنن سان اڪثر ملڻ ويندو هئس. اتي ٻين سان به دوستي وڌندي رهي سڀني مون کي چيو ته يار جي تون به حيدرآباد ۾ رهين ته ڏاڍو مزو ايندو. مون چيو اوهان ته ڪاليج جا شاگرد آهيو آءٌ ته اڻ پڙهيل، سو ڪهڙو بهانو ڪيان جو هتي رهان؟ آءٌ سمجهان ٿو ته اهي سن 1972ع جا آخري مهينا هئا.حيدرآباد جي موسم تمام دلڪش ۽ وڻندڙ هوندي هئي، هوائون مست ڪري ڇڏينديون هيون. هاڻي ته وقت ۽ حالتن ۽ موسمي اثرن ۽ گدلاڻ جي ڪري موسم ۾ وڏو ڦيرو اچي ويو آهي. ليڪن اردگرد- ٽنڊو ڄام، ڄامشورو اڃا به موسم جي حوالي سان ساڳي عروج تي آهن. ان وقت ۾ منهنجو ٽيون نمبر وڏو ڀاءُ ڪريم بخش ابڙو حيدرآباد جي ڪاف ڪاٽ ٽيڪسٽائل مل ۾ مزوري ڪندو هئو. هي هئو ته اڻپڙهيل پر ٿورو گهڻو سرگرم هوندو هئو ۽ اتان جي ليبر يونين ۾ ڪو هلڪو ڦلڪو عهدو هئس. سو ان کي چيم ته ان مل ۾ مون کي به ڀرتي ڪراءِ. ان وقت هن ها ڪئي ۽ پوءِ ڪوشش ڪيائين ۽ 1973ع جي مئي مهيني ۾ مون کي ڪچو مزدور ڪري ڀرتي ڪيائون ۽ جيڪو ڪم مليو ان جي عهدي جو نالو هئو ”بيلنگ قلي.“ ڪاف ڪاٽ ٽيڪسٽائل مل ۾ ڪپهه مان ڌاڳو ٺهندو هئو. جيڪو مختلف پنجن يا ستن مرحلن کان پوءِ ڌاڳي جو روپ اختيار ڪندو هئو هڪ ڌاڳي کي ته وڏن ريلن ۾ ۽ باقين کي ايئن ڳوڻ ۾ ويڙهي هيٺان لوهه جون ڇهه پتريون ۽ مٿان بانس جون پٽيون هڪڙي پاسي ۽ ٻئي پاسي ان جي مٿان ڳوڻ رکي پوءِ ان جي مٿان ڌاڳو رکي پريس جو بٽڻ دٻائبو هو ته هوءَ لفٽ وانگر مٿي وڃي ڇت سان لڳندي هئي ۽ ايئن سڳو پريس ٿي پوندو هو ۽ پوءِ ننڍي ڳٺڙيءَ ٺهندي هئي. ان تي منهنجي ڊيوٽي لڳي اتي چار ماڻهو ڪم ڪندا هئا. هڪ مستري- جيڪو ان پريس کي هلائيندو هئو ۽ ٽي مزدور جيڪي پتريون، بانس ۽ آخر ۾ سلائي ڪري ڳٺڙي جي شڪل ۾ هيٺ لاهيندا هئا. پوءِ ان کي ڌڪي سائيڊ کان رکبو هئو پوءِ لوڊر اهي ڳٺڙيون ٽرڪ ۾ لوڊ ڪندو هئو ان ڪري جيڪي ماڻهو پريس تي ڪم ڪندا هئا ان کي ”بيلنگ قلي“ چوندا هئا اهو سروس پاس بوڪ اڄ تائين مون محفوظ ڪري رکيو آهي. ته اها منهنجي زندگيءَ جي ڪنهن وڏي ڪمپنيءَ جي پهرين نوڪري هئي منهنجي ڀاءُ وٽ سائيڪل هوندي هئي ٻئي ڄڻا صبح جو سائيڪل تي چڙهي مل ۾ ويندا هئاسين. اسان جي رهائش ڪچي قلعي وٽ هوندي هئي ۽ مل ميرپور خاص روڊ تي، فتح ٽيڪسٽائل مل جي آمهون سامهون ۽ لطيف آباد کان وڃبو ته روڊ جي ساڄي هٿ تي پوندي هئي، جيڪا اڄ به موجود آهي.