بلوٽ جي اصل ڪهاڻي
بلوٽ جي اصل ڪهاڻي اڃا گم آهي.
قبرن کان ڪجهه فاصلي تي هڪ قديم قلعي جا نشان آهن، جيڪو عيسوي سن کان سوا ٻه سؤ سال پراڻو سمجهيو وڃي ٿو. هتي ٻڌن ۽ هندن جي وقت جا آثار آهن. بِل ڪوٽ اصل ۾ اهو قلعو آهي، جيڪو کري بِلوٽ ۽ بلوٽ شريف ٿي ويو آهي. چون ٿا ته دِل ۽ بِل ٻه ڀائر هئا. بِل پنهنجي ڀاءُ دِل جي حملن کان بچڻ لاءِ هيءُ قلعو ٺهرايو هو. دل شريف هو، بِل ظالم. نيٺ هڪ ڏينهن دِل پنهنجي ڀاءُ بِل کي ماري وڌو. چون ٿا ته هن ماڳ جو ذڪر ”مهاڀارت“ ۾ به آهي. تازو پاڪستان ٽيليويزن وارن هن ماڳ جي مختصر ڊاڪيوميٽري تيار ڪئي آهي.
اصل ۾ هن علائقي ۾ ڪافر ڪوٽن جو هڪ سلسلو حصن ۾ ورهايل آهي. جيڪي مسلم دور کان اڳ واري زماني سان تعلق رکن ٿا. قديم وقتن کان انهن ماڳن کي پوترتا/تقدس حاصل آهي. ڪافر ڪوٽن جو هڪ سلسلو بلوٽ لڳ آهي. ٻيو سلسلو بلوٽ کان چاليهارو کن ڪلو ميٽر اتر ۾ ڪِشور (Kishore) ٽڪرين ۾ آهي.
ذڪر هيٺ، ڪافر ڪوٽ سان هڪ ڏند ڪٿا شامل آهي: هڪ ڏينهن اَجري قبيلي جو هڪ ماڻهو مندر جي تهه خاني جون ڏاڪڻيون لهي ويو. اندر خزانو هو. هن خزاني مان ڪجهه شيون کڻي واپس نڪرڻ جي ڪوشش ڪئي ته در بند ٿي ويو. خزانو ڦِٽو ڪيائين ته در کلي ويو. ٻيهر خزانو کنيائين ته در ٻيهر بند ٿي ويو. نيٺ خزانو کڻڻ جو ارادو ڇڏي جان بچائي نڪتو. ٻي روايت موجب هن جڏهن خزاني کي هٿ ٿي هنيو ته انڌو ٿي پئي ويو. مڪمل تحقيق نه هئڻ سبب، هنن ڪافر ڪوٽن جي پوري ڄاڻ نه ٿي ملي. پر هڪ روايت موجب اهي قلعا ٽن ڀائرن دِل، بِل ۽ اَڪل جا هئا. دِل راجا جو ڪوٽ اڄڪلهه ڪافر ڪوٽ سڏجي ٿو. بِل جو ڪوٽ بلوٽ آهي ۽ اَڪل جو ڪوٽ اڄڪلهه اڪره سڏجي ٿو، جيڪو بنون ماٿريءَ ۾ آهي. انهن سڀني ڪوٽن جي اڏاوت هڪ ئي قسم جي آهي ۽ اهي مستطيل ٿلهن تي ٺهيل آهن، انهن جا دروازا اوڀر کان آهن. قلعن جي وچ ۾ مرڪزي ڪمرا چورس آهن، جن جي ماپ ٻارهن کان سورهن فٽن جي وچ ۾ آهي.