سانڊي تان جنگ
ڪرمتين ۽ جوکين وچ ۾ اصل ويڙهه علائقي تي بالادستي جي دعويٰ هئي پر جڏهن ٻه طاقتور قبيلا هڪ هنڌ جمع ٿيندا آهن ته ننڍين ننڍين ڳالهين تان به وڙهي پوندا آهن.
ٿڌو نئه جي ڪنڌيءَ تي جوکين ۽ ڪلمتين جي وچ ۾ ٻه جنگيون لڳيون آهن پهرين جنگ سردارن وچ ۾ نه هئي راڄ پاڻ ۾ وڙهي پيا هئا، سو به ٻارن جي ڳالهه تان. ڇا ٿيو جو نئه ٿڌو جي هڪ ڪنڌيءَ تي ڪلمتين جو ڳوٺ هو ۽ ٻيءَ ڪنڌيءَ تي جوکين جو. جوکين جي ڇوڪرن کي هڪ سانڊو نظر آيو سو ان جي پٺيان پيا. سانڊو ڊوڙ پائي وٺي ڀڳو ۽ ڪلمتين جي گهر ۾ گهڙي ويو. جوکيا چون، ”سانڊو ڪڍو“ ڪلمتي چون ته، ”سانڊي اسان وٽ پناهه ورتي آهي، نه ڏينداسون“ انهيءَ تان ڇوڪرا وڙهي پيا. ٻارن جي ويڙهه ۾ پوءِ وڏا به شامل ٿي ويا ۽ ٻنهي ڌرين ۾ وڏي جنگ لڳي.
ان کان پوءِ ٻنهي ڌرين ۾ ٿڌو نئه تي هڪ ٻي جنگ لڳي. ڪلمتين جو سردار ملڪ طُوطا خان هو، جوکين پاران همٿ ڀريو ماڻهو بجار خان هو. اها جنگ ڪهڙي ڳالهه تان لڳي سو پتو ناهي البت اها جنگ جوکين هارائي.
بهرحال، چوکنڊي ٽائپ هڪ قبرستان، لانڍي اسٽيشن جي ويجهو آهي، جنهن ۾ سؤ کن قبرون آهن. چون ٿا ته اهي قبرون سانڊي واري ويڙهه ۾ مئل جوانن جون آهن. هڪ قبر تي سن 966 هجري لکيل آهي.