شخصيتون ۽ خاڪا

ورق ورق گلاب

سنڌ جي ماڳ مڪانن ۽ شخصيتن تي لکيل مضمونن ۽ لکڻين جي هن مجموعي ”ورق ورق گلاب“ جو ليکڪ نور سنڌي آهي. هن ڪتاب ۾ سنڌ جي ڪيترن ئي ماڳ مڪانن، قديم شهرن، ڳوٺن جو تاريخي پس منظر، ماضي حال، صوفي سنتن، سنڌ جي ڪيترن ئي حال حيات، وصال ڪري ويل شخصيتن، انوکن ڪردارن ۽ سول سوسائٽي ۾ ڪردار ادا ڪندڙن جي نجي زندگي ۽ سماجي خدمتن جو احوال شامل ڪيو ويو آهي.
  • 4.5/5.0
  • 5657
  • 907
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • نورسنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book ورق ورق گلاب

قديم ڳوٺ راوتياڻي

سانگهڙ – نوابشاهه روڊ تي سانگهڙ کان تقريبن 12 کن ڪلوميٽر پري سنڌ جو قديم ڳوٺ راوتياڻي آباد آهي، ميرن جي صاحبي هتي چند واڻين، ملاح، ڪيرين ۽ وساڻن جا گهر هئا. ان دور ۾ سانگهڙ نوابشاهه روڊ ڪچو رستو هو، هن ڳوٺ جا واڻيا نارو واهه مان زمين جا ڪجهه ٽڪر آباد ڪندا هئا. انگريز خلاف وطن يا ڪفن واري ويڙهه جو مرڪز رهندڙ مکي ٻيلو هن ڳوٺ کان تقريبن 2 ڪلوميٽر تي هو جتي هاڻ آبادي ٿي وئي آهي. واڻين ۾ هڪ عورت راوتي نالي رهندي هئي جيڪا سخي ۽ مهمان نواز هئي، ڪچي رستي تان ويندڙ مسافرن کي مکڻ، دهي، لسي سان ماني کارائيندي هئي ۽ ان ڪچي رستي تي هڪ وڻ هيٺان پاڻي جا مٺ به ڀري رکندي هئي ته اڃايل مسافر پاڻي پيئن ان رلوتياڻي عورت پويان هي ڳوٺ پهرين راوتي بعد ۾ راوتياڻي سڏجڻ لڳو، اها عورت ميرن جي دور جي ٻڌائي وڃي ٿي. هن ڳوٺ جي ملاح برادري جي به هڪ عورت ماسي حوا ملاح به انگريز دور ۾ وڏي سخي ۽ هلندي پڄندي واري عورت ٿي گذري آهي، جيڪا ڳوٺ ۽ علائقي جا فيصلا به ڪندي هئي. ميرن جي دور جي پڄاڻي وقت هن ڳوٺ جي آبادي وڌي ٻيون برادريون به آباد ٿيون، ليڪن انگريز دور ۾ خاص طور حر تحريڪ دوران هن ڳوٺ ۾ رهندڙ حرن خلاف ڪارروايون ٿيڻ ڪري ڪجهه ماڻهو حر تحريڪ ۾ شامل هئا. ڪجهه روپوش ڪجهه لوڙهن ۾ هئا. پاڪستان ٺهڻ بعد خاص طور ايوب خان جي دور ۾ ڳوٺ وڌيو ۽ وڌندو رهيو، هاڻ ننڍڙو شهر بڻيل آهي. هن وقت راوتياڻي جي آبادي تقريبن 25000 کن آهي، هن وقت ڳوٺ ۾ سيد، وساڻ، هنڱورا، مير جت، ملاح، جوڻيجا، چاڪراڻي، خاصخيلي، ڪيريا، جت ، آرائين، ڀيل ميگهواڙ ۽ ٻيون برادريون رهن ٿيون. ماضي ۾ هتي حاجي خير محمد چاڪراڻي، خان محمد هنڱورو، وڏيرو مصري ملاح، اول مرحوم، ڇٽو ملاح مرحوم، هتان جا وڏا اوطاقي ٿي گذريا آهن. مسافرن کي ماني کارائيندي خوشي محسوس ڪندا هئا. مٿي ذڪر ڪيل ماڻهو هن ڳوٺ جون هر دلعزيز شخصيتون هيون. ڳوٺ ۾ هاڻ به حاجي خير محمد چاڪراڻي مرحوم جو فرزند رئيس گلشير چاڪراڻي، علي خان هنڱورو، ملاحن جي اوطاق سائين بخش ملاح هلائي رهيو آهي. ڳوٺ جي سماجي ورڪرن ۾ عطا محمد وساڻ، خان محمد هنڱورو، فقير مير حسن هنڱورو، مطلع الحق بخاري، رئيس گلشير خان چاڪراڻي، ناز ڪريم بخش چاڪراڻي، حاجي مصري ملاح، گل حسن ملاح ۽ ٻيا آهن. مشهور شاعر سونو سحر هنڱورو، ناز چاڪراڻي جو تعلق به هن ڳوٺ سان آهي. هتان جي مشهور صحافين ۾ ناز چاڪراڻي، عبدالقادر شاهه شامل آهن. هتان جي استاد بشير احمد آرائين پاڻ هاڻ رٽائرڊ آهن ۽ استاد نظر هنڱورو، علي خان هنڱورو ۽ ٻين جو بهترين استاد طور نالو ورتو وڃي ٿو. راوتياڻي ۾ ڇوڪرن، ڇوڪرين لاءِ گورنمينٽ پرائمري ۽ گورنمينٽ گرلس هاءِ اسڪول آهن. سرڪاري طور ميڊيڪل ڊسپينسري به آهي. ڳوٺ ۾ عورتون هٿ جو هنر جي حوالي سان مشهور آهن. هتان جون رليون، سڳيون، اڳٺ، سنڌي ڀرت مشهور آهن. هتان جي رهواسين جو تقريبن هر گهر ۾ چوپايو مال آهي. جيڪو ڳوٺ وارن جو شوق سان گڏ روزگار جو ذريعو به آهي. هتي پرائيويٽ اسڪول به آهن. هن ڳوٺ ۾ حر جماعت جو اثر آهي. هتان جا ملاح سروري جماعت جا آهن، ليڪن ڳوٺ وارن ۾ اهو جماعتي فرق ناهي، ڳوٺ وارن جا پاڻ ۾ بهترين ڀائرن جهڙا تعلقات آهن، سڀ ڳوٺ وارا ڏک سک ۾ گڏ هوندا آهن. ڳوٺ ۽ آسپاس جي مشهور اولياءُ حضرت سيد سلطان شاهه، سيد چن بادشاهه، سيد موليڏنو شاهه عرف سرهو پير جون مزارون آهن. جتي هر وقت زائرين اچن ٿا. سيد مولڏينو شاهه عرف سرهو پير جي قبرستان الله لوڪ فقير ۽ درويش فقير محمد رمضان ملاح جيڪو لطيف سائين جو فقير هو ۽ منهنجو نانو هو، ان جو به آخري آرام گاهه آهي. ماضي ۾ هن ڳوٺ ۾ سگهڙن جون ڪچهريون به ٿينديون هيون نڙ بيت وارن جون محفلون به ٿينديون هيون.