معذور، پوڙهن ۽ بيمارن لاءِ طواف وغيره جو انتظام:
حرم ۾ معذور ۽ پوڙهن ماڻهن کي طواف ڪرائڻ ۽ صفا مروه وارو سعي ڪرائڻ لاءِ، سعودي سرڪار پاران ٻن گروپن کي اجازت مليل آهي. جن مان طواف ڪرائڻ لاءِ آفريقي شيدي مقرر آهن ته سعي ڪرائڻ لاءِ يمني عرب آهن. آفريقي شيدين جا پينگها آهن، جن ۾ طواف ڪندڙ معذور يا پوڙهي همراهه کي ويهاري چار شيدي انهي پينگهي جي هر هڪ پاڳي کان مٿو ڏئي کڻي هلندا آهن. انهن شيدي سڳورن جي هلڻ جي رفتار تمام تيز هوندي آهي. ڇو ته هو چاهين ٿا ته هڪ پوڙهي جا ست چڪر پورا ڪري وري ڪو ٻيو پوڙهو گراهڪ هٿ ڪريون. انهي ڪري اهي شيدي پينگهو کڻي هلڻ وقت، طواف ڪندڙ ماڻهن کي پري کان “يا حاج! الطريق الطريق، رسته رسته”. اي حاجي! رستو ڏيو! رستو ڏيو!!) جون رڙيون ڪندا ايندا آهن. پر جيئن ته طواف دوران ماڻهن جي ڏاڍي رش هوندي آهي ۽ هر ڪو ماڻهو پنهنجي طواف ۾ مشغول تسبيحن ۽ دعائن جي ورد ۾ مصروف هوندو آهي ۽ سوين ماڻهن جي گڏيل آواز سبب گوڙ شور هوندو آهي انهي ڪري انهن شيدين جي هڪل ٻڌجڻ ۾ نه اچڻ تي ڪن ويچارن حاجين کي اهي شيدي پنهنجي اڳيان هٽائيندي ٿيلهو ڏيئي ڪيرائي هليا ويندا آهن ته ڪن کي لتاڙي به ڇڏيندا آهن. انهن غير تربيت يافته اڻ سڌريل ماڻهن ۾، انسانن جي احترام جو ڪوبه لحاظ ڪونهي. اهي شيدي طواف ڪرائڻ لاءِ ٻه سؤ (200) ريال وٺن ٿا.
اهڙي طرح يمني عرب وري صفا مروه جي سعي ڪرائڻ لاءِ معذور ۽ پوڙهن کي ريڙهن (Wheel Chair) تي ويهاري سعي جا ست چڪر پورا ڪن ٿا، جنهن جا 50 ريال وٺن ٿا.
انهن جا ريڙها ۽ پينگها (ڏوليون) باب عبد العزيز کان دار ارقم واري پاسي آهن، جتي شاهه فهد جي شاهي محل جي بلند بالا ديوار آهي، بس انهي ديوار جي هيٺ آفريقي شيدي ۽ ٿورو اڳيان يمني گراهڪن جي انتظار ۾ ويٺا هوندا آهن.