حضرت سيد مدد علي شاهه عرف جهنڊولو بادشاهه
حضرت سيد جهنڊولو شاهه جا وار وڏا هوندا هئا. ان ڪري پاڻ جهنڊولو ”يعني وڏن وارن وارو“ جي نالي سان مشهور ٿيا. پاڻ پنهنجي هٿن سان مريدن جي مدد سان مسجد تعمير ڪرائي جيڪا 1996ع تائين زبون حالي ۾ هئي بعد ۾ مڪمل طور شهيد ٿي وئي ۽ پاڻ اتي موجود مريدن سان گڏ 5 ئي وقت نماز پڙهندا هئا. سمهاڻي واري نماز بعد پاڻ مريدن کي اوطاري تي وڃڻ جو چوندا هئا ۽ پاڻ رات دير تائين اتي ويهي ذڪر الاهي ڪندا هئا. روايتون آهن ته ڪجهه مريد سمهاڻي جي نماز پڙهڻ بعد مرشد جي حڪم تي مسجد کان ٻاهر ته هليا ويا هئا پر مسجد جي ٻاهر ڪئين ڪلاڪ بيهي مرشد جي اچڻ جو انتظار ڪندا هئا انهن ڪيترائي ڀيرا سونن سڱن وارو نانگ به مسجد ۾ ايندي ويندي ڏٺو ۽ هنن جڏهن سائين سان ذڪر ڪيو ته پاڻ انهن مريدن تي ناراض ٿي پيا ۽ چيو ته جڏهن آئون اوهان کي اوطاري تي وڃڻ جو فرمان ڏيان ٿو ته اوهان اتي ڇو ٿا بيهي منهنجو انتظار ڪريو. جڏهن اها ڳالهه عام ٿي ته مريدن کين عرض ڪيو ته سونن سڱن وارو نانگ جي ماجرا ڇا آهي ته پاڻ ايترو چئي خاموش ٿي ويندا هئا ته اها ڳالهه راز ۾ رهڻ ڏيو پاڻ صاحب ڪرامت هئا.کين 4 فرزند سيد حيدر شاهه، سيد يار محمد شاهه، سيد لطف علي شاهه، سيد مراد علي شاهه هئا. سندن وصال بعد سيد حيدر شاهه سندن پهريون گادي نشين ٿيو.ٻي پڳ سيد جان محمد شاهه تي آئي پاڻ 2 شاديون ڪيون. پهرين مان کين هڪ پٽ سيد صالح شاهه ٻي مان سيد علي اڪبر شاهه ۽ الهه بچايو شاهه هئا. پڳ سيد علي اڪبر شاهه تي آئي. سيد علي اڪبر شاهه کي 4 پٽ ٿيا. امير علي شاهه، سيد صالح شاهه، سيد امام علي شاهه، سيد علي گوهر شاهه، جن مان سيد امير علي شاهه کي ڳوٺ ڳٻڙ ڳاهو ۾ 1963ع ۾ شهيد ڪيو ويو. امير علي شاهه، صالح شاهه، امام علي شاهه شاديون نه ڪيون پاڻ لنگ بند هئا. سندن وصال بعد پڳ سيد علي گوهر شاهه تي آئي سيد علي گوهر شاهه جو جنم 1939ع تي ٿيو. پاڻ سنڌي فائينل پاس آهن فارسي، عربي جا ابتدائي ڪتاب پڙهيا، مٿس پڳ 1964ع ۾ آئي. سيد علي گوهر شاهه جي ڪوشش سان پ پ جي حڪومت ۾ 2013ع ۾ درگاهه جي تعمير جو ڪم ٿيو آهي. جيڪو علائقي جي ايم پي اي مرحوم عبدالسلام ٿهيم جي ڪوششن سان سندس ترقياتي ڪمن جي فنڊ مان ٿيو آهي. سيد علي گوهر شاهه پنهنجي ڏاڏي مرشد سيد جهنڊولو شاهه جي ميلي کي وڌايو آهي. ماضي ۾ هتي ادبي ثقافتي ڪانفرنسون به منعقد ڪيون ويون. درگاهه جو پهريون ڪم ٽنڊو الهيار جي ثناءُ الله آرائين شروع ڪرائڻ لاءِ نقشو ٺهرايو پيڙهه جو ڪم به ڪرايو پر هو وڌيڪ ڪم نه ڪرائي سگهيو. بزرگن سان محبت رکندڙ ڪجهه ماڻهن به درگاهه جو ڪم پنهنجي طور ڪرائڻ جي ڪوشش ڪئي پر چوندا آهن ته جنهن جي خدمت قبول پوي ۽ اها خدمت عبدالسلام ٿهيم جي قبول پئي. سيد علي گوهر شاهه هر دلعزيز يار ويس پنجتن پاڪ جي حب رکندڙ مولائي بندو آهي. پاڻ 5 وقت نماز ۽ ذڪر الاهي ڪندڙ آهي. کين 6 فرزند ۽ 3 نياڻيون آهن فرزندن ۾ سيد علي اڪبر شاهه، سيد صالح شاهه، علي اصغر شاهه، جان محمد شاهه، حيدر شاهه، غلام عباس شاهه آهن. جهنڊو سائين جي خاندان مان سيد امير حيدر شاهه، سيد عنايت علي شاهه به آهن جيڪي سيد جان محمد شاهه جي فرزند سيد الهبچايو شاهه جا فرزند آهن. الهه بچايو شاهه جو هڪ فرزند سيد جمن شاهه انتقال ڪري ويو. حضرت جهنڊو شاهه جي عرس مبارڪ جي پهرين رات مچ ٿيندو آهي جتي سڄي سنڌ مان هزارين مريد ۽ عورتون گڏ ٿينديون آهن چون ٿا ته مچ ۾ ڪاٺي وجهي جيڪا به دعا گهربي اها پوري ٿئي ٿي. اها دعا قبول ٿيڻ بعد ٻئي سال ميلي ۾ درگاهه تي پنهنجي حال سارو لنگر ڪيو ويندو آهي. ماضي ۾ عرس مبارڪ ۾ ڳڙ ۾ ڪڻڪ جي رٻ ڪئي ويندي هئي. مچ تي دعا گهرندڙ ڪيترن ئي بي اولاد ماڻهن کي اولاد ٿيو آهي. ڪيترن ئي ماڻهن جا جائز اڻ ٿيڻا ڪم ٿي وڃن ٿا.
ڪرامتون: حضرت سيد جهنڊولو بادشاهه جون ڪئين ڪرامتيون مشهور آهن، سائين جن جي دور ۾ ٺٽي ضلعي جي ڳوٺ ڇڇ جهانيه ۾ ناري قوم رهندي هئي، ڳوٺ ڀرسان جنن ديون جو به آستان هو ۽ ڳوٺ وارن کي ڏاڍو تنگ ڪيو، ڳوٺ وارا سائين جو نالو ٻڌي وٽس آيا سائين اتي وڃي دعا ڪئي ان بعد جنن ۽ ديون ماڻهن کي تنگ ڪرڻ ڇڏي ڏنو، ان بعد اهي ماڻهو سائين جا مريد ٿيا. سيد جهنڊولو بادشاهه مهمان نواز به هو، گهڻو ڪري هٿ سان ماني کارائيندا هئا. ڪڏهن ته سندن يا گهروارن لاءِ رکيل ماني به فقيرن، مسافرن مهمانن کي ڏيئي ڇڏيندا هئا. کين علائقي جا ماڻهو ۽ مريد جام ڏيندا هئا، پر پاڻ رکڻ بجاءِ ورهائي ڇڏيندا هئا.
سائين جو سامان: سائين جي حال وسيلن مان تسبيح، ٽوپي موجوده سجاده نشين وٽ موجود آهي. ان تسبيح جي اها ڪرامت ۽ خاصيت آهي ته جنهن حامله عورت کي ٻار سولائي سان نه ڄمي ته تسبيح پاڻي ۾ وجهي اهو پاڻي کيس پيارجي ته ٻار آساني سان ڄمندو. اهو به مشهور آهي ته سائين جي دعا سان ڪيترن ئي بي اولادن کي اولاد ٿيو. اڄ به مچ واري رات بي اولادي باس باسي اولاد لاءِ دعا گهرن ٿا ته کين اولاد ٿئي ٿو.
سيد جهنڊولو بادشاهه جو پٽ سيد مراد علي شاهه به وڏو ڪاني ڪرامت وارو هو، سندس ڪرامتون نه فقط علائقي پر سڄي سنڌ ۾ ٻڌڻ ۾ اينديون آهن. پاڻ ڪنهن کي پٽ پاراتو نه ڏيندا هئا، سندن دعا منڊي تي ٽڪ هوندي هئي. حضرت سيد جهنڊولو بادشاهه جو وصال 11 ذوالحج عيسوي مطابق 1762ع ۾ 64 سالن جي ڄمار ۾ ٿيو، سندن عرس مبارڪ هر سال 11 کان 14 ذوالحجھ تي ملهايو ويندو آهي. شاندار ملاکڙو به ٿيندو آهي، ماضي ۾ ادبي ڪانفرنسون، صوفيانه راڳ، سگهڙ ڪچهريون به ٿينديون هيون، جڏهن ته هر مهيني جي چوڏهين به لڳندي آهي، ان ۾ فقير حصو وٺندا آهن.