ٽريڊ يونين ڇا آهي؟
1973ع کان اڳ ۾ ٽريڊ يونين جي رجسٽريشن ليبر کاتي ۾ ٿيندي هئي. ليبر کاتي وارا اڪثر وڏين فيڪٽرين، وڏن صنعتي ادارن، وڏين هوٽلن، پبلڪ سيڪٽر ڪمپنين جهڙوڪ؛ پاڪستان پوسٽ آفيس، پاڪستان ريلوي، نيشنل شپنگ ڪارپوريشن، گيهه ڪارپوريشن، پورٽ قاسم، ڪراچي پورٽ ٽرسٽ وغيره ۾ مزدورن جي نمائندگي ڪنديون هيون. پر يونين ۽ انهن جي قانون ۾ ايتريون ته پيچيدگيون هونديون هيون جو اڪثر مزدورن جي ٽريڊ يونينون ريفرينڊم کٽڻ کان بعد ۾ يا ته مِل مالڪن ۽ پبلڪ سيڪٽر ڪمپنين جي ڪامورا شاهي جي ”پاڪيٽ يونين“ ٿي ويندي هئي يا وري ڪورٽن ۾ پيا ڌڪا کائيندا هئا.
شهيد ذوالفقار علي ڀٽي سڀ کان پهريان فيبروري 1973ع ۾ مزدورن لاءِ اصلاحات آندا. مقامي سطح تي جيڪي مِلون هيون. انهن جي رجسٽريشن ليبر ڊپارٽمينٽ، ۽ وفاقي سطح جي پبلڪ سيڪٽرن تنظيمن (ريلوي، پي آءِ اي، بئنڪون، پوسٽ آفيس وغيره) لاءِ نيشنل انڊسٽريل ڪميشن تشڪيل ڏئي انهن جي ميمبرن ۽ چيئرمين کي جج جا اختيار ڏئي ڇڏيا-جيڪي مزدورن ۽ مل مالڪن جي وچ ۾ ٿيندڙ فساد به ڪميشن جي صورت ۾ حل ڪندا هئا ته جيئن ملڪ جي صنعتي شعبي ۾ مزدورن کي ترت انصاف ملي سگهي. اڳتي هلي انهن ادارن ۾ مزدورن سان وڏا ويل وهايا ويا. ڪنهن به اداري ۾ ڪيتريون ئي ٽريڊ يونين رجسٽر ٿي سگهنديون هيون ۽ ان اداري ۾ هڪ يونين رجسٽر ٿي ۽ ٻئي نه ٿي ته ان اڪيلي يونين کي سي بي اي جو سرٽيفيڪيٽ جاري ٿيندو هيو.