جده هوائي اڏي تي:
نيٺ پاڪستاني وقت مطابق پوري پوڻين ڇهين وڳي ۽ سعوديه جي مقامي وقت مطابق پوڻين چئين وڳي جهاز جده هوائي اڏي تي لٿو. اسان وارو جهاز جتي وڃي منزل انداز ٿيو هو، ان جي ڀر ۾ ٻيا به اسان جي جهاز جيڏا هوائي جهاز جهڙوڪ: ايران، مصر، انڊونيشيا ۽ ازبڪستان وغيره ملڪن جا بيٺل هئا.
پاڪستان ۾ هوائي اڏن تي گهڻو ڪري جهازن مان لهندڙ يا چڙهندڙ مسافرن لاءِ چاڙهي آڻي لڳائي ويندي آهي، پر هتي جده ۾ وڏن جهازن لاءِ چاڙهي ٺهي ٺڪي پئي آهي. جهاز ان چاڙهي سان لڳي اچي بيهندو آهي. انهي ڪري اسان وارو جهاز به اهڙي هڪ وڏي چاڙهي کي ڪلهو هڻي بيهي رهيو ته اسان به لهڻ جا سانباها ڪري پنهنجي ٿيلهي جي ڪن ۾ هٿ وجهي اٿي کڙا ٿياسين. جهاز جي دروازي کان ٻاهر آيا سين ته جده ايئرپورٽ جو هوائي عملو اسان جي رهبري لاءِ موجود هو، سو اسان کي اشارن سان اڳتي وڌي ڪسٽم ڏانهن وڃڻ جو ٻڌائڻ لڳو پر آئون کين اشارا ڪرڻ تي عربيء ۾ مخاطب ٿيس ته منهنجي عربي ٻولي ۾ ڳالهائڻ تي هو به فر فر عربي ٻولي ۾ سمجهائڻ لڳا. بهرحال اسان ڪسٽم واري هال نمبر 11 ۾ پهتاسين. سامان هڪ پاسي رکي وضو ڪري وچين نماز پڙهيم ۽ پوءِ ٻين ماڻهن کي لائن ۾ بيٺل ڏسي اسان به لائن ۾ بيٺاسون، هن ڪري ته جيئن پنهنجي پاسپورٽ جي انٽري (سعوديه ۾ داخل ٿيڻ واري تصديقي مُهر) ۽ ڪسٽم وارن کان سامان چيڪ ڪرائي جده کان اڳتي مڪي شريف ڏي روانا ٿيون. جتي اسان کي لائن ۾ بيهاريو ويو هو اڃا اتي لائن ۾ بيٺل هئاسون ته هڪ همراهه جيڪو پاڪستان مان حج تي آيل هو سو به لائن ۾ بيٺل هو ۽ غير مقلد فرقه وارو هو سو اسان جي هڪ دوست سان ڳالهائيندي ڳالهائيندي ڪنهن مسئلي تان وڙهي پيو. تون ڇا تون ڇا ڪندي ذري گهٽ ٻکين پئجڻ وارا هئا، پر مون وچان پئي معاملو رفع دفع ڪيو. نيٺ رڙهندا رڙهندا ڪسٽم عمله وٽ پهتاسون، جن پهرين پاسپورٽ چيڪ ڪيو ۽ پوءِ سعوديه جي سر زمين ۾ داخل ٿيڻ لاءِ دستور مطابق انٽري ڪري صحيح ڪئي ۽ ٺپا هنيا. جده ايئر پورٽ جي شعبه داخله وارن جي ڪمپوٽر ۾ منهنجو سيريل نمبر 6018242955 هو جڏهن ته انٽري نمبر 170830517 هو ڪمپيوٽر ۾ ٻاهران آيل ڌارئي ملڪ جي هر ماڻهو جو نالو، ملڪ جو نالو، سعوديه ۾ داخل ٿيڻ جي تاريخ ۽ وقت، ويزا جا ڪل ڏينهن، اچڻ جو مقصد وغيره رڪارڊ ڪيو وڃي ٿو ته جيئن ڌارئي ملڪ جي ماڻهو کي ويزا کان وڌيڪ ملڪ ۾ رهڻ جو موقعو نه ملي. اتفاقاً ڪو ماڻهو سعوديه ۾ اچي لڪڻ جي ڪوشش ڪري ٿو ۽ ويزا ختم ٿيڻ باوجود واپس نه ٿو وڃي ته سي آءِ اي پوليس کي اهڙي ماڻهو جو سمورو تفصيل ۽ فوٽو وغيره ڏنا وڃن ٿا ته جيئن ان کي پڪڙي سگهي. گهڻو ڪري ٻاهريون ماڻهو عمره يا حج جي ويزا تي سعوديه ۾ داخل ٿيڻ کانپوءِ ملڪ جي ڪنهن ڪنڊ پاسي ۾ لڪي وڃڻ جي غير قانوني حرڪت ڪندو آهي. سعوديه وارا اهڙي ماڻهو کي ڳولڻ جو آسان رستو هن طرح ڪڍن ٿا جو ان جي داخل ٿيڻ جي تاريخ ويزا ۽ ملڪ جي نالي کي دستور مطابق ڪمپوٽر ۾فيڊ ڪري ڇڏيندا آهن پوءِ جڏهن حج جي ادائگي بعد حجاج واپس ٿيڻ لڳندو آهي ته لازمي طرح جده هوائي اڏي کان ئي ٻاهرين ملڪن ڏي پروازون وڃن ٿيون ته ان واپس ويندڙ ماڻهو جي پاسپورٽ تي روانگي جو ٺپو هڻڻ وقت ڪسٽم عمله وارا انهي جو نالو ۽ سندس سمورو تفصيل ڪمپوٽر مان خارج ڪري ڇڏيندا آهن. البته حج تي آيل سڀني ٻاهرين ملڪن جي ماڻهن جي وڃڻ بعد به جن ماڻهن جا نالا اڃا تائين ڪمپوٽر ۾ فيڊ ٿيا پيا هوندا آهن ته انهن ماڻهن کي غير قانوني رهندڙ قرار ڏيئي ڳولي هٿ ڪيو وڃي ٿو ۽ پوءِ ڪجهه ڏينهن جيل اماڻي پوءِ کيس قيد مان ڪڍي ڪنهن واپاري سامان کڻي ويندڙ بحري ٻيڙي ذريعي سندس ملڪ روانو ڪيو وڃي ٿو.