گليشئر جي هاڃا
جنوريءَ 1841ع ڌاري جي ڳالهه آهي، جو ناگا پربت جي قدمن ۾ هڪ وڏو گليشئر اچي ڪريو، جنهن ڪري تربيلا کان هيٺ پاڻيءَ جو وهڪرو بنهه گهٽجي ويو. اها صورتحال ڇهن مهينن تائين جاري رهي ... ۽ پوءِ اوچتو اهو قدرتي برفاني بند ڀڄي پيو. پشاور کان ڏهن ميلن تائين ٻوڙان ٻوڙ ٿي وئي. چئن شهرن سميت 20 ڳوٺ ٻڏي ويا. اهو واقعو، جُون مهيني ۾ منجهند جو 2-وڳي ڌاري ٿيو. اهو سڀ ڪجهه ايترو تڪڙو ٿيو جو ڪنهن کي موقعو ئي نه مليو. ڪارو پاڻي مختلف ڍورن مان ڌوڪيندو آيو ۽ زندگيءَ کي لوڙهي ويو. ان واقعي ۾ 500 سک سپاهي به لڙهي ويا هئا. ان واقعي بابت مقامي ماڻهو روايتن جي آڌار تي چون ٿا، ”جيئن ڪا ٻڍڙي عورت آلي ڪپڙي سان ماڪوڙن جي فوج کي اگهي وڃي، تيئن سنڌوءَ راجا جي لشڪر سان ڪيو.“
سنڌو ندي، منڍ کان ئي جبلن سان وڙهندي لهي ٿي. واٽ تي گليشئرن وارا لنگهه ۽ جابلو لڪ لنگهڻ کان پوءِ ان کي واٽ تي اسڪردو ۽ هنڊ جي وچ ۾ پهرين خلاصي وٿي ملي ٿي. جتي سنڌو ندي پکڙجي ساهي کڻي ٿي. اسڪردو ۽ هُنڊ کانپوءِ، اڳتي وري ڪالاباغ تائين سوڙهيون ماٿريون آهن.