ميربحر ڪير آهن؟
اهو ئي سوال مون کبڙ پاتڻيءَ کان پڇيو. مون سمجهڻ پئي چاهيو ته خود ميربحرن وٽ ان سوال جي ڪهڙي تشريح آهي.
”سائين اڳي ميربحر ڪو نه هئا. ميربحر معنيٰ جيڪي مڇيون مارين ... ٻيڙيون ڪاهين. اڳئين زماني ۾ ٻيڙيون جِنَ هلائيندا هئا ... اُن وقت ۾ اسان جو هڪ بزرگ هو جهنڊو پاتڻي ... اها گهڻي وقت جي ڳالهه آهي ان ڪري اسان کي اها ته خبر ناهي ته هو ڪٿي رهندو هو پر اُهو درويش هڪ ڏينهن درياهه جو ڪپ وٺيو پئي آيو ته ڪجهه جِنن هڪ ٻيڙي ڪپر سان لائي ماني پئي کاڌي ... ان زماني ۾ ٻيڙيءَ کي پڳهه ڪو نه هوندا هئا.
ٻيڙي ڪپر سان ڪو نه ٻڌندا هئا. ڇولين تي ٻيڙي هٽڻ لڳي ته پوءِ جهنڊي پاتڻيءَ ڇا ڪيو جو ٽپو ڏيئي کڻي ٻيڙيءَ جي پڳهه مان ورتائين ...
جيئن ئي جِنَ ماني کائي واندا ٿيا ته ڏسن کڻي ته وڃ! اهڙي ڪا ڇِپَ آهي جنهن ٻيڙي جهلي ورتي آهي ... پوءِ جِنَ ڊپ ۾ ٻيڙي ڇڏي ڀڄي ويا ... ان کانپوءِ ميربحر ٿيا ...“ کبڙ پاتڻيءَ ته ڳالهه پوري ڪئي پر مان سوچ ۾ پئجي ويس. جِنَ ماڻهوءَ کي ڏسي ٻيڙيون ڇڏي ڀڄي ويا پر ماڻهن جي ذهنن تي اڃان تائين جِنَ ڇو سوار آهن؟ ويچارا ماڻهو! انهن کي اڃا تائين پاڻ تي ويساهه نٿو اچي ته انهن ماضيءَ ۾ ڪهڙا ڪهڙا ڪارناما نه ڪيا آهن. ٻيو ته ٺهيو ٻيڙيءَ جي ايجاد جو ڪارنامو به جِنن کي لکي پڙهي ڏنو اٿائون! ڪٿي ائين ته ناهي اتر ايشيا جي ويڙهاڪ نسلن تاريخ کان اڳ واري زماني ۾ دراوڙ لوڪن کان ٻيڙيون ڦريون هجن! ... ۽ کبڙ پاتڻيءَ جي بيان ڪيل هيءَ ڏندڪٿا ان واقعي جو بگڙيل پڙاڏو هجي!