شهنشاهي نظام ۽ اسلام:
هي حقيقت به آهي ته، اسلام، حڪومت هلائڻ لاءِ شهنشاهي طريقي/ دستور ۽ انهي جي متبادل صدارتي نظام حڪومت کي بلڪل رد ڪري ٿو. يا اڄڪلهه دنيا ۾ جيڪي غير اسلامي نظام جنهن کي جمهوري نظام جي نالي سان سڏيو وڃي ٿو سو به ناقابل قبول آهي. ڇو ته انهن نظامن ۾ اسلامي نقطه نظر سان ڪيتريون اوڻايون آهن جنهن کي بيان ڪرڻ لاءِ هتي گنجائش ناهي فقط هڪ ٻه ڳالهيون لکجن ٿيون. شهنشاهي يا صدارتي نظام جي واڳ شخص واحد جي هٿ ۾ هوندي آهي جڏهن ته سڀني انسانن مٿان ڪنهن فرد واحد جي حاڪميت هجي ته اهو سراسر غلط آهي ڇو ته، انسان فقط ان جي حڪم هيٺ هلڻ جو پابند آهي. جنهن کيس پيدا ڪيو، زندگي بخشي ۽ رزق روزي جا اسباب مهيا ڪيا. بس اها اڪيلي ذات وحده لاشريڪ حاڪم اعليٰ آهي، ٻيا سڀ سندس محڪوم ۽ ان جي آرڊر ۾ آهن. انهي ڪري انسان پنهنجي خالق ۽ مالڪ جي حڪم جو پابند هجي. جيئن قرآن شريف ۾ هڪ هنڌ فرمايو ويو آهي ته، “اَلا له، الخلق والامر” يعني خبردار! هر شئي کي پيدا ڪرڻ جو پاور ۽ اختيار الله کي آهي ته انهي پيدا ڪيل شئي/ مخلوق تي حڪم هلائڻ جو اختيار به الله کي ئي آهي. پارليامينٽري نظام/ جمهوري نظام جيڪو دنيا جي گهڻن ملڪن ۾ رائج آهي، سو هن ڪري مسترد آهي جو انهي نظام ۾ ووٽ جي فقط تعداد کي اعتبار آهي. ووٽ ڏيڻ واري جي فهم و فراست، ادراڪ و شعور، علم عقل، عمل و اخلاق،دانائي و دور انديشي، صائب الراءِ (پخته راءِ) جو ڪوبه لحاظ ڪونه ٿو ڪيو وڃي. انهي نظام ۾ هڪ اعليٰ ذهن علم ۽ عمل جي صاحب، خلق خدا سان خير خواهي ۽ همدردي وارا جذبا رکندڙ ماڻهو جي ووٽ ۽ هڪ عقل ۾ ڀوري، جاهل نادان ۽ ڀنگي جي ووٽ ۾ ڪو به فرق ڪونهي. حالانڪه قرآن شريف هڪ جاءِ تي فرمايو آهي ته،“چئو ته ڇا اهي ماڻهو جيڪي ڄاڻن ٿا (علم وارا آهن) ۽ اهي ماڻهو جيڪي نه ٿا ڄاڻن (بي علم جاهل آهن) سي برابر آهن؟.” يعني ته عالم ۽ جاهل ٻئي برابر ناهن. (سورت الزمر آيت9)
ٻئي هنڌ فرمايو ويو آهي ته، وما يستوي الاعميٰ والبصير والذين آمنوا و عملوا الصالحات ولا المسيي قليلاً ماتذڪرون (مومن 58 آيت)
“انڌا ۽ اکين وارا برابر ناهن، ۽ جيڪي ايمان وارا ۽ عمل صالح وارا آهن سي بدڪارن جي برابر ناهن، توهان تمام ٿورو نصيحت قبول ڪندا آهيو.” يعني ته، انڌا ۽ سڄا برابر ناهن ته اهڙي طرح ايماندار نيڪو ڪار، بدڪار جي برابر نه ٿا ٿي سگهن.
مطلب ته انسانن ۾ سندن صلاحيتن، لياقتن ۽ عملي ڪارنامن جي مناسبت سان مرتبي ۽ حيثيت جو فرق رکيو وڃي. هر ماڻهو جي راءِ جي اهميت سندس ذاتي صلاحيت مطابق هئڻ گهرجي. جيڪڏهن اهو نظريو مد نظر نه رکبو ته، هڪ اڻ پڙهيل جاهل جي راءِ ۽ هڪ تمام وڏي عالم با عمل ۽ دانا جي راءِ ۾ ڪوبه تفاوت نه رهندو. جڏهن ته جاهل جي راءِ تي هلڻ سان ناڪامي ۽ بربادي جو نتيجو سامهون ايندو، پر هڪ وڏي دانا عالم جي راءِ تي عمل ڪرڻ سان ڪاميابي نصيب ٿيندي.
ببیں فرق راہ از کجا است بکجا
سمجهه ۽ سوچ کان ڪم وٺي چڱي طرح جانچ ته، ٻنهي واٽن ۾ ڪٿان کان ڪيستائين جو ويڇو لڳو پيو آهي. غير اسلامي نظامن ۾ اوڻاين جا ڪجهه ڪارڻ حوالي طور ذڪر ڪياسون.
شهنشاهيت جون ٻه شاخون ٻيون به آهن، جن کي جاگيرداري ۽ سرمايداري سڏجي ٿو. اهي ٻئي آمدني جي ذريعن تي قابض ۽ غالب رهي اقتصادي ۽ معاشي وسيلن کي پنهنجي مٺ ۾ بند ڪري ڇڏين ٿيون، جنهن ڪري انهن ٻنهي ڌرين کانسواءِ ٻيا عام ماڻهو معاشي وسيلن جي حاصل ڪرڻ کان محروم رهي غلامي واري ڪسمپرسي جي زندگي گهارڻ تي مجبور ٿي وڃن ٿا.
انهي ڪري اسلام، جيئن شهنشاهيت کي غير فطري نظام چئي رد ڪيو آهي، تيئن انهي جي پاڇي ۾ پلجندڙ ۽ انهي سان مشابهت رکندڙ جاگيرداري ۽ سرمائيداري کي به غير فطري ڪوٺي رد ڪيو آهي. ڇو ته اهي ٽيئي نظام، انسانيت کي غلامي جي زنجيرن ۾ جڪڙين ٿا.
اها ٻي ڳالهه آهي ته، ڪي مفاد پرست مفتي ۽ درٻاري قاضي انهن ٽنهي تي پنهنجي طرفان اسلام جو ٺپو هڻي انهن کي هميشه لاءِ تحفظ فراهم ڪن ٿا. انهن غير فطري نظامن جي مد مقابل، اسلام ته شورائي نظام حڪومت کي دنيا آڏو متعارف ڪرايو. جنهن جو عملي ثبوت، خلافت راشده جو سونهري دور آهي. باقي موجوده دور ۾ هلندڙ جمهوريت/ جمهوري نظام يورپي قانون جي ماتحت آهي جنهن جي اسلامي جمهوريت جي شورائي نظام سان ڪابه هڪجهڙائي ڪونهي. بس انهي بحث کي اتي ختم ٿا ڪريون.