قاري عبد الباسط جي ڪيسٽ:
هڪ ڀيري حرم شريف ۾ سمهڻي نماز کان فارغ ٿي اسان محله مسفله جي هوٽل قصر نسيم جي مالڪ مولانا حافظ حفيظ الرحمان ڏي وڃي رهيا هئاسون ته، قصر نسيم جي ويجهو ڪيسٽن جي هڪ دڪان وٽان لنگهياسون ته، مصر جي مشهور قاري شيخ عبد الصمد عبد الباسط (جيڪو عام طرح قاري باسط جي نالي سان مشهور آهي) جي تلاوت جي ڪيسٽ وڏي آواز سان وڄي رهي هئي. خبر ناهي ڇو؟ انهي ڀيري منهنجي دل تي اهڙو اثر ٿيو جو مون ساٿين کي گهڙي کن بيهي ڪيسٽ ٻڌڻ لاءِ زور ڀريو هو. رات جي ٿڌي وقت ۽ حرم شريف جي احاطي ۾شايد دل جي وجد آميز ڪيفيت ٿي وئي هئي. چون ٿا ته، ماڻهو جا احساسات ڪڏهن ڪڏهن اهڙا ٿي ويندا آهن جو ڪا عام شئي به کيس ايترو وڻندي آهي جو هو پاڻ به اها حقيقت پروڙي نه سگهندو آهي! بقول شاعر
احساس کے انداز بدل جاتے ہیں ورنہ
آنچل بھی اس تار سے بنتا ہے کفن بھی
يعني ته احساس جا انداز ئي بدلجن ٿا نه ته، محبوب جي چادر ۽ ڪنهن جنازي جو ڪفن به ساڳي ڌاڳي ۽ تاڃي پيٽي ذريعي اڻيل آهي. پر ٻنهي کي ڏسڻ سان احساس مختلف ٿي وڃن ٿا.
قاري باسط کي عرب ملڪن ۾ “صوت العرب” (عرب جو آواز) جي نالي سان سڏيو وڃي ٿو. جيتوڻيڪ هن کان وڏا وڏا قاري ٻيا به موجود آهن، پر قاري باسط جي قرئت ۽ سندس آواز جي ڪن خصوصيتن جيڪري اسلامي ملڪن ۾ کيس وڏي شهرت حاصل آهي. منهنجو چاچو مرحوم محمد عثمان شورو ڳالهه ڪندو هو ته، قاري باسط کي پاڪستان ۾ پهريون ڀيرو صدر ايوب سرڪاري دعوت ڏيئي گهرايو هو. جنهن دوران ڪراچي کانپوءِ حيدر آباد سنڌ به آيو هو، اتي اسان کيس روبرو ڏٺو ۽ سندس قرئت ٻڌي هئي. بهرحال اسان قاري باسط جي اهاڪيسٽ پري کان ٻڌڻ بعد دڪان تان وڃي خريد ڪئي ته، دڪاندار چوڻ لڳو ته، سائين! قاري باسط جي تلاوت ڪيل ڪيسٽن جو پورو سيٽ کڻي خريد ڪريو!، پر اسان چيو ته اها هڪڙي ڪيسٽ ئي گنج آهي!!