ڪالاباغ ڏانهن
ڪالاباغ وارو ٽاڪرو لنگهه شروع ٿيو ته پاڻيءَ جي سست وهڪري هڪ وڏي ڍنڍ جي صورت اختيار ڪئي. جبل اڀا ٿي ويا ۽ انهن جو لوڻاٺو رنگ سج لهڻ سان ڪارو ٿي ويو.
”جبل جي هُن پار ڪافر ڪوٽ آهي.“ طوطي خان اولهه طرف جبل ڏانهن اشارو ڪيو.
”ڪيترو پري؟“ مون سوال ڪيو.
”گهڻو پري ناهي، پر پاڻ کي سج لهي ويو آهي، ترسي نٿا سگهون، اوندهه کان اڳ ڪالاباغ پهچون ته بهتر نه ته ڏاڍي تڪليف ايندي ڪجهه به نظر نه ايندو.“ طوطي خان منهنجو ارادو سمجهي ان کي ويٽو ڪري ڇڏيو.
اسان هيءُ ڪافر ڪوٽ ڏسي ڪونه سگهياسين، سنڌوءَ ماٿريءَ جا ماڻهو عام طور تي جنهن ماڳ کي ڪافر ڪوٽ سڏين ٿا، اهو اڪثر ڪري تاريخ کان اڳ وارو ماڳ نڪتو آهي يا گهٽ ۾ گهٽ اسلامي دور کان اڳ جو ماڳ ثابت ٿيو آهي. چئي نٿو سگهجي ته هن ڪافر ڪوٽ ۾ ڇا آهي؟ البت اها ڳالهه پڪ سان چئي سگهجي ته ان ماڳ تي غير مسلم سائٽ جو وجود آهي. پوٺوهار تي هندو شاهي جو راڄ ٽين صديءَ کان نائين صديءَ تائين رهيو آهي. ان دور ۾ هتي ڪافي ماڳن تي شاندار مندر ٺهيا جن جا کنڊر اڄ به موجود آهن. اهي مَلوٽ (چڪوال)، ڪَٽاس ۽ نندنا ڪوٽ آهن جيڪي جهلم نديءَ کان اولهه پاسي جبلن تي آهن.
پروگرام موجب اسان سڀاڻي ڪالاباغ شهر مان صبح جو 9 لڳي ڌاري اڳتي روانا ٿي وينداسون. صبح جو سوير ڪلاڪ ٻه شهر ۾ چڪر هڻبو. ان ڪري ڪافر ڪوٽ ڏسڻ جو وقت نه ملندو. طوطي خان جو چوڻ آهي ته ڪافر ڪوٽ وڃڻ لاءِ ٻيڙيءَ جو پنڌ بهتر آهي ڇو ته خشڪيءَ رستي واٽ تمام اڻانگي آهي، گهڻو ممڪن آهي ته هجي ئي ڪونه!