سنڌ شناسي

سنڌوءَ جو سفر 1989ع

ھي ڪتاب انڪري بہ منفرد آھي جو بدر ابڙي پنھنجي ساٿين انور پيرزادي ۽ ڪليم لاشاري سان گڏ 1989ع ۾ Indus Expedition جي نالي سان 12 ماڻھن تي مشتمل ٽيم سان گڏ 22 ڏينھن ۾ سنڌوءَ جي مھم جوئي ڪئي، جيڪا اٽڪ کان ڪابل نديءَ جي ڇوڙ وٽان شروع ٿي ڪيٽي بندر تائين توڙ پھتي. انور پيرزادو لکي ٿو: ”ھي ڪتاب ظاھر ۾ تہ ھڪ سفرنامو آھي پر بدر ان کي تحقيق جو ھڪ ڳٽڪو بڻائي ڇڏيو آھي. جيئن تہ ان جو موضوع سنڌو درياءُ آھي، ان ڪري چئي سگهجي ٿو تہ ھي ڪتاب سنڌ ۽ سنڌي ماڻھن جي ثقافتي وجود جي تاريخ آھي.

  • 4.5/5.0
  • 76
  • 16
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • بدر ابڙو
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book Sindhu'a Jo Safar

ڄام پور وٽ ٻيڙين جي پُل

ڄام پور وٽ ٻيڙين جي پُل

سنڌوءَ تي هڪ ڪنڌيءَ کان ٻِي ڪنڌيءَ تائين پري کان نظر ايندڙ ننڍڙا، ٽٻڪا، قطار ۾ بيٺل ٻيڙيون هيون، سنهڙي ليڪ انهن ٻيڙين مٿان رکيل تختن جي هئي ۽ ان تي چڙهندڙ ماڪوڙو هڪ جيپ هئي. هيءُ پل به مندائتي آهي. سياري جي مند ۾ درياهه ۾ چاڙهه ۽ تِک ۾ گهٽتائي هئڻ ڪري ٻيڙيون ٻڌجي سگهجن ٿين ۽ ٽريفڪ سولائي سان ٽپي وڃي ٿي. اونهاري ۾ پل کنيو ڇڏين. هن وقت آرپار اٽڪل چاليهارو کن ٻيڙيون قطار ۾ بيهاريون ويون آهن. جيڪڏهن درياهه تار هجي ته جيڪر سوين ٻيڙيون قطار ۾ بيهي سگهن ٿيون. درياهه جو پيٽ تمام وڏو آهي. سندس ٻي ڇاڙ الهندي پاسي ڪجهه ميلن جي مفاصلي کان پئي وئي. ان تي به ٻيڙين جي ننڍي پل ٻڌل آهي.
پُل لاءِ استعمال ٿيل هر ٻن ٻيڙين جي وچ ۾ اٺن ڏهن فوٽن جو مفاصلو آهي. ٻيڙين جي مٿان تختا مضبوطي سان وڇائي انهن تي پلال وڌو ويو آهي.
هڪ وقت ۾ هڪ طرف کان گاڏيون ڇڏيون وڃن ٿيون. ان وچ ۾ ٻئي ڪناري تي گاڏين جي قطار لڳي وڃي ٿي. پُل تي هڪ قديم ۽ دلچسپ سگنل جو انتظام آهي. ٻنهي ڇيڙين تي لوهي ڊرم رکيا ويا آهن. جنهن پاسي کان گاڏيون ڇڏيون وڃن ٿيون، ان طرف کان ٽريفڪ سنڀاليندڙ همراهه لوهه جي هڪ ننڍڙي راڊ سان ڊرم کڙڪائي ٿو جنهن جو آواز پرين ڪنڌيءَ تائين پهچي ٿو. ڊرم جو کڙڪو ٻڌي ٻئي طرف کان ٽريفڪ بند ڪئي وڃي ٿي.
ڊرمن کان اڳ هتي نقارا استعمال ڪيا ٿي ويا. اڄڪلهه نقارا مرمت لاءِ ويل آهن. تمام وڏيون ۽ ڳريون گاڏيون نٿيون ڇڏيون وڃن. البت مسافر سواريون جهڙوڪ: سوزڪيون ۽ ڊاٽسنون لنگهڻ جي اجازت آهي، سو به ان ريت ته مسافر هڪ ڪنڌيءَ تي لهي پيرين پنڌ ٻي ڪنڌيءَ تائين وڃن، گاڏي بنا مسافرن جي ٻي ڪنڌيءَ تائين پهچي پوءِ ٻيهر مسافر کڻي اڳتي رواني ٿئي ٿي. ٻيڙين ۽ پل جي مرمت جو جوڳو انتظام آهي. ڀر ۾ ئي جهونين ٻيڙين جي مرمت ٿئي ٿي. اسان کي رات هتي ئي گذارڻي آهي. تنهن ڪري رات جو يا صبح جي پهر ۾ ٻيڙيءَ وارن سان حال احوال وٺڻ جو ارادو آهي. في الحال سج لهڻ کان اڳ ڄام پور ڏسڻ جو خيال ڪيو اٿئون. هتي ٻيڙين جي پل ۽ ٻيڙين جي مرمت جو انتظام ڏسي اٽڪ ۽ خيرآباد وٽ ڪنهن زماني ۾ قائم ٿيل ٻيڙين جي صنعت جو خاڪو ذهن ۾ اڀري ٿو، جيڪو لڳ ڀڳ ههڙو ئي هوندو.