ماجيران ۽ کپر کاٽوڙي
جهرڪ کان ٽي ميل اتر طرف هڪ ٽڪريءَ جو نالو ’کپرو‘ آهي. ٽڪريءَ جي چوٽيءَ تي پراڻيون قبرون آهن. هيءَ عجيب قبر ٻڌائي وڃي ٿي، جيڪا اصل ۾ هڪ آهي پر ان کي ٻه ٺاهيو ويو آهي. اوڏانهن وڃڻ لاءِ جهرڪ کان راڄ ڳوٺ وارو رستو کڻي سگهجي ٿو.
چون ٿا ته کپر کاٽوڙي ڪنهن وقت ۾ هڪ چور هو. چوريون ڪندو هو، پوءِ هڪ ڏينهن مارجي ويو. مجيرا بادشاهه جي ڌيءَ به کاٽڙئي سان گڏ ساڳئي قبر ۾ رکيل آهي. مقامي ماڻهن ۾ ان تي اختلاف آهي ته ماجيران يا مجيرا اصل ۾ بادشاهه هو يا بادشاهه جي ڌيءَ. گهڻن جي راءِ هئي ته مجيرا شهزادي هئي. مجيرا جي پيءُ جي پاڻي ڪجهه پنڌ تي هڪ ٽڪريءَ تي آهي، جنهن کي ماجيران جي ماڙي چون ٿا. کپرو، جهرڪن وٽ بُٺيءَ تي رهندو هو. ٻنهي جو پاڻ ۾ پيار ٿي پيو. ڇاڪاڻ ته شهزاديءَ تي سخت پهرو هو ان ڪري کپرو زمين مان اندران ئي اندران کاٽ هڻي شهزاديءَ وٽ ويندو هو. پوءِ هن سان ملاقات ڪري واپس پنهنجي ٽڪريءَ تي ايندو هو. ساڳئي ٽڪريءَ، جتي هاڻي ٻنهي جون قبرون آهن.
”ٻنهي جون قبرون گڏيل ڇو آهن؟“ اسان هڪ همراهه کان پڇيو.
”ان ڪري جو ... اسان جا وڏا ٻڌائن ٿا ته ٻنهي جي پاڻ ۾ ايڏي محبت هئي جو مرڻ کان پوءِ جڏهن ٻنهي کي جدا جدا ڍڪيائون ٿي ته گڏجيو ٿي ويا. پوءِ ٻنهي کي ائين ئي ڍڪي مٿان ٻن قبرن جا نشان ٺاهي ڇڏيائون!“
ٻنهي جو موت شاهي انتظام سبب ٿيو. کپر کاٽوڙيءَ جي ڌنڌي تي اختلاف راءِ هو. اسان ڏٺو ته، جڏهن مقامي ماڻهن اسان کي هن عشقيه داستان جا تفصيل پئي ٻڌايا، تڏهن اهي پاڻ ۾ اٽڪي ٿي پيا. ڪجهه ماڻهن جو چوڻ هو ته کپر کاٽوڙي نالو صحيح ناهي اصل نالو کپرو کاروڙي آهي، هڪ ماڻهوءَ ’کپر گاروڙي‘ چيو، ٻئي ’کاهوڙي‘ چيو، ٽئين ’کانٽيڙو‘ چيو. مختلف ماڻهن، ماجيران جو نالو به مختلف اچاريو. ڪنهن چيو ’مُجيرا‘ ڪنهن چيو ’ماجي رام‘ ڪنهن چيو ’ماجيران‘ ڪنهن چيو ته بادشاهه جو نالو ’ماجيرام‘ هو، جنهن جي ڌيءَ ’ماجيران‘ هئي.
هڪ ڏندڪٿا چوي ٿي ته کپر کاروڙي هڪ فقير هو جنهن جو ماجيران شهزاديءَ سان پيار هو. وٽس هڪ ڪرامتي کينهو هو. بادشاهه کي هڪ ڏينهن ٻنهي جي پيار جي خبر پئجي وئي. ان کان پوءِ بادشاهه ڪنهن ريت اهو ڪرامتي کينهو هٿ ڪيو ته فقير کپر کاروڙيءَ جي طاقت ختم ٿي وئي. پوءِ بادشاهه ٻنهي کي قتل ڪرائي ڇڏيو. ان کانپوءِ هيءُ شهر تباهه ٿي ويو.
جهرڪن جا ڪافي نوجوان ماجيران جي ماڙي، جهرڪن يا سنڌوءَ جي هن پار اوڀر ۾ پنج ست ميل پري ٻُڌ جي ٽڪر تي تحقيق لاءِ تعاون ڪرڻ لاءِ تيار آهن. هڪ همراهه بشير احمد ٻڌايو ته ماجيران جي ٽڪر تان ڪجهه وقت اڳ هاءِ اسڪول جهرڪ جي استاد غلام مصطفيٰ سمي کي ٽامي جون ڪجهه مورتيون مليون هيون. اهي مورتيون انساني شبيهه جون هيون، جن تي ڪٽ لڳل هو يا گٺل هيون. مورتي عورت جي هئي، ويٺل صورت ۾. ٿي سگهي ٿو ته اها مورتي عورت جي نه پر خود گوتم ٻڌ جي هجي. ماڻهو ٻڌائين ٿا ته ٻي مورت بيٺل عورت جي هئي.
ٻيڙي رواني ڪري اسان ماجيران ماڙي ڏسڻ جو فيصلو ڪيو، جيڪا جهرڪ کان ڇهه ڪلو ميٽر ڏکڻ_ اولهه ۾ نيشنل هاءِ وي جي کاٻي پاسي تي ننڍي ٽڪريءَ تي آهي. ماجيران کان پوءِ سونڊا پتڻ تي ٻيڙياتن سان ملاقات ٿيندي.