آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

وڃن سور سنڌا ڪيو

محمد خان ابڙي جو شمار ستر جي ڏهاڪي واري ان قوم پرست شاگرد قيادت ۾ ٿئي ٿو، جن جهر جهنگ وڃي، سنڌ جي آجپي، خوشي ۽ خوشحاليءَ جي تسبيح سوري، قومي جاڳرتا ۽ شعور ڦهلائڻ توڙي حب الوطنيءَ جي جذبي کي هڪ تحريڪ ۽ سوچ جو روپ ڏيڻ ۾ غير معمولي ڪردار ادا ڪيو. ”وڃن سور سنڌا ڪيو“ ۾ سنڌ جي شاگرد سياست توڙي قومپرست سياست جي تاريخ جو ترورابه آهن ته 70 جي ڏهاڪي ۾ سنڌ جي تعليمي ادارن اندر سائين جي ايم سيد جي فڪر، فلسفي ۽ سنڌ جي قومي حقن واري جدوجهد جي جواني واري دور جون يادون ۽ تاريخ به آهي، جڏهن سنڌ اندر قومي سوچ هڪ سگهاري قوت طور اڀري سامهون آئي هئي ۽ ون يونٽ خلاف هلايل ڪامياب جدوجهد سنڌ جي ماڻهن جي ذهنن ۾ پنهنجي وطن، ٻولي، درياهه، نوڪرين ۽ حق حڪمرانيءَ جي احساس کي سگهارو ڪيو هو، تڏهن سنڌ اندر جساف نه رڳو يونين جون چونڊون کٽيندي هئي پر تعليمي ادارن جي مالڪي ۽ شاگردن جي حقن ۽ سندن تعليمي گهرجن جو پوراءُ به ڪندي هئي، اهي سڀ تاريخي حوالا هن ڪٿا ۾ اختصار سان موجود آهن

Title Cover of book وڃن سور سنڌا ڪيو

پورهيت سنگت جي چونڊن جو احوال

88-1987ع جي ڳالهه آهي-آءٌ 86ع ۾ ڪراچي اچي نوڪري ۾ لڳس لياريءَ ۾ رهائش هئي سو جيئي سنڌ محاذ ضلعي سائوٿ ۾ شامل ٿيس ۽ ڪانگريس جو ميمبر به ٿيس ۽ پوءِ محاذ جو ضلعي سائوٿ ڪراچيءَ سيڪريٽري به ٿيس، سن ۾ ٿيل مرڪزي ڪانگريس جو اجلاس سڏايو ويو هڪ ڏينهن اڳ ۾ پورهيت سنگت جون چونڊون هجن ۽ ٻئي ڏينهن جيئي سنڌ محاذ جون! سو اسين محاذ جا ميمبر ٻئي ڏينهن شام جو، سن پهتاسين اتي جيئي سنڌ محاذ جي سموري قيادت آريسر صاحب سميت ويٺي هجي-پريشان هجن. اسان وڃي پڇيو ته خير ته آهي ڇا مسئلو آهي جو ايترو پريشان ويٺا آهيو؟ ٻڌايائون ته، اڄ صبح جو جيڪي پورهيت سنگت جون چونڊون ٿيڻون هيون اهي ڪونه ٿيون ۽ سائينءَ ٻنهي گروپن (هڪ جي قيادت آريسر صاحب ۽ ٻئي جي عطاءُ الله انڙ ڪري رهيو هجي) کي گهرايو ۽ چيو ته، پورهيت سنگت جي اليڪشن نه ڪرايو ۽ ڪجهه هنن جا ماڻهو کڻو ڪجهه ٻي ڌر جا، سو سائينءَ جو حڪم مڃي ايئن ئي ڪيوسين ليڪن آهي وڏي ناانصافي! ميمبرن کي حق هجڻ گهرجي ڪنهن کي ٿا موقعو ڏين. اها اسان کي خبر هئي ته عطاءُ الله انڙ سان مرڪزي ڪانگريس ۾ پندرهن کان وڌيڪ ووٽ ڪونه ٿيندا هر ضلعي مان ڏهه ميمبر هوندا آهن ويهه کن ضلعا هئا، سوچيائون ته صبح جو اليڪشن آهي اهي سڀ هينئر کان وڃي سائينءَ وٽ ويهي رهيا آهن ۽ وري ساڳيو سليڪشن حڪم ٿيندو. مون آريسر صاحب کي چيو ته اوهان باڊي ڪنهن مهل ٽوڙيندؤ؟! ]نئين اليڪشن کان اڳ ۾ مرڪزي باڊيءَ کي ٽوڙڻو پوندو آهي ۽ اليڪشن ڪميشن ٺاهي ويندي آهي پوءِ اليڪشن جي مڪمل ٿيڻ ۽ نئين باڊيءَ جي قسم کڻڻ تائين اليڪشن ڪميشن ئي سڀ پاور استعمال ڪندي آهي اها ڪميشن مرڪزي باڊيءَ جي صلاح سان چيئرمين مقرر ڪندو آهي. [
آريسر جي ورنديءَ کانپوءِ مون چيو ته؛ اوهان اليڪشن ڪميشن جو چيئرمين مون کي مقرر ڪيو-آءٌ پاڻ ٿو ان معاملي کي منهن ڏيان! آريسر صاحب چيو پر سائينءَ اگر ڪو حڪم ڪيو ته پوءِ ڇا ٿيندو؟! مون چيو؛ اوهان پنهنجو ڪم ڪيو باقي مون تي ڇڏيو آئون اوهان کي بهرحال اليڪشن ڪرائي ڏيندس، سليڪشن ٿيڻ نه ڏبي. هڪ ڳالهه ته آريسر صاحب مون کي پسند ڪونه ڪندو هئو بلڪه تقريبن ليڊر مون کي پسند ڪونه ڪندا هئا-جو مان کڙا تڙا ۽ ڏکيا سوال ڪندو هئس ۽ سڌيون ٻڌائڻ جو عادي هئس! سنڌ جي محبت ۾ ايترو ته جذباتي هئس جو منهنجي سوچ مطابق جي سائين به ڪو غير آئيني حڪم ڏيئي ته ڪونه مڃيندس! پوءِ ڀلي منهنجي پوزيشن ڪهڙي به بيهي. اسان جهڙن ڪارڪنن جي ڪٿي به اهميت ڪونه هوندي آهي. ليڪن پنهنجي ضمير مطابق غلط ڪم کي ڏسي خاموش ڪونه ويهبو هئو. بهرحال اها آريسر صاحب کي خبر هئي ته محمد خان ابڙو پنهنجيءَ تي ايندو ته ڪنهن جي ٻڌندو به ڪونه. جو هڪ دفعو سنڌ يونيورسٽيءَ ۾ بس جي اغوا جو معاملو ٿيو آءٌ به مرڪزي نائب صدر هجان. سائين جي ايم سيد، محاذ جي سپريم ڪائونسل جا ميمبر يونيورسٽيءَ موڪليا، هڪ علڻ ٿيٻو-جيڪو ان وقت اسان جي مرڪزي صدر رسول بخش ٿيٻو جو ويجهو عزيز ۽ وڏو هجي، ٻيو؛ الهبچايو مرڻاس. اسان جي مرڪزي باڊيءَ جو اجلاس غلام شبير لاکي جي انٽرنيشنل هاسٽل ۾ 68 نمبر روم ۾ هليو پئي ته هي ٻئي ڄڻا اندر آيا. سڀني سان مليا. اجلاس وري شروع ٿيو، مون اعتراض ڪيو ته هيءُ اسان جي اجلاس ۾ نٿا ويهي سگهن ان وقت مان فيڊريشن جو نائب صدر هئس مون چيو ته هنن کي ڪنهن ٻئي ڪمري ۾ وهاريو، ان تي مرڪزي ڪاميٽيءَ جا سڀ ليڊر پريشان ٿي ويا ۽ چيائون هيءُ محاذ جي سپريم ڪاميٽيءَ جا ميمبر آهن مون چيو ته اسان هنن جي تنظيم جو ذيلي ادارو آهيون ليڪن پنهنجي اداري ۾ بنا اڳواٽ اجازت يا خاص رڪيسٽ جي ڪنهن کي به نٿا ويهاري سگهون، اتي علڻ ٿيٻو ته خاموش رهيو ۽ چڙيو به ڪونه پر الهه بچايو مرڻاس ڀڙڪي پيو، چي؛ اسان کي سائينءَ موڪليو آهي بس جي اغوا جي معاملي کي حل ڪرڻ لاءِ ۽ اسين سپريم ڪائونسل جا ميمبر آهيون ڪنهن جو پيءُ به اسان کي هتان نٿو ڪڍي سگهي اسين اجلاس ۾ ويهنداسين! اعتراض مون کي هئو، سو هن جو ”پيءُ“ جو لفظ ڪڍڻ ۽ هيڏانهن مان اٿيس هن تي الر ڪيم هيءُ به اٿيو ۽ پنهنجي جوتي ۾ هٿ وڌائين ايستائين وڃي پهتوسانس پر ٻيا سڀ وچ ۾ پيا معاملو ٿڌو ٿيو! علڻ ٿيٻو اٿي ٻاهر هليو ويو ۽ پوءِ مرڻاس به هليو ويو ۽ وڃي ڀر واري ڪمري ۾ ويٺا. اجلاس شروع ٿيو سڀني مون کي تنقيد جو نشانو بنايو مان پنهنجي مؤقف تي قائم رهيس ۽ پوءِ اجلاس جلدي ختم ڪري وڏا ليڊر جهٽ ۾ رسول بخش ٿيٻو (صدر) ۽ گل محمد جکراڻي (جنرل سيڪريٽري) پنهنجا عهدا بچائڻ لاءِ وڃي سپريم ڪائونسل جي ٻن ميمبرن وٽ پيش پيا ۽ الائي ڪهڙيون معافيون ورتائون. آءٌ پنهنجي ڪمري ۾ هليو ويس.