مسجد اڏڻ جو اصل مقصد:
حديثن جي مطالعي مان معلوم ٿئي ٿو ته، خدا وٽ دنيا جي سڀني جاين کان پسنديده جايون مسجدون آهن ڇو ته، مسجدون اسلام جي اجتماعي نظام جو روح ۽ ديني مرڪز جو ساهه آهن. جنهن جو عظيم مقصد مسلمانن جي ڇڙ وڇڙ طاقت کي هڪ هنڌ گڏ ڪرڻ، مسلم فردن جي اهڙي جوڙ جڪ ڪرڻ جو تسبيح جي داڻن وانگر سڀ هڪ سڳي ۾ پوئجي وڃن، يعني ته متحد ۽ منظم ٿي وڃن. مسجدن جي تعمير جو اهو اعليٰ مقصد اسان کي ٻنهي جهانن جي سردار ﷺ جي مسجد تعمير ڪرڻ ۾ نظر اچي ٿو، باقي هن وقت ته اهو مقصد ئي فوت ٿيندي ڏسجي ٿو. ڇو ته پاڻ سڳورن ﷺ جي مسجد نه رڳو مسجد هئي، پر اسلام جو هڪ مضبوط قلعو به هئي جتان نبوت جي سج جا ڪرڻا (شعاع) دنيا جي چئن ئي طرفن پکڙي ڪنڊ ڪڙڇ کي روشن ڪري رهيا هئا.
اتان ئي ديني دستور ۽ دنياوي قانون جاري ڪيا ويندا هئا، جنهن ۾ اسلام جي سرويچ سپاهين ۽ مخلص مجاهدن کي ڪفر جي خلاف ٿيندڙ لڙاين جا اصول ۽ ضابطا، قانون ۽ قاعدا سيکاريا ويندا هئا. اتان ئي اسلامي فوج کي ترتيب ڏيئي محاذ تي موڪليو ويندو هو. ڄڻ نبوي دور ۾ مسجد عبادتگاهه سان گڏ فوجي ڇانوڻي به هئي. اها ئي مسجد، مدينھ منوره جي پهرين اسلامي يونيورسٽي به هئي. اتي ئي ٻنهي جهانن جي سردار صلي الله عليھ و آلھ وسلم جي عام دربار به لڳندي هئي. اها ئي تعليم و تربيت، وعظ و هدايت، دعوت ۽ جهاد جو مرڪز هئي. پالڻهار پنهنجي پياري حبيب ﷺ جي هن مسجد کي اها عظمت بخشي جو سموري دنيا جون عظمتون مٿس قربان ڪري ڇڏجن.
هن ڀلاري مسجد جي فضيلت بابت هڪ ڀيري پاڻ ڪريمن فرمايو ته، جنهن ماڻهو منهنجي مسجد ۾ چاليهه نمازون لڳاتار پڙهيون انهي وچ ۾ کانئس ڪا به نماز فوت نه ٿي ته، الله تعاليٰ اهڙي ماڻهو لاءِ دوزخ جي باهه، عذاب ۽ نفاق کان ڇوٽڪاري جو فيصلو ڪري ورتو آهي.
ٻي جاءِ تي سندن فرمان آهي ته، جنهن ماڻهو جو صبح به مسجد ۾ گذري ته شام به. اهڙو ماڻهو صبح ۽ شام خدا جي مهماني ۾ آهي. هاڻي پڙهندڙ پاڻ سوچين ته جيڪو حج جي ادائگي بعد فقط مسجد نبوي جي زيارت ۽ روضھ اقدس جي زيارت لاءِ وڃي پوءِ اتي وڃي بازارون گهمي ۽ وتي سامان سڙا ۽ وکر وانا خريد ڪندو ته ڇا اهو ماڻهو خدا جو مهمان شمار ٿيندو؟ ضروريات زندگي جو سامان دنيا جي هر وڏي توڙي ننڍي شهر ۾ موجود آهي. پر اها چيز جيڪا هن بارگاهه ۾ نصيب ٿيندي سا ته ڪٿي به ڪو نه لڀندي. بس انهي شئي ملڻ جي فقط اها ئي جاءِ،، اهو ئي ماڳ آهي.
انهي ڪري خاص طور تي اهي ماڻهو جيڪي حج کانپوءِ يا اڳ ۾ مسجد نبوي ۽ روضھ اطهر ۾ اچي حاضر ٿين ٿا تن کي دنياوي اسبابن ڏي ڌيان نه ڏيڻ کپي. بلڪه رات ۽ ڏينهن دين ۽ ايمان جي دولت هٿ ڪرڻ لاءِ هن بارگاهه ۾ پوري ڪوشش ڪرڻ کپي. الله تعاليٰ اسان سڀني کي اهڙي توفيق نصيب فرمائي. آمين