سنڌ شناسي

سنڌوءَ جو سفر 1989ع

ھي ڪتاب انڪري بہ منفرد آھي جو بدر ابڙي پنھنجي ساٿين انور پيرزادي ۽ ڪليم لاشاري سان گڏ 1989ع ۾ Indus Expedition جي نالي سان 12 ماڻھن تي مشتمل ٽيم سان گڏ 22 ڏينھن ۾ سنڌوءَ جي مھم جوئي ڪئي، جيڪا اٽڪ کان ڪابل نديءَ جي ڇوڙ وٽان شروع ٿي ڪيٽي بندر تائين توڙ پھتي. انور پيرزادو لکي ٿو: ”ھي ڪتاب ظاھر ۾ تہ ھڪ سفرنامو آھي پر بدر ان کي تحقيق جو ھڪ ڳٽڪو بڻائي ڇڏيو آھي. جيئن تہ ان جو موضوع سنڌو درياءُ آھي، ان ڪري چئي سگهجي ٿو تہ ھي ڪتاب سنڌ ۽ سنڌي ماڻھن جي ثقافتي وجود جي تاريخ آھي.

  • 4.5/5.0
  • 134
  • 27
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • بدر ابڙو
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book Sindhu'a Jo Safar

ڪيل بستيءَ کان اڳتي

ڪيل بستيءَ کان اڳتي

ڪيل بستيءَ کان واپسيءَ مهل اسان هڪٻئي جون شڪليون ڏٺيون پيش آيل واقعي کان پوءِ هر چهري تي چڙ ۽ ڦڪائي هئي. درياهه تي سفر جو اڄ اڃا ٽيون ڏينهن هو، پر سڀنيءَ جا رنگ جهڪا ٿي ويا هئا. جيڪي رنگ جا صاف هئا، سي سانورا ٿي ويا آهن ۽ جيڪي سانورا هئا سي ڪارا ٿي ويا آهن ۽ جيڪي ڪارا آهن تن جو رنگ اڃا پڪو ٿي رهيو آهي.
سج جي روشني ۽ پاڻيءَ تان ان جو موٽندڙ تجلو چمڙي ساڙڻ لاءِ ڪافي آهن. چمڙي ائين سڙي ٿي جيئن ڪا چڻگ اچي ڪري هجي! ڪجهه دوست احتياط کان sun burn کان بچاءُ جي دوا مکيندا رهن ٿا. مهاڻا رنگ جا ڪارا ڇو ٿيندا آهن؟ هيءُ ڪيل لوڪ ڪارا ڇو آهن؟ سبب آڏو هو، استوائي خطن ۾ پاڻيءَ جي ڪنڌيءَ تي جيڪو به رهندو، هن جو رنگ سڙي ويندو.
”پاڻ سڀ ڪيل (Kel) ٿي وينداسون“ هڪ نوجوان سڀني جو سڙندڙ رنگ ڏسي چيو، ”گهر موٽنداسون ته ڪوبه ڪونه سڃاڻيندو.“
”ڪا ڳالهه ناهي، اسان پنهنجي ڪيل (Kel) برادري ٺاهي گڏ رهنداسون ...“ ڪريم ميمڻ کلي چيو، ”هاڻي اسان سڀ ڪَيل آهيون: ڪوبه ميمڻ ڪونهي، ڪوبه پيرزادو، لاشاري، ابڙو ۽ قادري ڪونهي ...“
”سائين! صاحب سان ملو، پاڻ ڪريم ڪَيل آهي“ انور پيرزادي ڪريم ميمڻ ڏانهن اشارو ڪري محمد عليءَ کي چيو.
”۽ سائين جن انور ڪيل صاحب!“ ڪريم ميمڻ پاڻ کي ڪيل براديءَ ۾ شامل ڪري انور کي به گهلي ورتو ۽ ائين نئين برادريءَ جو بنياد پيو!
”توهان ڪڇون ڪميون به کائيندؤ؟“ محمد عليءَ ڪريم ميمڻ کان پڇيو.
”ڇو نه؟“
”تڙ به نه ڪندؤ؟“ محمد عليءَ ٻيو سوال ڪيو.
منجهند ڌاري ٻيڙيون چشمه بئراج جي ڍنڍ ۾ داخل ٿيون ۽ سڌيون بئراج جي بوٽ لاڪ سسٽم وٽ اچي بيٺيون. بوٽ لاڪ سسٽم گهڻو ڪري هر بئراج ۾ رکيو ويندو آهي ته جيئن درياهي سفر ۾ رنڊڪ نه پوي. بئراج پوڻ کان اڳي ته سچ پچ درياهي سفر ٿيندا به هئا، پر هاڻي بئراجن کان هيٺ لهواري پاسي ايترو پاڻي بچيو ئي ناهي جو پاڻيءَ جا ننڍا جهاز يا وڏا ٻيڙا هلي سگهن، تنهن ڪري بوٽ لاڪ سسٽم جو ڪو ڪارج ڪونهي. هاڻي، اڪثر ٻيڙيون بئراج کان بئراج تائين هلن يا وري آبپاشي کاتي وارن کي راضي ڪرڻ کانپوءِ بوٽ لاڪ مان لنگهن.