حرم شريف جي فضيلت:
اسلامي دنيا بلڪه پوري دنيا ۾ انتهائي پاڪيزه ڌرتي حرمين شريفين جي آهي. جنهن کي قديم جاگرافي ۾ حجاز جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو. چوڏهن هزار ڪلو ميٽر جي ايراضي وارو اهو علائقو، سعوديه جو مغربي حصو هئڻ ڪري ڳاڙهي سمنڊ جي اڀرندي ڪناري تي آهي. انهي علائقي ۾ ٻه مقدس خِطا ۽ پاڪ شهر مڪه مڪرمه ۽ مدينه منوره آهن.
مڪي شريف جي تقدس جو بنيادي سبب خود قرآن شريف ڄاڻايو آهي ته، بيت الله ۽ مسجد الحرام، انهي شهر ۾ آهي ٻيو ته، اهو ڀلارو شهر سيد الانبيا حضرت محمد ﷺ جي پيدائش وارو شهر آهي، جنهن ۾ سندن ٻالڪپڻ کان جواني تائين جو عرصو گذريو آهي. اهڙي طرح مڪو شريف سموري دنيا جو وچ ۽ مرڪزي دل آهي. اهڙين ڪيترين ئي نسبتن جي ڪري مڪي شريف، انساني تاريخ ۾ هڪ وسيع ڪردار ادا ڪيو آهي. اسان هتي مڪي شريف ۾ واقع بيت الله شريف بابت جمع ڪيل تاريخي مواد پيش ڪريون ٿا.
بيت الله شريف انساني دنيا لاءِ جمله برڪتن ۽ سنئين واٽ جي هدايت جو پهريون مرڪز رهيو آهي ۽ قيامت تائين رهندو. جيتوڻيڪ رهائش خاطر بيت الله شريف کان به اڳ ڪي گهر ٺاهيا ويا هئا پر وحده لاشريڪ جي ٻانهپ، پالهڻار جي پوڄا، لکين جڙتو خدائن کي لت هڻي اڪيلي الله کي اونائي آزيون ڪري دائمي انعامن جو حقدار ٿيڻ، رٺل رب کي پرچائڻ ۽ انهي قادر و قيوم هستي کان هر مشڪل مهل مدد گهرڻ لاءِ ڌرتي جي گولي تي اهو پهريون گهر هو جيڪو تعمير ڪيو ويو. ڪيترن اصحابن کان روايت آهي ته، زمين ۽ آسمان جي پيدا ٿيڻ کان پهرين اها بيت الله شريف واري جاءِ پاڻي تي جهاڳ مثل هئي. پوءِ پاڻي تي بيٺل جهاڳ/ گجي کي پکيڙي سموري ڌرتي انهي مان اهڙي طرح جوڙي وئي، جيئن اٽي جي ڳوهيل پنوڙي کي پکيڙي ماني ٺاهي وڃي ٿي.
بيت الله شريف ۽ مسجد الحرام جي ڀلائي ۽ فضيلتِ شان جي باري ۾ قرآن شريف جي مختلف سورتن جي تيرهن آيتن ۾ ذڪر اچي ٿو. ان کانسواءِ بيشمار حديثون به آيون آهن. اسان هتي بيت الله شريف جي تاريخ ۽ اتي جي موجوده انتظامي ادارن بابت احوال پيش ڪرڻ کان اڳ، برڪت خاطر ڪن حديثن جو خلاصو مطلب نوٽ ڪريون ٿا.
1. جڏهن رسول اللهﷺ قريش ڪافرن جي طرحين طرحين تڪليفن ۽ دين اسلام جي نشر و اشاعت، دعوت و تبليغ ۾ ڪافرن پاران جارحانه مزاحمت ۽ رڪاوٽ سبب خدائي حڪم سان مڪه کان هجرت ڪري مديني ڏي روانگي شروع ڪئي ته، حرم جي باب الوداع جي ويجهو حزوره نالي جاءِ تي وهاڻي رات پنهنجي ساٿي صديق اڪبر رضه سان گڏ بيهي بيت الله ڏانهن مهاڙ ڪري ڪعبت الله ۽ مڪي کي مخاطب ٿي فرمايو هو ته، خدا جو قسم! آئون ڄاڻان ٿو ته، تون مون کي خدا جي سڀني شهرن کان وڌيڪ پيارو آهين ۽ خدا تعاليٰ وٽ ڌرتيء جي سڀني ماڳن مڪانن کان شان ۾ مٿانهون ۽ ڀلارو آهين. جيڪڏهن تنهنجا رهاڪو مون کي نه ڪڍن ها ته آئون توکي ڪڏهن به نه ڇڏيان ها.
2. دنيا ۾ ڌرتي سڀ کان پهرين مڪي شريف کان پکڙڻ شروع ٿي، ۽ پهاڙن مان سڀ کان پهرين پهاڙ جيڪو زمين مٿان رکيو ويو سو مڪي جو جبل ابوقبيس هو. (حضور سائين جن جي هٿان “شق القمر” يعني سندن آڱر جي اشاري سان چنڊ چيرجي ٻه ٽڪر ٿيڻ وارو معجزو به انهي جبل ابو قبيس تي ظاهر ٿيو هو.)
3. جيڪو شخص حرم ۾ وفات ڪري ته ڄڻ چوٿين آسمان تي وفات ڪري ويو. (يعني ته اهو ماڻهو چوٿين آسمان تي رهندڙ قدسي مخلوق جي شان برابر ٿيو.)
4. جيڪو ماڻهو خدا جي حرم (ڪعبه) يا ان جي رسول ﷺ جي حرم (مدينه) ۾، يا حج يا عمره جي حالت ۾ مڪي ۽ مديني جي درميان وفات ڪري ته، الله تعاليٰ قيامت ۾ ان کي امن سلامتي وارن منجهان اٿاريندو.
5. مڪو ۽ مدينو، دلين تي چڙهيل ڪَٽ ائين صفا ڪن ٿا جيئن بٺي (باهه جو کورو) لوهه جو زنگ ساڙي صفا ڪري ڇڏي ٿي.
6. جيڪو شخص مڪي ۽ مديني ۾ وفات ڪري ته، قيامت ۾ الله تعاليٰ ان کي پنهنجي عذاب کان محفوظ رکندو، اهڙي طرح جو نه ان تي عذاب نه خوف، نه حساب نه ڪتاب، ۽ جنت ۾ سلامتي سان داخل ٿيندو ۽ انهي قيامت جي ڏينهن آئون (محمد رسول اللهﷺ) ان جي شفاعت ڪندس.
7. مڪي جا رهاڪو الله وارا ۽ ان جي پاڪ گهر جا پاڙيسري آهن.
8. روءِ زمين تي مڪي کانسواءِ ڪو به اهڙو شهر ناهي جنهن ۾ سڀئي انبيا ، رسول، ملائڪ، اوليا الله، خدا جا نيڪ ٻانها، جنن ۽ انسانن مان نه آيا هجن.
9. جنهن شخص حرم مڪه ۾ هڪ نماز پڙهي ته ان کي هڪ لک نمازن جو ثواب، جنهن مڪي ۾ هڪ ڏينهن روزو رکيو ته الله تعاليٰ انهي لاءِ هڪ لک روزن جو ثواب لکندو، جنهن ان ۾ هڪ درهم (ٽامي جو سڪو چار آنه برابر) صدقو ڪيو ته، ان کي هڪ لک درهم جو ثواب، جنهن ان ۾ قرآن شريف جو هڪ ختمو ڪڍيو ته ان کي هڪ لک ختمن جو ثواب ملندو. الله تعاليٰ جي هڪ ڀيرو تسبيح (سبحان الله) پڙهي ته ان کي هڪ هزار تسبيحن جو ثواب ملندو. ٻانهي جي حرم ۾ ڪنهن به هڪ نيڪي جو درجو هڪ لک نيڪين برابر آهي.
10. جنهن مڪي جي گرميء تي صبر ڪيو ته، انهي کان دوزخ جي باهه سو سالن جي پنڌ جيترو پري رهندي.
11. جيڪو شخص مڪي ۾ هڪ ڏينهن بيمار ٿيو ته، انهي لاءِ ايترا ته نيڪ عمل لکيا ويندا جيترا هو چڱڀلائي جي حالت ۾ ستن سالن تائين ڪري ها. جيڪڏهن اهو بيمار ٿيندڙ شخص مسافر هوندو ته، اهي نيڪ عمل ٻيڻ وڌايا ويندا.
12. رمضان شريف ۾ عمره ادا ڪرڻ، ثواب ۾ حج برابر آهي.
هي ڳالهه هر مسلمان کي ياد رکڻ کپي، خاص ڪري انهن ماڻهن کي جيڪي حج جي ادائگي ۽ حرمين شريفين ڏانهن روانگي جي تيارين ۾ آهن ته، جيئن انهي ڀلاري ڀونءِتي نيڪين جو ثواب اڻ کٽ ملندو آهي تيئن اتي جي معمولي برائي تي به سوين ڀيرا ٻيڻو چوڻو عذاب ٿيندو آهي. يعني ته، پاڪ سرزمين تي ڪيل هر نيڪي هڪ لک نيڪين جي اجوري برابر هوندي ته هڪ برائي به هڪ لک برائين جي عذاب برابر هوندي. ثبوت خاطر حضرت عبد الله بن مسعود صحابي رسول جو هي فرمان ڪافي آهي ته، “دنيا جي ٻين شهرن ۾ ڪنهن به بري ڪم ڪرڻ کان پهرين فقط ان جي ارادي ڪرڻ تي خدا جو ڪوبه عذاب ۽ پڪڙ ڪانه ٿيندي . پر مڪو شريف دنيا جو اڪيلو اهو شهر آهي جتي ڪنهن به برائي جي فقط ارادي ڪرڻ سان، برائي ڪرڻ جيترو عذاب ٿئي ٿو.” پوءِ هُن دليل ۾ هي آيت پڙهي ته، ومن يرد فيه بالحاد بظلم نذقه من عذاب اليم. (سورت الحج آيت 25)
ترجمو: جيڪو ماڻهو انهي مسجد (الحرام) ۾ سڌائي کان هٽي ظلم جو طريقو اختيار ڪندو ته اسان ان کي سخت عذاب ڪنداسون.