شخصيتون ۽ خاڪا

ورق ورق گلاب

سنڌ جي ماڳ مڪانن ۽ شخصيتن تي لکيل مضمونن ۽ لکڻين جي هن مجموعي ”ورق ورق گلاب“ جو ليکڪ نور سنڌي آهي. هن ڪتاب ۾ سنڌ جي ڪيترن ئي ماڳ مڪانن، قديم شهرن، ڳوٺن جو تاريخي پس منظر، ماضي حال، صوفي سنتن، سنڌ جي ڪيترن ئي حال حيات، وصال ڪري ويل شخصيتن، انوکن ڪردارن ۽ سول سوسائٽي ۾ ڪردار ادا ڪندڙن جي نجي زندگي ۽ سماجي خدمتن جو احوال شامل ڪيو ويو آهي.
  • 4.5/5.0
  • 5657
  • 907
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • نورسنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book ورق ورق گلاب

صوفي محمد صفر ابڙو

هي دنيا فاني آهي فاني دنيا مان اسان سڀن کي ڏينهن پڄاڻي هلڻو آهي، رهندو وڃي نالو الله جو، موت اٽل ۽ برحق آهي ، ليڪن اهي ماڻهن و صال بعد ۾ زندهه رهندا جن حقوق العباد تي عمل ڪيو جن زندگيون ٻين لاءِ ارپيون، ها اهڙن زندهه دل، هر دلعزيز ماڻهن کي موت به نه ٿو ماري سگهي، ظاهري طور هو اسان کان دور هليا وڃن ٿا پر اسان جي دلين ۾ هميشه ياد رهندا، هو اسان جي سوچن، خيالن ۾ زندهه هوندا، صوفين جو عقيدو آهي ته جسم روح جي سواري آهي، روح بقا واري دنيا مان اچي ٿو ۽ مقرر ڏينهن تي واپس بقا واري دنيا روح ارواح ڏانهن وڃي ٿو، ڪامياب زندگي گذاريندڙ جو روح آزاد هوندو آهي وڻيس ته روح ارواح ۾ ويٺو هجي وڻيس ته هن دنيا ۾ آزادي سان گهمي پيو ڪجهه مسلمان صوفين جو چوڻ هندن واري مٿ وارو رايو آهي ته انسان جو روح وري ٻئي جسم ۾ وڃي ٿو سنڌ جي تاريخي شاهه لطيف جي رسالي ۾ آيل پيار محبت جي لازوال داستان سهڻي ميهار جي ابدي مقام واري شهر شهدادپور سان تعلق رکندڙ صوفي محمد صفر ابڙو فقير 15 جنوري 2016ع تي رات جو پنهنجي گهر ۾ دل جو دورو پوڻ ڪري لاڏاڻو ڪري ويو، سندس عمر 65 سال هئي، صوفي محمد صفر ابڙو سچو صوفي هو، هن حقوق العباد تي عمل ڪيو هن ماڻهن سان پيار ڪيو، غريبن سان همدرديون ڪيون، هن صوفي ازم ۽ صوفين جي پيار محبت واري فلسفي کي پکيڙيو، هن دنيا ۾ محبت جا ميلا مچايا، پاڻ شهدادپور جي ابڙا پاڙي جي فقير منش انسان گل محمد ابڙو ”روينيو کاتي جو ڪوٽار“ جي گهر ۾ جنم ورتو، ننڍي هوندي کان ادبي تاريخي ڪتاب پڙهڻ جو شوق رکندڙ هو، ننڍي هوندي کان ذهين راڳ ويراڳ سان شوق رکندڙ ، انسانن سان پيار ڪندڙ هو، پاڻ بي اي ڪرڻ بعد بئنڪ ۾ اڪائوٽنٽ ٿيو اهڙو ٽف جاب هئڻ جي باوجود صوفين جي محفلن سنڌ جي صوفي بزرگن جي ميلن ۾ ويندو هو، 2001ع ۾ پاڻ صوفين جي رنگ ۾ ايترو ته رڱجي ويو جو وقت کان گهڻو اڳ گولڊن هئيڊ شيڪ تحت رٽائرڊ ٿي ويو ۽ پاڻ سنڌ جي مشهور صوفين وٽ حاصريون ڀريون ۽ صوفين جي حوالي سان ڪتاب پڙهيا ۽ بعد ۾ مشهور صوفي ولي الله فقير علي مراد زرداري جي طالب صوفي خدا بخش جو طالب ٿيو ۽ ابڙا پاڙو ۾ پنهنجي گهر ڀرسان آشرم قائم ڪيو، جيڪو شهدادپور ۽ آسپاس جي صوفين جو مرڪز رهيو، جتي هر وقت راڳ ويراڳ ۽ صوفين جي پرچار ٿيڻ لڳي، ٻاهر جا صوفي جڏهن شهدادپور مان گذرندا هئا ته هتي هن آشرم تي ضرور ايندا هئا، چانهه پاڻي ماني ۽ آرام بعد ويندا هئا، صوفي محمدصفر ابڙو پنهنجي خاندان جي مشهور صوفي بزرگ ٻيڙو فقير جنهن جي مزار ڳوٺ شير لغاري ويجهو لوهاڻو واهه جي ڪنڌي تي آهي، اتي به صوفين جا راڳ ويراڳ ، سگهڙن جي ڪچهرين جا ميلا مچايا، هر مهيني ڏهاڙو ملهائڻ کانسواءِ ساليانو عرس مبارڪ به ملهائڻ شروع ڪيو، خير خيراتون به ڪيون، اتي ٿيندڙ راڳ ويراڳ جي محفلن ۾ مشهور صوفي فنڪارن به ڊيوٽيون ڏنيون، پاڻ هر سال ابڙا پاڙو ۾ جشن عيدميلادالنبي صه جي حوالي سان 14 ربيع الاول تي وڏي ليول تي صوفيانه راڳ ويراڳ جي محفل ڪرائيندو هو، ان محفل ۾ سڄي سنڌ مان سوين صوفي شريڪ ٿيندا هئا، اتي صوفين جي پرچار ڪئي ويندي هئي، ذڪر فڪر به هلندو هو، 2002ع ۾ پاڻ شاعري به شروع ڪئي پر بعد ۾ شاعري سان دلچسپي ختم ڪري ڇڏي، پاڻ شهدادپور ۾ هڪ ادبي فورم به قائم ڪبو، ان پاران بخاري پاڙو، ابڙا پاڙو ۾ ڪچهريون ڪرايون، پاڻ صوفيانه راڳ به سکيو، مختلف درگاهن تي ۽ حضرت ٻيڙو فقير ابڙو جي عرس مبارڪ تي سنگ فقيرن سان سنگ ۾ شامل ٿي ڳائيندو به هو، سندس آواز ۾ وڏو سوز هو ۽ ڪڏهن شهدادپور واري آشرم تي يڪتارو کڻي لطيف سائين، اعجاز سائين، سچل سائين، بلي شاهه، وارث شاهه، فقير نواب ولي محمد ، فقير محمد کٽاڻ، منٺار فقير راڄڙ، مخدوم طالب الموليٰ ۽ ٻين شاعرن جو ڪلام وڏي سوز آواز سان ڳائيندو هو، کيس اعجاز سائين جو ڪلام”اسان تي قرب محبت جي عنايت ڪئي ته حيدر ڪئي، نواب ولي محمد جو ڪلام ”ڪاجا روح رهاڻ جيڏيون ڙي ڪيئن، مون پيرين سان ويهي ڪيون“، مانجهي فقير جو ڪلام”اوهان جا عاشق هزار آهن اسان جي ياري قبول پوي شل“. پاڻ شهدادپور جي مشهور صوفي فنڪار آچر فقير سولنگي سان گڏ صوفي سيد نور محمد شاهه جو ڪلام، داتاري تم داتا تيرا ديا هم کاتا ري مولا، قائم فقير جو ڪلام، واهڙي واهه ڍوليا تيڏي ياري تيڏي ياري هي برهه بهاري، سچل سرمست جو ڪلام، ننگڙا نماڻي داجيوين تيوين پالڻا ڳائيندو هو، پاڻ سڄي سنڌ ۾ تقريبن صوفي بزرگن جي عرس مبارڪن ۾ خاص طور چادر چاڙهڻ وارين تقريبات ۾ شريڪ ٿيندو هو، عرس مبارڪن کانسواءِ به پاڻ پنهنجي طالبن سان گڏ گڏ صوفين بزرگن جي مزارن تي ويندو هو ۽ خير خيراتون ڪندو هو.
ڪجهه وقت کان ٻيڙو فقير جي مزار تي به آشرم قائم ڪيو اتي به ميلو متل هوندو هو، اتي به خيراتون ڪندو هو، شهدادپور واري آشرم تي چانهه جي سبيل ۽ لنگر عام هلندو هو، پاڻ خوش اخلاق، حليم طبيت، همدرد، ننڍي وڏي جي عزت ڪندو هو، ادب اخلاق جو گهوارو هو، صوفي ازم تي کيس عبور حاصل هو، صوفي ازم تي ڪيترائي ڪلاڪ ڳالهائي ويندو هو، پاڻ سدائين انسانيت جي پرچارڪئي، طالبن، دوستن، عزيزن کي امن شانتي پيار محبت ڪنهن جي دل آزاري نه ڪرڻ انسانيت جي خدمت، حقوق العباد تي عمل ڪرڻ، جو درس ڏيند هو، ڪجهه سال پهرين عمري جي سعادت به حاصل ڪئي، سنڌ ۾ سندس وڏي تعداد ۾ طالب ۽ هزارين چاهيندڙ رهيا، جتي به ويندو هو، ماڻهن جي هجوم ۾ رهندو هو، ڳالهائڻ جو وٽس وڏو ڏانءُ هو، جڏهن ڪنهن به موضوع تي ڳالهائيندو هو ته ويٺلن ۾ خاموشي ڇائنجي ويندي هئي، سندس لفظ لفظ موتين داڻو هوندي هو، مختصر ۽ جامع ڳالهائيندو هو، انتهائي حساس دل ڪنهن جو ڏک سهي نه سگهندو هو ، سندس خواهش هئي ته شهدادپور شهر ۾ڪو اهڙو ڪو وڏو آشرم هجي جتي فقير فقراءِ پرديسي مسافر اچي ٿڪ ڀڃن رات جو آرام ڪن، سندن لاءِ لنگر، چانهه پاڻي جو انتظام هجي پر چاهيندي به مالي وسيلا نه هئڻ ڪري سندس خواهش پوري نه ٿي سگهي، پاڻ شاهه لطيف جي ڪلام جو پارکو هو، لاتعداد صوفي شاعرن جو ڪلام کيس ياد هوندو هو، پاڻ دل ۽ هٿ جو سخي هوندو هو، وڏو مهمان نواز هو، سئير سفر جو شوقين هو پنهنجي طالبن سان گڏ روحاني سفر به ڪيا، پاڻ 15 جنوري تي حضرت ٻيڙو فقيرو جي مزارتان شهدادپور واري آشرم تان آيو رات جو 8 وڳي گهر پهتو، ماني کائي کن پل لاءِ آرام لاءِ لٽيو ته دل جو دورو پوڻ ڪري سندس روح پرواز ڪري حقيقي ماڳ ڏانهن هميشه لاءِ روانو ٿي ويو ۽ پاڻ وڃي حقيقي مالڪ سان مليو، سندس وصال جو ٻڌي سڄي سنڌ مان سندس طالب ۽ هزارين چاهيندڙ ۽ شهدادپور واسي بابلي هائوس تي پهچي ويا، 16 جنوري تي جنازيءَ نماز پڙهڻ بعد جيئن سندس چهري تان ڪفن هٽايو ويو ته ان وقت سندس وصيت موجب مشهور صوفي فنڪار مانجهي فقير سنگ سان گڏ ساز کڻي صوفيانه راڳ ڳائڻ شروع ڪيو، مانجهي فقير جڏهن ”دنيا دور چل ڦل جو هڪڙا ايندا ٻيا ويندا، سچن جي پيار جا ميلا هميشه يار پيا لڳندا“ ڳايو ته اتي موجود هزارين ماڻهو پنهنجي نيڻن جا بند روڪي نه سگهيا، هر طرف روڄ راڙو شروع ٿي ويو هر طرف اوڇنگارن آهن. دانهن جو پڙاڏو هو هر طرف قيامت خيز منظر هو، هر ماڻهو ڏکيارو هو ڪيترائي ماڻهو بي حال بڻجي ويا، ڪيترائي سندس چاهيندڙ بي هوش ٿي ويا، سندس ٽيجهي تي به دعا کانپوءِ مانجهي فقير سنگ سان گڏ صوفي صفر فقير جي پسند جا صوفيانه ڪلام چئي ماحول سوڳوار بڻائي ڇڏيو، اسان کيس پنهنجي هٿن سان حضرت فتح محمد شاهه جي قبرستان ۾ ڌرتي ماءُ جي هنج حوالي ڪري آيا آهيون پر الائي ڇو يقين نٿو اچي ته ڪو صوفي محمد صفر ابڙو اسان کان وڇڙي ويو آهي، سندس وڇوڙي جو يقين نه ٿو اچي، اسان کي يقين آهي ته سندس روح اڄ به سندس آشرم تي ايندو هوندو ۽ اڄ به ٻيڙو فقير جي مزار تي به ويندو هوندو. اڄ به نه صرف سندس ڀائرن سليمان جي ابڙو، محمد رفيق ابڙو، بشير گل، ابڙو، فقير محمد جي ابڙو، مراد جي ابڙو، شوڪت حسين ابڙو فرزند غلام رسول ابڙو ۽ ٻيا سؤٽ ماسات ٻيا عزيز سوڳوار آهن پر سندس طالب سندس چاهيندڙ هزارين ماڻهو سوڳوار آهن يقين سندس آشرم به سوڳوار هوندا، ابڙا پاڙو سوڳوار هوندو.
صوفي صفر ابڙو جيءَ جيارو انسان هو، سندس وڇوڙو وڏو نقصان آهي ۽ يقين لطيف سائين جو هي شعر سندس چاهيندڙن جي دل جي ترجماني ڪندو.
نيڻ نهاري منهنجا روئي رت ٿيا،
جي هتان هوت وياسي اچن ته آجي ٿيا.
جڏهن به ابڙا پاڙو مان سندس آشرم وٽان گذر ٿيندو آهي ۽ سندس آشرم بند ٿيل ڏسندو آهيان ته اکين جا بند روڪي نه سگهندو آهيان نيڻن مان نير وهڻ لڳندو آهي، هن آشرم تي ساڻس ڪيترائي ڪلاڪ رهاڻيون ٿينديون هيون، ساڻس رهاڻ ڪري سڪون ملندو هو، سندس مرڪ سندس انداز سندس محبتون ڪڏهن به نه ٿا وساري سگهون، سندس آشرم وٽان جڏهن به گذر ٿئي ٿو ته لطيف سائين جو هي شعر ذهن تي تري اچي ٿو.
اڳڻ اهي ئي جت ۾ پسان جوءَ ۾،
اوطاقون اوٺين جون سو جهيم سڀوئي،
اکڙيون روئي ماڳ نهاري موٽيون.
اسان کي اميد آهي ته سندس آشرم ٻيهر آباد ٿيندو، جيڪي روايتون صوفي محمد صفر فقير ابڙو وڌيون اهي قائم رهنديون، ٻيڙو فقير جو ميلو به مچندو رهندو، صوفين جا ميلا به قائم رهندا، ان حوالي سان اميد ته سليمان جي ابڙو پنهنجي وڏي ڀاءُ جي روايتن کي قائم رکڻ لاءِ ڪوششون ڪندو ۽ آشرم تي صوفين جا ميلا، محبت جا ميلا، راڳ ويراڳ جون محفلون جاري رکندو.