سنڌ شناسي

سنڌوءَ جو سفر 1989ع

ھي ڪتاب انڪري بہ منفرد آھي جو بدر ابڙي پنھنجي ساٿين انور پيرزادي ۽ ڪليم لاشاري سان گڏ 1989ع ۾ Indus Expedition جي نالي سان 12 ماڻھن تي مشتمل ٽيم سان گڏ 22 ڏينھن ۾ سنڌوءَ جي مھم جوئي ڪئي، جيڪا اٽڪ کان ڪابل نديءَ جي ڇوڙ وٽان شروع ٿي ڪيٽي بندر تائين توڙ پھتي. انور پيرزادو لکي ٿو: ”ھي ڪتاب ظاھر ۾ تہ ھڪ سفرنامو آھي پر بدر ان کي تحقيق جو ھڪ ڳٽڪو بڻائي ڇڏيو آھي. جيئن تہ ان جو موضوع سنڌو درياءُ آھي، ان ڪري چئي سگهجي ٿو تہ ھي ڪتاب سنڌ ۽ سنڌي ماڻھن جي ثقافتي وجود جي تاريخ آھي.

  • 4.5/5.0
  • 76
  • 16
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • بدر ابڙو
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book Sindhu'a Jo Safar

پبلشر پاران

1989ع ۾ (Indus Expedition) جي نالي سان سنڌوءَ جي مهم جوئي ٿي، جيڪا اٽڪ کان مٿي ڪابل نديءَ جي ڇوڙ وٽان شروع ٿي پورٽ قاسم تي توڙ ٿي. تفصيلي رڪارڊ نوٽ ڪرڻ جي لحاظ کان سنڌوءَ جي پهرين مڪمل مهم جوئي آهي، جيڪا سنڌ جي چونڊ سڄاڻ فردن جي سٿ سان سرانجام ٿي. هن مهم جوئي ۾ محترم بدر ابڙي جي بقول هن جيڪي ڪجهه ڏٺو، پڙهيو يا ٻڌو، تنهن کي ڪاغذ تي لاٿو، سنڌوءَ جي سفر ۾ هُن پنهنجا مشاهدا قلمبند ڪيا. سنڌوءَ جي ڪنارن تي آباد سوين ماڻهن کان انٽرويو ڪيا ۽ بعد ۾ انهن کي قلمي شڪل ڏيڻ وقت سنڌ، سنڌو ۽ سنڌوءَ جي تهذيب تي لکيل ڪيترن ئي ڪتابن جي حوالن ڏيڻ سان هن سفر جي ڪتاب کي تحقيقي شڪل ڏئي ڇڏي آهي. ان حوالي سان هن ڪتاب کي سنڌ جي ثقافتي تاريخ جو ڳٽڪو چئجي ته ان ۾ ڪوبه وڌاءُ ڪونهي. هي ڪتاب، ”سنڌوءَ جو سفر 1826ع“ جي ترجمو ٿيل مواد سان گڏ، گذريل هڪ سال کان تيار ٽريسنگ ڪاپين جي صورت ۾ موجود هئو. اسان پنهنجي محدود وسيلن جي ڪري ڪوشش پئي ڪئي ته هن ڪتاب کي تمام سهڻي گيٽ اپ ۽ مڪمل رنگين تصويرن سان پڌري ڪرڻ لاءِ ان کي ڪنهن سرڪاري اداري جي سهڪار سان جوائنٽ پبليڪيشن ڪري پڌرو ڪجي. ان مقصد لاءِ اسان سنڌ جي تقريبن سڀني سرڪاري ادارن وٽ اڌو اڌ خرچ ۽ اڌو اڌ ڪاپيون ورهائي کڻڻ جي سين هنئي، پر ڪنهن به آمادگي ظاهر ڪونه ڪئي. ڪروڙين رپين جي قومي فنڊن مان قائم انهن ادارن وٽ شايد هن ڪتاب کان وڌيڪ ڪي ٻيا ڪتاب ترجيحي طور تي اشاعت لاءِ موجود هوندا. نتيجي ۾ آخرڪار اسان کي پنهنجي ئي وسيلن تي ان کي پڌرو ڪرڻ کان سواءِ ڪو چارو نه رهيو ۽ اها حسرت پنهنجي جاءِ تي باقي رهجي وئي ته اسان ڪجهه صفحن کان سواءِ باقي تصويرن کي رنگين ڪري ڇاپي نه سگهياسين. هن سان گڏ اسان سنڌوءَ جو سفر 1826ع به پڌرو ڪري رهيا آهيون ته جيئن ان وقت جي سنڌ ۽ سنڌو ۽ هاڻوڪي سنڌ ۽ سنڌوءَ جو تقابلي مطالعو ڪرڻ جو ٻٽو مقصد حاصل ٿئي. محترم بدر ابڙي جي لاءِ هن هيڏي ساري محنت جو صلو زنده قومن وٽ ته اڻ ميو هجي ها ليڪن اسان وٽ ڪهڙي پڪ آهي ته کيس زندگيءَ ۾ اسانجي ادارن پاران سندس مانّ وٽان مڃتا به ملندي يا نه؟ البته جيئنءَ ته هي ڪتاب سنڌوءَ جي ڪنارن تي آباد گوڏ ۽ گنجي پاتل ماڻهن جي تذڪري جي جهونگار آهي ۽ سنڌ جي تاريخ انهن جي ئي دم سان آهي، ان ڪري محترم بدر ابڙي جو هي ڪم اسڪائي ليڪس جي سفر وانگر تاريخ جي صفحن تي کيس هميشه لاءِ امر بڻائي ڇڏيندو. نور احمد ميمڻ چيئرمين سنڌيڪا اڪيڊمي