حج تمتع:
تمتع جي لفظي معنيٰ فائدو وٺڻ آهي. هي اهڙي طريقي کي سڏيو وڃي ٿو، جنهن ۾ حج سان گڏ عمره کي اهڙي طرح ملائي جو حج جي مهينن ۾ ميقات وٽان گذرڻ کان پهرين فقط عمره جو احرام ٻڌي ۽ انهي ۾ حج کي شريڪ نه ڪري، پوءِ مڪي شريف پهچي عمره جي ادائگي کان واندو ٿي وار ڪوڙائي يا ڪٽائي احرام کولي ڇڏي ۽ وطن واپس نه وڃي بلڪه اتي مڪي ۾ رهي پوي. پوءِ 8 ذوالحج تي مڪي شريف ۾ حج جو احرام ٻڌي حج جا سڀئي ڪم پورا ڪري.
اهڙي طريقه سان حج ڪرڻ واري کي “متمتع” چيو وڃي ٿو. اهو طريقو به آفاقي (ميقات کان ٻاهر رهڻ واري) لاءِ آهي. پاڪستان مان ويندڙ حاجين جي اڪثريت “حج تمتع” ڪري ٿي. غير آفاقي يعني مڪي ۽ حِل جا رهاڪو “حج تمتع” نه ٿا ڪري سگهن. جيڪڏهن ڪندا ته، گنهگار ٿيندا ۽ مٿن “دم” پوندو. والله اعلم بالصواب.
عرفات جي ميدان تي حج جا پانڌيئڙا ٻاجهاري ڌڻي کي ٻاڏائيندا، توبه استغفار، تلاوت، تسبيح، درود ۽ دعائون گهرندا رهيا ته، اسان به ارحم الراحمين آڏو التجائون ۽ آه و زاري ڪندي پنهنجي پاڻ لاءِ عزيزن قريبن، دوستن احبابن سنڌ واسين بلڪه پوري عالم اسلام لاءِ بخشش ۽ هدايت، رحمت ۽ برڪت، خير ۽ سلامتي لاءِ دعائون گهرندا رهيا سين.