آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

وڃن سور سنڌا ڪيو

محمد خان ابڙي جو شمار ستر جي ڏهاڪي واري ان قوم پرست شاگرد قيادت ۾ ٿئي ٿو، جن جهر جهنگ وڃي، سنڌ جي آجپي، خوشي ۽ خوشحاليءَ جي تسبيح سوري، قومي جاڳرتا ۽ شعور ڦهلائڻ توڙي حب الوطنيءَ جي جذبي کي هڪ تحريڪ ۽ سوچ جو روپ ڏيڻ ۾ غير معمولي ڪردار ادا ڪيو. ”وڃن سور سنڌا ڪيو“ ۾ سنڌ جي شاگرد سياست توڙي قومپرست سياست جي تاريخ جو ترورابه آهن ته 70 جي ڏهاڪي ۾ سنڌ جي تعليمي ادارن اندر سائين جي ايم سيد جي فڪر، فلسفي ۽ سنڌ جي قومي حقن واري جدوجهد جي جواني واري دور جون يادون ۽ تاريخ به آهي، جڏهن سنڌ اندر قومي سوچ هڪ سگهاري قوت طور اڀري سامهون آئي هئي ۽ ون يونٽ خلاف هلايل ڪامياب جدوجهد سنڌ جي ماڻهن جي ذهنن ۾ پنهنجي وطن، ٻولي، درياهه، نوڪرين ۽ حق حڪمرانيءَ جي احساس کي سگهارو ڪيو هو، تڏهن سنڌ اندر جساف نه رڳو يونين جون چونڊون کٽيندي هئي پر تعليمي ادارن جي مالڪي ۽ شاگردن جي حقن ۽ سندن تعليمي گهرجن جو پوراءُ به ڪندي هئي، اهي سڀ تاريخي حوالا هن ڪٿا ۾ اختصار سان موجود آهن

Title Cover of book وڃن سور سنڌا ڪيو

خادم سومري جو ساٿ

سائين ارشاد پٺاڻ پيشي جي لحاظ کان ريڊيو پاڪستان ۾ استاد ته ڪونه هئو پر جي اهڙا هن سنڌ ۾ 10 سيڪڙو استاد به هجن ته جيڪر معاشرو الائي ڪاٿي وڃي پڄي ۽ ماڻهن کي پنهنجون منزلون ۽ قومن کي پنهنجون آزاديون به ملي پون. اڄڪلهه جي استادن وانگر جيڪي ذاتي ڪم گهر جا ڪم شام جو ٽيوشن جو ڪاروبار ۽ اسڪول ۾ وري هڪ ٻئي سان لٻاڙ هڻڻ ۽ فضول وقت وڃائي هن قوم جو ٻيڙو پيا غرق ڪن. شايد ان جو سبب سياسي طرح جون ڀرتيون ۽ سفارشون آهن. اسين سنڌ ۽ سنڌي ٻارڙن-جيڪي قوم جا معمار آهن انهن کي ڪيڏانهن پيا وٺيو وڃون؟!
آخرڪار اهو وقت آيو مون ڏهه ئي پرچا گڏ ڏنا. ان ۾ منهنجي خادم سومرو، جيڪو جيئي سنڌ محاذ ۾ هئو. ڪجهه وقت جيل به ويو پوءِ ”سمجهدار“ ٿي ويو ۽ وري ڪڏهن جيل ڪونه ويو! سائين جي ويجهو ٿيو جي ايم سيد فائونڊيشن ٺاهي اٿس.اڄڪلهه سائين جا ڪتاب اردو ۽ انگريزيءَ ۾ پيو ترجمو ڪرائي، مون سان هاءِ اسڪول سيوهڻ ۾ گڏ هليو فارم ڀرجي رهيا هئا. امتحان لاءِ ان وقت سائين غلام حيدر سولنگي هيڊ ماستر هئو. ان سان ملايائين فارم ورتو سين.پهرين خادم سومرو ۽ پوءِ سائين غلام حيدر سولنگي چيو ته پنج پيپر يعني نائين درجي جا هن سال باقي
پنج پيپر ڏهين درجي جا ايندڙ سال ڏجانءِ. متان ڏهن پيپرن جو توتي بار پوي ۽ رهجي نه وڃين! مون چيو جنهن استاد مون کي تياري ڪرائي آهي، ان جو هيءُ حڪم هئو ته ڏهه ئي پرچا گڏ ڏيئي ڇڏجان. هن استاد جي نصيحت منهنجي لاءِ والد جي حڪم جيتري حيثيت ٿي رکي. شروع ۾ نافرماني ڪندس ته آئنده ڪجهه ڪونه ڪري سگهندس. انهن منهنجي جذبي کي ڏسي چيو ٺيڪ آهي. سمورا گهربل ڪاغذ ۽ سنڌي پنجين درجي جو سرٽيفڪيٽ، فوٽو ۽ فيس وٺي فارم ڀريم. ۽ الله جي فضل سان پهرين دفعي ئي امتحان جا ڏهه پرچا پاس ڪيم. صرف هڪ پرچي ۾ گريس مارڪون ڏئي ڪري پاس ڪيائون. ۽ هاڻي مان مئٽرڪ پاس ڪري ورتي سال 1975ع ۾ جڏهن ته جون1968ع ۾ 5 درجا پاس ڪري پڙهڻ ڇڏي ويس ڪن مجبورين جي ڪري .۽ هن 7 سالن جي عرصي کان پوءِ اها منزل ڏانهن ويندڙ گاڏي جيڪا D-Rail ٿي ويئي هئي، وري واپس پٽڙيءَ تي چڙهي ۽ آهستي آهستي پنهنجي تعين ڪيل منزل طرف هلڻ لڳي.
*