سريچند درٻار _ فقير جو ڳوٺ
بابا سريچند صاحب گرونانڪ جو پٽ هو، جنهن بابت روايت آهي ته هن اڃا تائين چولو نه مٽايو آهي. سريچند صاحب هتي تپيسا ڪئي هئي ۽ 130 ورهين جي ڄمار ۾ هتان هليو ويو هو. هُو اداسي پنٿي هو.
ٺٽي کان ٽي چار ميل ڏکڻ طرف، ديهه ٻائو پورن داس ’فقير جو ڳوٺ‘ آهي، جتي بابا سريچند جي درٻار آهي. ٺٽي کان هر وقت اوڏانهن سوزوڪيون ۽ ٽانگا وڃڻ لاءِ تيار رهن ٿا.
درٻار ۾ بابا سريچند جو سنگ مرمر سان ٺهيل مجسمو آهي، جيڪو ويٺل حالت ۾ اٽڪل چئن فوٽ جو آهي. سندس هٿ ۾ مالها آهي. هڪ هٿ گوڏي تي اٿس ۽ ٻئي هٿ سان آشيرواد پيو ڏئي. اهو يوگ آسڻ آهي. اهو گوتم ٻڌ جو نمونو آهي پر ٻُڌ ۽ شِو جون جٽائون مٿي تي ٻڌل هونديون آهن، بابا سريچند جا چيلهه جيترا ڊگها وار پٺيءَ تي وريل آهن. مجسمي جي چهري جي خاص ڳالهه سندس مرڪ آهي.
هتي هر مهيني پهرين چنڊ تي ميلو لڳي ٿو. وڏا ميلا به لڳن ٿا، هڪ چيٽي چنڊ جو ۽ ٻيو بڊي مهيني جي 23 يا 24 تاريخ تي لڳندو آهي. درٻار ۾ روزانو 25_30 ماڻهو اچن ٿا. جڏهن ته ميلي ۾ هزارين ياتري پهچن ٿا. درٻار جو انتظام پنچائت جي هٿ ۾ آهي. پر خرچ جو انداز ڏسي چئي سگهجي ٿو ته اوترو خرچ ڀرڻ پنچائت جي وس ۾ نه هوندو.
پوڄارين جو چوڻ آهي ته، ”بابا سريچند صاحب پنهنجو انتظام پاڻ هلائي رهيو آهي.“
هونئن هتي روزانو شام جو آرتي، ڀڄن ۽ پرساد جو سلسلو هلي ٿو پر ڪڏهن ڪڏهن ڀڄن وغيره جو ناغو به ٿيو وڃي ڇو ته ڀڄن پڙهندڙ يا گروگرنٿ جو پاٺ ڪندڙ، ذميوار ماڻهو هميشه موجود نه هوندا آهن. ياترين لاءِ هنڌ بستري ۽ لنگهه پاڻيءَ جو هميشه بندوبست آهي، هندو مسلمان بنا فرق جي سهولت وٺي سگهي ٿو.
هتان جي ٻي خاص ڳالهه سريچند درٻار جي ڌڄا ۽ جهنڊو آهي. ڌڄا، ۽ وڻ جو 100 فوٽ ڊگهو ٿڙ آهي. جيڪو روايت موجب پاڻ ظاهر ٿيو هو. اهو ڪيئي سال اڳ درياهه جي وهڪري مان هٿ ڪيو ويو هو. ان ٿڙ کي چئني پاسن کان ڪپڙو ويڙهي ٿنڀي وانگر اُڀو بيهاري ان ۾ مخصوص جهنڊو ٻڌو ويو آهي، جيڪو وڏي فاصلي کان نظر اچي ٿو.
اها ڌڄا، سنسڪرت ۾ ’دواج‘ آهي جنهن جي معنيٰ آهي لَڪڻ يا لَٺ. ان ڊگهي لڪڻ جي هڪ شڪل امام بارگاهن آڏو کتل ڊگهي عَلم جي آهي.
درٻار جي اولهه ۾، هڪ گنبذ نما هال ۾ گروئن ۽ گادي نشينن جون سماڌيون آهن، جڏهن ته درٻار جي اوڀر ۾ اها ڌُوڻي آهي جتي، روايت موجب سريچند صاحب پاڻ تپيسا ڪئي ۽ اڄ به ايندو آهي. پوڄارين موجب تپيسا واري هنڌ تي موجب خاڪ مٿان روزانو پرهه ڦٽيءَ مهل ۽ شام جو سج لٿي مهل پنهنجي ليکي دونهين دکي پوندي آهي.
دونهين جي رک کي پوتر سمجهيو وڃي ٿو ۽ ياتري اها رک چپٽيءَ ۾ ڀري ڦڪين ٿا، بت کي ملين ٿا جنهن سان روايت موجب دک دور ٿئي ٿو. اداس پنٿ، برهمچاريت تي ٻڌل آهي، يعني اداس پنٿي نانگو يا غير شادي شده ئي ٿي سگهي ٿو. جنهن به ماڻهوءَ شادي ڪئي اهو نانگو، ڪن پٽ ڪاپڙي، ڀڀوتي وغيره ٿي نٿو سگهي. ان ريت خود بابا گرونانڪ اداس پنٿي ناهي نه وري ڀٽائي يا سامي اداسي آهن.