کجيءَ جو پرڏيهي واپار
1979ع ۾ سڄي دنيا ۾ کجيءَ جو ڪل وڪرو 90.96 ملين آمريڪي ڊالر ٿيو. 1983ع ۾ 94.29 ملين آمريڪي ڊالر ٿيو. پاڪستان کان سواءِ عراق، ايران، مصر، سعودي عرب، الجيريا، تيونس، مراڪش، ڪويت، گڏيل عرب عمارتن، عمان، آمريڪا، اسپين، برازيل ۽ ميڪسيڪو ۾ به کجي ٿئي ٿي.
خريدارن ۾ آمريڪا، برطانيا، اٽلي، جرمني، اسپين، ڪئناڊا، آسٽريا، سنگاپور، هانگ ڪانگ، سوئزرلينڊ. بيلجيم، ليڪسمبرگ، نيدرلينڊ، ڊنمارڪ، ناروي، سوئيڊن، آسٽريا، انڊونيشيا، ملائشيا ۽ فرانس آهن. وڏي ۾ وڏو خريدار فرانس آهي. 1979ع کان 1984ع تائين فرانس، سڄي مارڪيٽ جو پنجون حصو خريد ڪيو، فقط 1979ع ۾ 19.32 ملين ڊالرن جي خريداري ڪيائين، 1980ع ۾ 23.66 ملين ڊالرن جي خريداري ڪيائين 1981ع ۾ خريداري گهٽجي 20.57 ملين بيٺي.
فرانس ۾ تيونس جي کجي گهڻي وڃي ٿي. ان کانپوءِ اٽلي، الجيريا ۽ عراق به فرانس کي کجي وڪڻن ٿا. فرانس اها کجي پاڻ وٽ نٿو رکي پر ان جو وڏو ڀاڱو يورپ جي ملڪن ۾ وڪڻي ٿو. سبب؟ ايران ۽ عراق جي جهيڙي انهن ملڪن کي يورپ کان معاشي طور پري ڪري ڇڏيو آهي جنهن جو فائدو فرانس حاصل ڪيو آهي.
پاڪستاني کجي به پرڏيهه ۾ وڃي ٿي، جنهن جو چارٽ ڏجي ٿو خيرپور ضلعي ۾ 40 هزار ايڪڙن کان مٿي کجي پوکي وڃي ٿي، جنهن مان 90 سيڪڙو اصيل آهي. ٻئي نمبر تي وڏي پوک ٽوٽو يا فصلي جنس جي آهي، جيڪا قيمت ۾ سستي آهي. ان سستائيءَ سبب ٽوٽو جنس غريبن ملڪن جهڙوڪ بنگلاديش، سريلنڪا توڙي يورپ جي ملڪن ۾ به وڪامي سگهجي ٿي. پر اڃا تائين ان ڏس ۾ ڪا خاص وک نه وڌائي وئي آهي.