عوام دوست سياستدان فقير فدا حسين ڏيرو
فدا حسين ڏيرو ننڍي هوند کان ذهين، سماجي ڪمن سان دلچسپي رکندڙ، سخي، مهمان نواز، سلڇڻو هو، پرائمري ڳوٺ مان 6 کان 8 تائين گورنمينٽ مخدوم غلام حيدر هاءِ اسڪول هالا مان، 9 ۽ 10 گورنمينٽ شاهه عبداللطيف هاءِ اسڪول مان، انٽر ۽ بي اي نيو علي ڳڙهه ڪاليج ٽنڊو آدم مان پاس ڪيو. 1976ع ۾ نيو علي ڳڙهه ڪاليج ۾ شاگرد يونين جو صدر به چونڊيو ويو. هن شاگردي دور ۾ سياست ۾ پير پاتو ۽ جيئي سنڌ جو همدرد رهيو، انهي پليٽ فارم تي سرگرم رهيو. ڪاليج ۾ هيرو طور سڃاتو ويندو هو، ڇاڪاڻ ته سڀني شاگردن سان هٿ جوڙ رهيس، جڏهن جنرل ضياءَ شهيد ذوالفقار علي ڀٽو کي اقتدار کان هٽائي قيد ڪيو، اهو وقت پ پ لاءِ انتهائي ڏکيو وقت هو، پ پ جا ڪيترائي بااثر وڏيرا گهرن ۾ لڪي ويهي رهيا، ان ڏکئي دور ۾ فدا حسين ڏيرو پ پ ۾ شامل ٿيو. ايم آر ڊي جي 83 ۽ 86ع وارين تحريڪن ۾ سندس ڀرپور ڪردار رهيو. هن جمهوريت جي بحالي لاءِ جدوجهد ڪئي، ان ڏوهه ۾ کيس ايم آر ڊي جي ٻنهي تحريڪن دوران گرفتار ڪيو ويو. 83ع ۾ هڪ سال 1986ع ۾ 7 مهينا سينٽرل جيل ۽ نارا جيل حيدرآباد ۾ رهيو. 1987ع ۾ کيس پ پ ضلع سانگهڙ جو صدر چونڊيو ويو، ان کان اڳ پ پ ضلع جو انفارميشن سيڪريٽري به رهيو. پ پ جو صدر ٿيڻ بعد پاڻ ضلع ۾ بهتر انداز ۾ تنظيم سازي ڪئي، پارٽي کي فعال بنايو، ڪارڪنن ۾ وڌندڙ اختلاف ۽ گروپ بندي ختم ڪرايون. 1988ع ۾ پ پ حڪومت ۾ کيس پيپلز ورڪس پروگرام جو سانگهڙ لاءِ چيئرمين مقرر ڪيو ويو. پاڻ بنا فرق جي عوام جي خدمت ڪئي. پ پ ورڪرن جي مشوري سان رڪارڊ ٽوڙ ترقياتي ڪم ڪرايا. 1990ع وارين عام چونڊن ۾ پي ايس ٽنڊو آدم تي نگران وزيراعليٰ ڄام صادق علي فارم ڀرايو ته ان سامهون ڪير به چونڊ وڙهڻ لاءِ دل ٻڌي نه سگهيو ته فدا حسين ڏيرو کي پ پ پاران ڄام صادق علي خان جي سامهون چونڊ وڙهڻ لاءِ ٽڪيٽ ڏني وئي ته هن لبيڪ ڪيو. چونڊ سرگرميون شروع ٿيندي ڄام صادق علي خان انتقامي ڪارروايون شروع ڪيون. فدا حسين ڏيرو جي جلسن، جلوسن، ڪارنر گڏجاڻين ۾ هر طرح سان رڪاوٽون وجهڻ لاءِ سرڪاري مشينري کي استعمال ڪيو ويو ۽ فدا حسين ڏيرو سندس دوستن، پ پ ورڪرن کي حراسان ڪيو ويو، پر هنن چونڊ سرگرميون جاري رکيون ته ڄام قهري ڪارروايون شروع ڪندي مرڪزي چونڊ آفيس مختيار شورو جي اوطاق تي پوليس فائرنگ ڪئي، ڪارڪنن ۽ ملازمن کي گرفتار ڪيو ويو، بعد ۾ فدا حسين ڏيرو جي حمايتن، دوستن جي گهرن تي ڇاپا هڻي کين ڪوڙن ڪيسن ۾ گرفتار ڪيو ويو. چونڊ ڏينهن پ پ جي ايجنٽن تي پوليس ۽ ڄام گروپ وارن لٺيون وسايون ۽ فدا ڏيرو کي پيغام ڏنو ويو ته چونڊ سرگرميون بند نه ڪندو ته ماريو ويندو، سندس ساٿي گرفتار ٿيڻ بعد فدا حسين ڏيرو اڪيلي سر ميدان ۾ لٿل هو. بعد ۾ چونڊ ڏينهن پارٽي جي فيصلي تي چوند بائيڪاٽ ڪيو ويو. 1995ع ۾ پارٽي ۾ سندس قربانين جي پيش نظر سينٽر بنايو ويو. 93ع وارين چونڊن ۾ اين اي 181 جي سيٽ تان ڪامياب ٿيندڙ ڄام معشوق علي خان خلاف ڌانڌلين جي شاهنواز خان جوڻيجو پاران پٽيشن تي فيصلو آيو، جنهن ۾ ڄام معشوق علي خان جي سيٽ رد ڪندي نئين سر چونڊ ڪرائي وئي، ان ننڍي چونڊ ۾ پ پ شهيد ڀٽو پارٽي پاران مخدوم خليق الزمان اميدوار هو ۽ پ پ پاران فدا حسين ڏيرو کي بيهاريو ويو ۽ فدا حسين ڏيرو 70 هزار کان وڌيڪ ووٽ کڻي ڪامياب ٿيو. ڄام صادق علي جو دور جيڪو سنڌ ۾ پ پ لاءِ جنرل ضياءَ جي دور کان وڌيڪ خطرناڪ دور سمجهيو وڃي ٿو، ان دور ۾ ڄام صادق علي جا جوهه جلال نه سهندي ڪيترائي پ پ اڳواڻ پاڻ مرادو يا صرف سندس نياپن تي پ پ ڇڏي ڄام گروپ ۾ شامل ٿيا، پر فدا حسين ڏيرو انڪار ڪيو ته سندس خلاف ڪوڙا ڪيس داخل ڪري گرفتار ڪري ٽنڊو آدم، کپرو، ڦلهڏيون، کاهي ۽ ٻين ٿاڻن جي لاڪ اپ ۾ قيد ڪري کيس طرح طرح جا ذهني ٽارچر ڏنا ويا، پر فدا حسين ڏيرو نه جهڪيو ته ڄام کيس وزير اعليٰ هائوس تي آڻائي چيو ته تنهنجي جواني تي رحم ٿو اچي، تون پنهنجو ويري نه بنج، توکي هڪ رات جي مهلت ڏيان ٿو يا پ پ کي پيارو ڪر يا پاڻ کي، ان بعد فدا حسين ڏيرو پ پ قيادت ۽ دوستن سان مشورو ڪيو، جن وقت جي حالات کي ڏسندي مشورو ڏنو ته جان بچائڻ سنت آهي، ان ڪري في الحال ڄام گروپ ۾ شامل ٿي. ليڪن ان جي باوجود خفيه طور پ پ کي مضبوط ڪرڻ لاءِ ڪم ڪيو، فدا حسين ڏيرو سچار مخلص يار ويس، مهمان نواز آهي، سندس اها خاصيت رهي آهي ته هن سياست ۾ نه پاڻ ٺاهيو آهي نه دوستن جا ناجائز ڪم ڪيا آهن،. سندس سياسي مخالف به اها ڳالهه مڃين ٿا ته هن ڪڏهن به قبضا گروپ، منشيات ۽ جوا هلائيندڙ، غلط ڪم ڪندڙن نه ته ڌاڙيلن چور پاٿاريدارن جي سرپرستي يا مدد ڪڏهن به نه ڪئي آهي، نه وري ڪوڙا دلاسا ڏيڻ واري سياست ڪري ٿو، ڪم نه ٿيڻ جهڙو هوندو آهي ته ٺڙڪ جواب ڏيندو آهي، پوءِ ڪير خوش رهي يا ناراض، سندس ڪوڙ سان نفرت سچ سان محبت آهي، ٽنڊو آدم جي غريب عوام کي اهي ڏينهن وسريا نه آهن جڏهن فدا حسين ڏيرو جي ڳوٺ ويجهو روهڙي ڪئنال کي گهارو پيو، جنهن ۾ فدا ڏيرو جو ڳوٺ ۽ زمينون ٻڌي ويون پر پاڻ ان جي پرواهه ڪرڻ بجاءِ ٻڏل ڳوٺن مان ماڻهن کي ڪڍيو، انهن کي گاڏيون فراهم ڪيون ته جيئن هو پنهنجا سامان ڪڍي محفوظ هنڌ تي پهچن، متاثرين کي محفوظ هنڌن تي پهچائڻ بعد هن متاثرين جي لاءِ قائم ڪيل ڪئمپن ۾ کاڌ خوراڪ، علاج معالج جو انتظام ڪيو. متاثرين کي ڪپڙا ۽ روڪڙا پئسه به ڏنا، پاڻ علائقي جي عوام سان مائٽن وانگر محبت ڪري ٿو، ان ڪري علائقي جا ماڻهو هن سان پيار ڪن ٿا ۽ فدا حسين ڏيرو علائقي جي عوام جي دلين جي ڌڙڪن بنيل آهي، اقتدار ۾ هجي يا نه، عوام جا هن وٽ ميڙا هوندا آهن. 2013ع وارين چونڊن ۾ کيس ضلع جي ڏکي سانگهڙ سنجهورو واري اين اي واري سيٽ جي ٽڪيٽ ڏني وئي، اتي چونڊن ۾ ڇا ٿيو، پولنگن تي ڇا ٿيو؟ اهو احوال ضلع جي عوام کان ڳجهو نه آهي ۽ اهو ميڊيا جي زينت به بنيو، پر ان هوندي به هن سٺي نموني مقابلو ڪيو، هن وقت پاڻ پ پ اڳواڻ جي حيثيت سان ۽ سندس ڀائٽيو فراز خان ڏيرو ٽنڊو آدم مان ايم پي اي جي سيٽ تان ڪامياب ٿي عوام جي بي لوث خدمت ڪري رهيا آهن. جڏهن ته فدا حسين ڏيرو جي فرزند پارس ڏيرو ۽ ڀائٽيو نويد ڏيرو جي عوامي خدمتن کي به نظر انداز نه ٿو ڪري سگهجي، سندس عوام ۾ مقبوليت ڏسندي سانگهڙ ۾ بلدياتي چونڊن جي ورڪ دوران مٿس قاتلانه حملو ڪرايو ويو، گاڏي بلڊ پروف هئڻ ڪري بچي ويو، پر سندس ڀائيٽيو شير محمد ڏيرو ۽ ٻيا ساٿي زخمي ۽ 3 ساٿي شهيد ٿي ويا، ان جي باوجود ڊڄي ويهڻ بجاءِ سياست ڪري رهيو آهي.
فدا حسين ڏيرو سان ڪيترن ئي ڳالهين تي اختلاف به رهيا آهن. ناراضگيون به رهيون آهن، پر هن سان گڏ رهڻ، هلڻ جو به موقعو مليو آهي. سندس شخصيت کان متاثر آهيان .پاڻ مهمان نواز، يار ويس ۽ همدرد انسان آهي. اها الڳ ڳالهه آهي ته ماضي ۾ فقير فقراءَ غريب دوستن جي لفافا ڪلچر ذريعي جيڪا سار لهندو هو، انب تحفي ۾ موڪليندو هو، اهو سلسلو ڪافي وقت کان بند يا گهٽائي ڇڏيو آهي. پاڻ ٽنڊوآدم ۾ پارس هائوس قائم ڪري اتي ويهي عوام جا مسئلا ٻڌي حل ڪرڻ جي ڪوشش ڪري ٿو.